Thời gian qua, Bộ Tài chính đã thực hiện nhiều giải pháp hỗ trợ người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh dịch COVID-19 như gia hạn thuế, miễn giảm nhiều khoản phí, lệ phí, cũng như nhiều giải pháp để cân đối ngân sách Nhà nước. Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã chia sẻ với báo chí xung quanh vấn đề này.

Phóng viên: Trong bối cảnh dịch COVID-19 gây ra nhiều khó khăn đến hoạt động sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến nghĩa vụ nộp thuế của người dân, doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã có chính sách như thế nào để hỗ trợ về thuế, phí cho các đối tượng này, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Chính sách tài khóa vừa có tính giải quyết các vấn đề cấp bách trước mắt, vừa giải quyết các vấn đề cho lâu dài, tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển sản xuất. Do vậy, Bộ Tài chính đã tham mưu cho Chính phủ và các cấp có thẩm quyền cả chính sách để ban hành ngay trước mắt cũng như các chính sách về lâu dài để tháo gỡ khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, phát triển sản xuất kinh doanh.

Cụ thể, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP về việc gia hạn nộp thuế và tiền thuê đất cho đối tượng chịu ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Theo đó, sẽ thực hiện gia hạn thời hạn nộp thuế 5 tháng đối với thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp, tổ chức sản xuất, kinh doanh; gia hạn 5 tháng đối với thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân của các hộ kinh doanh; đồng thời, gia hạn 5 tháng đối với tiền thuê đất của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.

Theo Nghị định này, khoảng 740 nghìn doanh nghiệp, chiếm đến 98% số doanh nghiệp đang hoạt động sẽ được hưởng lợi từ chính sách. Chúng tôi đánh giá, chính sách này sẽ gia hạn khoảng 180 nghìn tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Bộ đã trình Chính phủ và giải quyết theo thẩm quyền miễn thuế nhập khẩu đối với mặt hàng thiết bị y tế phục vụ cho phòng chống dịch; trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 122/2016/NĐ-CP và Nghị định số 125/2017/NĐ-CP và Nghị định số 134/2016/NĐ-CP về thuế suất nhập khẩu để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hoạt động lĩnh vực da giày, dệt may, chế biến nông lâm thủy sản, cơ khí, nông nghiệp, công nghiệp phụ trợ và công nghiệp ôtô.

Dự kiến, khi các nghị định này được ban hành, tác động làm giảm thu ngân sách cũng như tăng khả năng về vốn đầu tư trở lại cho doanh nghiệp khoảng 6.000 tỷ đồng. Đồng thời, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ để đề xuất với Quốc hội tại kỳ họp tới đây về quyết định mức thực hiện chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, áp dụng từ 1/7/2020.

Nếu chính sách này được thông qua, khoảng 700 nghìn doanh nghiệp, chiếm khoảng 93% tổng số doanh nghiệp cả nước đang hoạt động sẽ được hưởng lợi. Qua đó, giảm nghĩa vụ nộp ngân sách năm 2020 của số doanh nghiệp này khoảng 7,8 nghìn tỷ đồng.

Ngoài các giải pháp trên, Bộ cũng trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân. Nếu chính sách này được thông qua, tổng số thu nhập người lao động được giữ lại để tăng thêm cho chi tiêu nhờ việc điều chỉnh này trong năm 2020 khoảng 10,3 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính đã phối hợp với các ngành để rà soát cắt giảm, miễn giảm nhiều loại phí, lệ phí. Cụ thể: Miễn lệ phí môn bài đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp và doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân thành lập mới trong năm đầu, chi nhánh, địa điểm kinh doanh, văn phòng đại diện do doanh nghiệp nhỏ và vừa thành lập trong thời gian doanh nghiệp nhỏ và vừa được miễn lệ phí môn bài...; giảm 70% mức thu lệ phí đăng ký doanh nghiệp; giảm 67% mức phí công bố thông tin doanh nghiệp; giảm 50-70% phí thẩm định cấp sửa đổi, bổ sung giấy phép hoạt động bưu chính.

Tổng số phí, lệ phí cắt giảm mà doanh nghiệp và người dân được hưởng lợi là khoảng 500 tỷ đồng.

Bộ Tài chính đã ban hành thông tư điều chỉnh giảm giá từ 10-50% đối với 9 nhóm dịch vụ và miễn hoàn toàn đối với giá 6 nhóm dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán, áp dụng tại các sở giao dịch chứng khoán và trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam. Chính sách này đã tác động rất tốt đến thị trường chứng khoán Việt Nam.

Việc cân đối ngân sách nhà nước sẽ được thực hiện như thế nào để đảm bảo đáp ứng được nguồn ngân sách trong phòng chống dịch, thưa Bộ trưởng?

