Theo phản ánh của ông Khiên, quá trình hợp thức hóa công nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn TP. Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh hiện gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do lịch sử để lại, các Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp hầu hết đều có tồn tại, sai sót, đó là: Diện tích trong Giấy chứng nhận đo vẽ thủ công nay sai khác so với bản đồ địa chính đo vẽ bằng máy; hạn mức đất ở áp dụng chưa đúng theo quy định; đất hành lang đường nhưng ghi loại đất “tạm giao” không đúng theo loại đất quy định; cấp sai đối tượng, không đúng thẩm quyền.

Để tháo gỡ tồn tại trên, UBND TP. Móng Cái áp dụng Điểm d, Khoản 2, Điều 106 Luật Đất đai năm 2013 được hướng dẫn và cụ thể hóa tại Điểm b, Khoản 4, Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. Khi phát hiện, cơ quan chuyên môn (Phòng Tài nguyên và Môi trường) có báo cáo kiểm tra, nếu xác định Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp không đúng thì chuyển cơ quan thanh tra để thẩm tra kết luận và kiến nghị cấp thẩm quyền thu hồi Giấy chứng nhận để cấp lại theo quy định.

“4. Trường hợp thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai tại Điểm đ, Khoản 2, Điều 106 của Luật Đất đai được thực hiện như sau:

b) Trường hợp cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đất đai thì thông báo bằng văn bản cho cơ quan thanh tra cùng cấp thẩm tra; nếu kết luận là Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do; sau 30 ngày kể từ ngày gửi thông báo cho người sử dụng đất mà không có đơn khiếu nại thì ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp”.

Hiện nay, theo Điểm b, Khoản 56, Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ  sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai quy định:

“Điểm b, Khoản 56 sửa đổi, bổ sung Điểm b và Điểm c, Khoản 4, Điều 87 như sau:

b) Trường hợp cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý và quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định”.

Từ sửa đổi, bổ sung nêu trên, Thanh tra TP. Móng Cái nhận thấy:

Về nguyên tắc áp dụng luật thì Điểm b, Khoản 56, Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 3/3/2017 đã sửa đổi, thay thế Điểm b, Khoản 4, Điều 87 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ, nên Thanh tra TP. Móng Cái cho rằng Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật không phải chuyển cơ quan thanh tra để thẩm tra như quy định tại Nghị định số 43/2014/NĐ-CP nữa mà việc này do cơ quan Phòng Tài nguyên và Môi trường, Văn phòng đăng ký đất đai quyền sử dụng đất thành phố là cơ quan chuyên môn có trách nhiệm kiểm tra lại và tham mưu cho UBND TP. Móng Cái có văn bản thông báo cho người sử dụng đất, tham mưu quyết định thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để cấp lại theo quy định của pháp luật là xong.

Điểm b, Khoản 56, Điều 2 Nghị định số 01/2017/NĐ-CP không đề cập việc chuyển cơ quan thanh tra để thẩm tra Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp không đúng quy định của pháp luật như viện dẫn ở trên mà UBND TP. Móng Cái vẫn giao cơ quan Thanh tra tiến hành thẩm tra, việc này sẽ gây khó khăn, vướng mắc cho cơ quan Thanh tra vì:

Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai không quy định chuyển thanh tra để thẩm tra nêu tại Nghị định số 01/2017/NĐ-CP của Chính phủ. Theo ông Khiên hiểu thì đây cũng là việc sửa đổi, cắt giảm những thủ tục không cần thiết, điều này vừa giảm bớt thủ tục hành chính và đỡ phiền hà cho người dân, là phù hợp chủ trương cải cách hành chính của Chính phủ hiện nay. Nếu cứ tiến hành thẩm tra mà phát sinh khiếu nại, tố cáo thì việc giải quyết gặp rất nhiều khó khăn, nhất là việc khởi kiện của người sử dụng đất tại tòa hành chính thì cơ quan thanh tra không có cơ sở bảo vệ quan điểm của mình.

Từ những khó khăn, vướng mắc nêu trên, ông Khiên đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét hướng dẫn để đơn vị thực hiện đúng quy định của pháp luật.

Về vấn đề này, Bộ Tài nguyên và Môi trường có ý kiến như sau:

Theo quy định tại Khoản 3, Điều 106 của Luật Đất đai thì “việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại Điểm d, Khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai”.

Theo quy định tại Khoản 56, Điều 2 của Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai (sửa đổi, bổ sung Điểm b và Điểm c, Khoản 4, Điều 87 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP thì “b) Trường hợp cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do và quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định;

c) Trường hợp người sử dụng đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có trách nhiệm kiểm tra, xem xét quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai”.

Căn cứ các quy định nêu trên:

-  Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đối với trường hợp có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về giải quyết tranh chấp đất đai do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quy định tại Điều 105 của Luật Đất đai quyết định.

Việc phân công đơn vị chuyên môn thuộc cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận kiểm tra lại việc cấp Giấy chứng nhận là do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận chỉ đạo thực hiện theo quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị.

- Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật đối với trường hợp cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định và trường hợp người sử dụng đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định của pháp luật thì cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận có trách nhiệm kiểm tra lại việc cấp giấy chứng nhận là đúng hay không đúng quy định của pháp luật để quyết định thu hồi Giấy.

Trong trường hợp này, cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy có thể trực tiếp kiểm tra lại hoặc phân công đơn vị chuyên môn trực thuộc kiểm tra lại theo quy chế làm việc của cơ quan, đơn vị.