Trong các khoản thu lớn của ngân sách trong quý I/2013, thu nội địa ước đạt 114.040 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng thu ngân sách (68%) và tỷ lệ thực hiện so với dự toán cả năm cao hơn tỷ lệ chung (20,9% so với 20,6%). Thu từ dầu thô ước đạt 25.770 tỷ đồng, chiếm 15,4% tổng thu và tỷ lệ thực hiện quý I so với dự toán cả năm đạt cao nhất so với các khoản thu.

Kết quả này là do trong quý I so với cùng kỳ năm trước, khai thác dầu thô và khí đốt tự nhiên tăng 4,7%, do dầu thô xuất khẩu tăng 22,5% về lượng, tăng 13,1% về kim ngạch xuất khẩu, tuy giá xuất khẩu giảm 7,7% so với cùng kỳ năm trước, nhưng vẫn cao hơn giá khi lập dự toán thu ngân sách.

Nguồn: Tổng cục Thống kê

Về chi ngân sách, nhìn chung các nhiệm vụ chi ngân sách được bảo đảm đúng dự toán và tiến độ triển khai thực hiện của các chủ đầu tư, đơn vị sử dụng ngân sách, đáp ứng các nhiệm vụ bảo đảm an sinh xã hội, kinh phí phục vụ sản xuất, khắc phục hậu quả thiên tai, bình ổn giá trong dịp Tết cổ truyền.

Các khoản chi cho phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh, quản lý hành chính quý I đạt 159.030 tỷ đồng, chiếm 72,8% tổng chi và tỷ lệ thực hiện quý I so với dự toán cả năm đạt cao nhất. Chi trả nợ và viện trợ bảo đảm thanh toán các khoản nợ đến hạn theo cam kết.

Thị trường huy động trái phiếu chính phủ thuận lợi, tính đến hết quý I đã đạt 65.450 tỷ đồng, bằng 43,6% kế hoạch cả năm, trong đó tín phiếu dưới 1 năm chiếm 21,4%, trái phiếu kỳ hạn từ 2-10 năm chiếm 78,6%; nhu cầu mua trái phiếu chính phủ cao hơn khối lượng gọi thẩu; tỷ lệ trúng thầu khá lớn; lãi suất huy động giảm qua các phiên.

Đôi điều cảnh báo

Điều dễ nhận thấy nhất là tỷ lệ thực hiện quý I so với dự toán cả năm của tổng thu còn thấp so với tỷ lệ thực hiện tương ứng của cùng kỳ năm trước (tổng thu đạt 23,3%, thu nội địa đạt 22,7%, thu từ dầu thô đạt 27,03%, thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu đạt 17,6%).

So với cùng kỳ năm trước, tổng thu đã bị giảm 2,6%, nếu loại trừ yếu tố tăng giá thì còn giảm sâu hơn. Trong đó trừ khoản thu nội địa bằng với cùng kỳ, còn thu từ dầu thô giảm 4,7%. Riêng khoản thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu giảm tới 10,7%. Một số mặt hàng nhập khẩu có thuế suất thuế nhập khẩu cao hơn giảm xuống so với cùng kỳ năm trước, như kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc giảm 3,8%, xe máy nguyên chiếc giảm 24,5%...

Nguồn: Tổng cục Thống kê

Tỷ lệ thực hiện so với dự toán cả năm của thu ngân sách đạt thấp hơn của chi ngân sách (20,6% so với 22,3%); so với cùng kỳ năm trước, trong khi thu ngân sách giảm 2,6%, thì chi ngân sách tăng 6%.

Do vậy bội chi ngân sách trong quý I năm nay đã ở mức 50.675 tỷ đồng, bằng 31,2% dự toán cả năm, cao gần gấp rưỡi tỷ lệ tương ứng của tổng thu. Bội chi ngân sách so với GDP quý I đã lên đến 7,4%, cao hơn nhiều tỷ lệ bội chi theo dự toán mà Quốc hội duyệt trong cả năm là 4,8%. Đây là điều cảnh báo quan trọng về chỉ tiêu có tầm quan trọng hàng đầu này.

Kinh tế vẫn còn khó khăn, thách thức; số thu đạt thấp so với dự toán và giảm so với cùng kỳ, trong khi số chi ngân sách lại đạt cao so với dự toán và tăng so với cùng kỳ, cho thấy khả năng thu ngân sách vẫn còn khó khăn.

Do vậy, cùng với việc tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường để tăng trưởng kinh tế cao hơn, cần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, bởi nguồn của thu ngân sách không phải là sản xuất mà phụ thuộc vào hiệu quả; cần quản lý chặt chẽ nguồn thu, tăng cường chống thất thu và xử lý nợ đọng, đồng thời điều hành chi ngân sách chặt chẽ, tiết kiệm, phù hợp với nguồn thu.