Nhiều cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh

TP. Hồ Chí Minh là đô thị lớn nhất cả nước về dân số và quy mô kinh tế; là địa phương có đóng góp số thu ngân sách nhà nước cao nhất cả nước (khoảng 28%), tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương là 82%.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhận định, hiện nay Thành phố đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức do sức ép quy mô dân số tăng nhanh, hạ tầng chậm cải thiện, tác động ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu ngày càng lớn, khả năng thu hút vốn đầu tư mới giảm, cản trở sự phát triển bền vững, dẫn đến vai trò đầu tàu trong phát triển kinh tế - xã hội của TP. Hồ Chí Minh đang chậm lại.

Do đó, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng, cần có cơ chế, chính sách đặc thù phù hợp với yêu cầu phát triển của TP. Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới. Theo đó, Chính phủ đề xuất nhiều cơ chế đặc thù cho địa phương này như: cơ chế cho phép Thành phố được thí điểm áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đất đai, quản lý đầu tư, quản lý tài chính - ngân sách; cơ chế ủy quyền giữa các cấp chính quyền về thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc Thành phố quản lý…

Trong đó, thí điểm phân cấp cho HĐND TP. Hồ Chí Minh quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung của Thành phố đã được cấp có thẩm quyền quyết định, trừ quy hoạch về quốc phòng an ninh và quy hoạch về bảo tồn di tích lịch sử, văn hóa quốc gia. Chính phủ cũng đề xuất phân cấp cho TP. Hồ Chí Minh chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa từ 10 ha trở lên, nhưng phải đảm bảo diện tích đất trồng lúa theo quy định của Chính phủ trong mỗi kỳ kế hoạch sử dụng đất; Thí điểm phân cấp cho UBND TP. Hồ Chí Minh quyết định việc điều chỉnh quy hoạch khu công nghệ cao, các khu chức năng đặc thù khác cấp quốc gia trên địa bàn.

Về quản lý đầu tư, Chính phủ đề xuất thí điểm phân cấp cho HĐND TP. Hồ Chí Minh quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án nhóm A sử dụng ngân sách của Thành phố theo quy định của Luật Đầu tư công, trừ một số loại dự án di tích quốc gia đặc biệt, quốc phòng an ninh. TP. Hồ Chí Minh cũng dự kiến được thí điểm phân cấp quyết định hình thức và phương án chọn nhà đầu tư thực hiện các dự án đối tác công tư (PPP) trong trường hợp xuất hiện các điều kiện đặc thù, riêng biệt mà không thể áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư quy định của Luật đấu thầu.

Về quản lý tài chính - ngân sách nhà nước, Chính phủ đề xuất thí điểm xây dựng và thực hiện chính sách thuế tài sản; Thí điểm tăng mức thuế hoặc thuế suất so với quy định của các sắc thuế hiện hành, trên cơ sở bảo đảm phù hợp với trình độ và yêu cầu phát triển của Thành phố, có lộ trình, bước đi phù hợp, tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi; Thí điểm tăng mức hoặc tỷ lệ thu phí, lệ phí so với mức thu trong danh mục Luật phí, lệ phí quy định… Các khoản thu tăng thêm do điều chỉnh chính sách thu trên, ngân sách thành phố được hưởng 100% và không dùng để xác định tỷ lệ phần trăm (%) đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách trung ương và ngân sách thành phố.

Về cơ chế ủy quyền và thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức thuộc TP. Hồ Chí Minh quản lý, Chính phủ đề xuất Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh được ủy quyền cho Chủ tịch UBND quận, huyện và Thủ trưởng cơ quan chuyên môn trong phạm vi quyền hạn của Chủ tịch thành phố. HĐND TP. Hồ Chí Minh quyết định chi trả mức thu nhập bình quân tăng thêm cho người lao động thuộc thành phố quản lý và mức lương phù hợp với các chuyên gia, nhà khoa học, tài năng đặc biệt trong khả năng, phạm vi ngân sách của thành phố…

Tạo lực đẩy cho TP. Hồ Chí Minh phát triển

Thảo luận về các nội dung trên, nhiều đại biểu Quốc hội tán thành cao với những đề xuất của Chính phủ về thí điểm cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh. Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Giám đốc Học viện Cán bộ TP. Hồ Chí Minh cho rằng, những đề xuất trên của Chính phủ là rất chính đáng. Qua đó, góp phần giúp trình tự, thủ tục hành chính nhanh gọn, những quyết định liên quan đến giao thông, ô nhiễm môi trường sẽ sớm được triển khai.

Đồng thuận với đại biểu Trần Hoàng Ngân, Quyền Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP. Hồ Chí Minh Trần Anh Tuấn cho biết, những cơ chế mới cho TP. Hồ Chí Minh là cần thiết nhằm phát huy hơn nữa, tạo lực đẩy kinh tế, xã hội cho Thành phố phát triển. Theo đó, những đề xuất về cơ chế đặc thù nói trên sẽ hỗ trợ rất nhiều cho TP. Hồ Chí Minh vươn lên, mở ra hướng mới trong việc huy động nguồn lực phát triển Thành phố.

Việc có thêm quyền tự chủ, tự quyết định sẽ phát huy được tính năng động, sáng tạo của chính quyền, tiềm năng, thế mạnh vốn có của TP. Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, cơ chế cho phép Chủ tịch UBND Thành phố uỷ quyền cho Chủ tịch UBND quận huyện, hoặc thủ trưởng các cơ quan chuyên môn cũng sẽ tạo đột phá mới trong việc phục vụ người dân, doanh nghiệp; không còn tình trạng quá nhiều việc dồn lên cấp cao nhất của Thành phố...

Trong báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cơ bản tán thành với Tờ trình của Chính phủ về những đề xuất thí điểm cơ chế đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh. Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải cũng lưu ý, Chính phủ cần có những tính toán thận trọng về những cơ chế đặc thù trên, đặc biệt là việc thí điểm thuế tài sản do đây là sắc thuế mới, thuộc thẩm quyền của Quốc hội theo quy định của Hiến pháp và đã được định hướng trong kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020.