Hồi đầu tháng 5, giá vàng miếng thương hiệu SJC trong nước đã tăng 22% từ đầu năm đến nay lên mức cao kỷ lục mới 92,4 triệu đồng mỗi lượng, mở rộng khoảng cách với giá vàng thế giới, từ đó tạo áp lực thêm lên tỷ giá. 

Để đối phó với tình hình này, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thông báo khởi động lại việc đấu giá vàng miếng thương hiệu SJC vào ngày 19/4/2024 lần đầu tiên kể từ năm 2013. Sau 9 cuộc đấu giá (bao gồm 3 lần không thành ban đầu), NHNN đã bán khoảng 48.000 lượng cho các ngân hàng và công ty trang sức trong nước nhưng không thể làm giảm cơn sốt vàng của người dân.

Trong khi giá tham chiếu của mỗi cuộc đấu giá được đặt khá gần với giá thị trường của vàng miếng SJC, làm nản lòng người tham gia, MSVN cho rằng NHNN lo ngại rằng các vàng miếng bán trong các cuộc đấu giá không được phân phối hiệu quả đến đúng người mua (người có nhu cầu thực sự, không phải các nhà đầu cơ hoặc thao túng).

Do đó, NHNN đã thay đổi cách tiếp cận và bắt đầu bán trực tiếp cho người dân thông qua các cánh tay chính sách nối dài của mình, bao gồm Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC) và 4 ngân hàng quốc doanh là Vietcombank, Vietinbank, BIDV và Agribank, từ ngày 03/6/2024. Giá bán được NHNN thiết lập và thêm một khoản phí nhỏ để bù đắp chi phí logistics, lượng bán hạn chế mỗi người mua và chỉ người mua cá nhân đủ điều kiện.

Cách phân phối mới này dường như hiệu quả hơn khi khoảng 84.000 lượng vàng đã được bán chỉ trong 5 ngày (so với 48 nghìn lượng trong 9 cuộc đấu giá trong 14 ngày trước đó). Khoảng cách giá giữa vàng miếng thương hiệu SJC và vàng toàn cầu cũng thu hẹp xuống mức thấp nhất trong 3 năm chỉ còn 6,5 triệu đồng mỗi lượng vào tuần trước so với 20 triệu đồng mỗi lượng vào tháng trước.

Như vậy, bước đầu có thể thấy cách tiếp cận mới của NHNN đã phát huy tác dụng khi cung ứng được số lượng lớn hơn (so với đấu giá trước đó) và quan trong nhất là thu hẹp đáng kể được khoảng cách giữa giá vàng trong nước và vàng thế giới.

“Dù vậy, chúng tôi nghĩ rằng đây vẫn sẽ là một cuộc chiến khó khăn trong thời gian tới và phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến của giá vàng thế giới. Vì nếu tâm lý kỳ vọng giá vàng thế giới tăng vẫn lớn, nhu cầu mua vào của người dân vẫn sẽ ở mức cao, đặc biệt khi khoảng cách giá trong nước và thế giới đã thu hẹp, điều này sẽ là một thách thức không nhỏ cho khả năng cung ứng vàng của NHNN trong giai đoạn tới”, các chuyên gia MSVN nhận định.

Cập nhật gần nhất, giá vàng thế giới đã giảm 3,5% xuống mức thấp nhất trong một tháng vào ngày thứ Sáu vừa rồi sau khi có báo cáo thấy Ngân hàng Nhà Nước Trung Quốc (PBOC), người mua vàng lớn nhất năm ngoái, đã không bổ sung vàng vào kho dự trữ 2,260 tấn của mình vào tháng 5/2024, dường như kết thúc chuỗi 18 tháng liên tục tích lũy. MSVN cho rằng, diễn biến mới này giúp NHNN có lợi thế sau nhiều tháng cố gắng ổn định thị trường vàng trong nước.