Mỹ quyết tâm đánh thuế

Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố rằng thuế nhập khẩu đối với và nhôm thép của ông sẽ sớm đẩy Liên minh châu Âu, Canada và Mexico vào một động thái có thể tạo ra một cuộc chiến thương mại.

Các biện pháp này được thiết kế để bảo vệ ngành thép và nhôm của Mỹ tại Mỹ từ các nhà sản xuất nước ngoài làm giảm giá hàng hóa trong nước. Chính quyền Trump nói rằng việc bảo vệ các ngành công nghiệp này là vấn đề có tầm quan trọng về an ninh quốc gia, nhưng nhiều chuyên gia nghĩ rằng lý do này chỉ là một cái cớ.

Để đáp lại quyết định của Trump, EU, Canada và Mexico đã công bố mức thuế của riêng mình đối với hàng hóa của Mỹ. Các mức thuế đáp trả này đã mang Hoa Kỳ đến bờ vực của một cuộc chiến thương mại và có thể đem tới có những hậu quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế Mỹ.

Đồng minh thân cận đáp trả mạnh mẽ

Không mất nhiều thời gian để Liên minh châu Âu, Canada và Mexico đáp trả Mỹ sau khi chính quyền Trump tuyên bố hôm thứ Năm rằng ba đồng minh chủ chốt sẽ sớm phải chịu thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm. Các quốc gia này đã bác bỏ quyết định của Hoa Kỳ, kêu gọi việc vi phạm các quy tắc thương mại và sự phân chia trong quan hệ hợp tác quốc tế.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau nói rằng thuế nhập khẩu thép và nhôm là "hoàn toàn không thể chấp nhận được" và điều này sẽ vi phạm mối quan hệ hàng thế kỷ giữa Mỹ và Canada. "Những mức thuế này sẽ gây hại cho các ngành công nghiệp và công nhân ở cả hai phía Canada - Hoa Kỳ và sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng khiến thép Bắc Mỹ  trở nên cạnh tranh hơn trên toàn cầu", Trudeau nói.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker cho biết chính sách thuế quan của Trump là "hoàn toàn không thể chấp nhận" và hứa sẽ trả đũa trong trong một thời điểm thích hợp. "Đây là một ngày tồi tệ cho hoạt động thương mại thế giới", ông nói.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron gọi là động thái này là "bất hợp pháp". Steffen Seibert, một phát ngôn viên của chính phủ Đức, cũng cho rằng thuế quan này là "trái với pháp luật".

"Biện pháp này mang lại sự nguy hiểm của một vòng xoáy leo thang, mà cuối cùng gây hại cho tất cả mọi người," Seibert nói trong một tuyên bố của mình.

Bộ kinh tế Mexico cũng bày tỏ sự liên quan sự bất mãn của đất nước đối với cuộc đàn áp mới: "Mexico vô cùng hối hận và lên án quyết định của Hoa Kỳ khi áp đặt những mức thuế nhập khẩu thép và nhôm từ Mexico."

EU, Canada và Mexico tỏ ra thất vọng với sự biện minh của Mỹ. Chính quyền Trump đang sử dụng một phần không rõ ràng từ điều luật thương mại đã tồn tại gần nửa thế kỷ để áp đặt thuế quan đối với các căn cứ an ninh quốc gia. Tuy nhiên, cả ba đối tác thương mại chủ chốt đều khẳng định rằng họ sẽ không gây nguy cơ an ninh quốc gia cho Hoa Kỳ và cần được loại bỏ khỏi các cấm vận của quốc gia này.

Dưới đây là tóm tắt các biện pháp đối phó được công bố hoặc dự kiến thực hiện từ các đồng minh của Hoa Kỳ:

Mexico: Chính phủ cho biết sẽ áp đặt "các biện pháp tương đương" cho các sản phẩm của Mỹ - bao gồm thép dẹt, đèn, chân và vai heo, xúc xích và chế phẩm thực phẩm, táo, nho, quả việt quất, nhiều loại phô mai khác nhau và hơn thế nữa.