Thời gian qua, Bộ Tài chính đã cùng với các ngành báo cáo Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành nguồn lực thích đáng để phòng chống dịch COVID-19. Cụ thể, đã dành 16,2 nghìn tỷ đồng để phòng, chống dịch; trong đó có khoảng 9,5 nghìn tỷ đồng từ nguồn ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương để mua sắm trang thiết bị y tế.

Dự kiến, trong thời gian tới, chi cho phòng, chống dịch tiếp tục tăng thêm để tăng cường khả năng ứng phó với đại dịch này.

Ví dụ như dành 6,7 nghìn tỷ đồng chi cho chế độ ưu tiên phụ cấp cho các lực lượng tham gia phòng chống dịch COVID-19; trong đó có tiền ăn cho người cách ly, chi khám chữa bệnh nền trong thời gian bị cách ly,...

Chúng tôi đã báo cáo Chính phủ, tới đây báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành 36 nghìn tỷ đồng từ ngân sách để thực hiện nghị quyết của Chính phủ hỗ trợ bằng tiền cho 6 nhóm đối tượng bị giảm sâu từ thu nhập, mất việc làm, thiếu việc làm, gặp khó khăn, không đảm bảo cuộc sống tối thiểu, chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19, hỗ trợ thêm cho một số đối tượng đang hưởng chính sách ưu đãi bảo trợ xã hội trong thời gian có dịch.

Thông thường như hàng năm, ngay sau khi có Nghị quyết của Quốc hội và Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch dự toán ngân sách nhà nước hàng năm, Bộ Tài chính đều xây dựng các kịch bản để điều hành.

Năm nay, trước diễn biến của dịch COVID-19 diễn ra quá nhanh, quá phức tạp trên diện rộng, từng thời điểm, chúng tôi đã xây dựng nhiều kịch bản điều hành ngân sách.

Ví dụ cuối tháng 2, Bộ Tài chính đã xây dựng kịch bản điều hành ngân sách theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra là tăng trưởng kinh tế khoảng 5,96-6,25%. Trong kế hoạch là 6,8% và cân đối ngân sách cũng theo mức tăng trưởng là 6,8%.

Đến thời điểm hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục đưa ra kịch bản tăng trưởng là khoảng 5,3%, cùng với các tác động khác như giá dầu giảm sâu so với dự toán.

Trong kế hoạch tính toán, giá dầu thô là 60 USD/thùng, nhưng thời điểm vừa qua, có lúc là 20-25 USD/thùng. Chúng tôi tiếp tục cập nhật thông tin này, cùng với các dự báo của các tổ chức quốc tế như IMF, WB, ADB... để tiếp tục xây dựng kịch bản ngân sách theo tình hình đang diễn ra.

Đến thời điểm hiện nay, giá dầu thô khoảng 35 USD/thùng - mức giảm khá sâu so với dự toán, tăng trưởng kinh tế là khoảng 5,3%. Một khó khăn nữa là thu từ cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước năm nay theo dự toán Quốc hội giao là 45 nghìn tỷ đồng hiện đang gặp rất nhiều khó khăn.

Bộ Tài chính đã cập nhật các yếu tố này để xây dựng kịch bản về ngân sách. Theo đó, giảm thu ngân sách có thể khoảng 150 nghìn tỷ đồng; trong đó ngân sách Trung ương giảm 110 nghìn tỷ đồng và ngân sách địa phương giảm khoảng 40 nghìn tỷ đồng. Nếu trường hợp GDP tăng trưởng thấp hơn nữa, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục cập nhật và đánh giá.

Thời gian tới, ngành tài chính sẽ làm gì để có thể đảm bảo cân đối ngân sách như kế hoạch được giao, thưa Bộ trưởng?

Trước mắt, Bộ Tài chính đã kiến nghị Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải tăng cường tiết kiệm chi thường xuyên. Ngoài cắt giảm 10% chi thường xuyên theo dự toán đã được Quốc hội thông qua, tiếp tục cắt giảm thêm 10% nữa cũng như tiết kiệm thêm 50% công tác phí nước ngoài; 30% kinh phí hội nghị, hội thảo. Số tiền này, riêng cơ quan trung ương đã tiết kiệm được khoảng 700 nghìn tỷ đồng.

Trên tinh thần chia sẻ trách nhiệm giữa Trung ương và địa phương, trong kinh phí phòng, chống dịch đã phân bổ cho địa phương, những địa phương có khả năng cân đối ngân sách cao thì phải chủ động. Những địa phương có điều tiết về ngân sách Trung ương dưới 50% thì Trung ương hỗ trợ và những địa phương khó khăn, ngân sách Trung ương sẽ hỗ trợ theo các mức 30%, 50% và 70%.

Trong sử dụng nguồn dự phòng, tiết kiệm chi phải tuyệt đối tiết kiệm để đảm bảo trước mắt phục vụ cho phòng, chống dịch cũng như dành cho phòng chống thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, thiên tai ở khu vực miền núi phía Bắc...

Xin cảm ơn Bộ trưởng!