Tăng trưởng mạnh mẽ

Theo Bộ Giao thông Vận tải, thời điểm năm 2014, ngoài xe taxi truyền thống, tại Việt Nam, sự xuất hiện của một số ứng dụng gọi xe kết nối tài xế với khách hàng với các tên tuổi như Grab, Uber… đã làm thay đổi bộ mặt của ngành vận tải. Tuy nhiên, ở thời điểm đó, Việt Nam mới chỉ có quy đinh về hợp đồng bằng giấy giữa đơn vị kinh doanh vận tải với khách hàng, mà chưa có quy định về hợp đồng điện tử.

Ngày 19/10/2015, Thủ tướng Chính phủ cho phép triển khai thí điểm mô hình mới này tại một số địa phương như Hà Nội, Quảng Ninh, TP. Hồ Chí Minh và khánh Hòa với 10 đơn vị cung cấp ứng dụng phần mềm kết nối đăng ký tham gia.

Sau 7 năm phát triển, thị trường gọi xe trực tuyến Việt Nam đã có sự bùng nổ với hơn 20 nền tảng khác nhau ra đời. Đến nay, có khoảng 67.000 xe taxi, 90.000 xe hợp đồng đã đăng ký kinh doanh và được cấp phù hiệu.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn - Trưởng phòng Phòng Quản lý thương mại điện tử - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) nhận định, thị trường gọi xe trực tuyến thời gian qua đã có sự phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, thị trường này có dịch vụ ngày càng đa dạng và quy mô thị trường lớn với mức tăng trưởng cao thứ 2 chỉ sau thị trường thương mại điện tử bán lẻ.Dù có sự bùng nổ, tuy nhiên trong 2 năm qua (2020-2021), dưới ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, có những thời điểm hoạt động cung cấp dịch vụ gọi xe trực tuyến bị gián đoạn. Khắc phục khó khăn đó, các nền tảng gọi xe trực tuyến đã tăng cường mở rộng, bổ sung các dịch vụ khác như giao hàng, thanh toán điện tử, giao đồ ăn…

“Có thể thấy rõ sự “xoay sở” khá linh hoạt của các hãng xe công nghệ khi đại dịch Covid-19 diễn ra. Các nền tảng gọi xe trực tuyến đã tăng cường mở rộng, bổ sung các dịch vụ khác và liên tục giới thiệu các dịch vụ mới trên nền tảng của mình nhằm thích nghi với hoàn cảnh, đồng thời, đáp ứng nhu cầu của người dân trong mùa dịch” - ông Nguyễn Hữu Tuấn nhận định.

Cạnh tranh khốc liệt

Dẫn số liệu của Statista năm 2020, bà Trần Phương Lan - Trưởng phòng Phòng Kiểm soát tập trung kinh tế - Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cho hay, tổng thị phần của 3 doanh nghiệp lớn nhất trên thị trường gọi xe trực tuyến tại Việt Nam, gồm: Grab, Gojek và Be đã đạt gần 99%. Điều này cho thấy, mức độ tập trung thị trường đang ở mức khá cao.

Đại diện cơ quan cạnh tranh cũng cho biết, đối với những thị trường đặc thù như thị trường của các nền tảng số, khi đánh giá mức độ cạnh tranh, thay vì yếu tố thị phần, cơ quan cạnh tranh các quốc gia chủ yếu xem xét các yếu tố rào cản gia nhập và mở rộng thị trường.

“Đối với thị trường gọi xe công nghệ, rào cản tài chính là một trong những rào cản lớn. Những doanh nghiệp không có tiềm lực tài chính thì khó có thể tồn tại và duy trì hoạt động kinh doanh thành công trên thị trường nền tảng gọi xe trực tuyến” - bà Lan nhận định.

99% thị phần trên thị trường gọi xe trực tuyến tại Việt Nam của 3 doanh nghiệp: Grab, Gojek và Be

Ngoài rào cản về tài chính, hiệu ứng mạng lưới gián tiếp giữa các nhóm người dùng trên nền tảng và dữ liệu người dùng cũng được các cơ quan cạnh tranh ưu tiên xem xét khi đánh giá cạnh tranh trên thị trường gọi xe công nghệ.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hữu Tuấn cho rằng, trong bất kỳ lĩnh vực nào thì dữ liệu đều rất quan trọng, đặc biệt là dữ liệu về khách hàng. Việc đánh giá đúng nhu cầu và thói quen tiêu dùng, hành vi của khách hàng hay người sử dụng dịch vụ… có vai trò hết sức quan trọng, góp phần vào thành công của doanh nghiệp, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng ngân sách, hiệu suất và chất lượng dịch vụ gọi xe trực tuyến.

Cũng theo ông Tuấn, cuộc đua tranh trên thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam ngày càng khốc liệt. Đặc biệt là giai đoạn hậu Covid-19, các doanh nghiệp không chỉ ganh đua về phí dịch vụ, mà còn cạnh tranh nhau về chất lượng và sự đa dạng hóa dịch vụ trên nền tảng. “Sự cạnh tranh tích cực này sẽ đem lại những lợi ích nhất định cho người dùng, bao gồm cả người đi xe và lái xe. Tuy nhiên, điều này lại tạo ra những thách thức, áp lực lớn đối với các doanh nghiệp tiềm năng muốn gia nhập thị trường”­ - ông Tuấn nói.

Để thúc đẩy cạnh tranh trên thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam, ông Tuấn cho rằng, cần tạo một môi trường cạnh tranh lành mạnh, thuận lợi và công bằng giữa taxi truyền thống và taxi công nghệ. Đặc biệt cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ pháp luật cạnh tranh.