EU: Juncker cho biết họ sẽ tăng mức thuế nhập khẩu tương đương đối với các đơn vị thép và nhôm. Trước đó, EU đã công bố danh sách các sản phẩm của Mỹ sẽ chịu thuế quan trong trường hợp các hạn chế về kim loại có hiệu lực. Danh sách bao gồm quần jean xanh, xe máy, tàu thuyền, rượu whisky bourbon, gạo, thẻ chơi bài và thép.

Canada: Ngoại trưởng Chrystia Freeland nói với các phóng viên rằng Canada sẽ áp đặt thuế quan trả đũa đối với hàng hóa của Mỹ bao gồm thép, nhôm và hơn thế nữa – tổng giá trị lên tới 16,6 tỷ đô la. Theo Freeland, thuế quan là "hành động mạnh mẽ nhất của Canada trong thời kỳ hậu chiến." Ngoài các kim loại công nghiệp, thuế quan của Canada sẽ áp dụng cho một số sản phẩm tiêu dùng như xi-rô cây thích, bánh pizza và giấy vệ sinh.

Thuế nhập khẩu là gì?

Thuế quan nhập khẩu, giải thích ngắn gọn là loại thuế đánh vào hàng hóa nhập khẩu vào một quốc gia.

Tại Mỹ, nhiều mức thuế được thanh toán tại thời điểm nhập cảnh vào Hoa Kỳ thông qua đại lý hoặc cơ quan hải quan – đi kèm với các khoản thuế và phí khác có thể áp dụng cho việc nhập khẩu.

Ý tưởng về thuế nhập khẩu là đẩy giá hàng hóa nước ngoài lên cao hơn, từ đó việc lựa chọn hàng hóa Mỹ trở nên cạnh tranh hơn.

Trong trường hợp này, Trump đang cố gắng để các công ty sử dụng ít hàng hóa do Trung Quốc sản xuất và lựa chọn các mặt hàng sản xuất tại Mỹ hoặc nhập khẩu từ một đồng minh thương mại thân thiện hơn.

Hans Mikkelsen, một nhà chiến lược của ngân hàng Merrill Lynch, cho biết các loại thuế mới sẽ thay đổi cung và cầu đối với hàng hóa khác nhau mà họ đang áp dụng.

" Nghiên cứu Thương mại quốc tế 101 đã phân tích một phần hiệu ứng cân bằng của thuế nhập khẩu đóng vai trò như nguyên nhân tạo ra sự đối lập giữa đường cầu và cung, theo đó giá cả tăng lên và lượng hàng hóa giảm xuống", ông nói trong một lưu ý cho khách hàng.

Điều đó có ý nghĩa gì đối với các doanh nghiệp?

Đối với nhiều doanh nghiệp mà sử dụng thép và nhôm nhập khẩu để sản xuất sản phẩm của họ, chi phí sản xuất các mặt hàng của họ sẽ tăng lên.

Ví dụ, Viện nghiên cứu Bia - một tập đoàn thương mại đại diện cho các nhà sản xuất bia - cho biết thuế nhôm 10% sẽ bổ sung thêm 347,7 triệu đô la chi phí cho các nhà sản xuất bia Mỹ.

Các công ty khác cũng dự kiến sẽ bị ảnh hưởng từ mức thuế nhập khẩu mới.

Ngoài ra, chi phí cao hơn có thể khiến các doanh nghiệp tìm kiếm các khu vực khác nơi họ có thể tiết kiệm tiền, bao gồm cả việc trả tiền cho công nhân. Các nghiên cứu cho thấy rằng mức thuế gần đây nhất của Tổng thống George W. Bush trong năm 2002 đã mất 200.000 việc làm trong các ngành sử dụng nguyên vật liệu là thép.

Một người Mỹ bình thường sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?

Các doanh nghiệp thấy chi phí hàng hóa tăng lên có ba lựa chọn để bù lỗ: cắt giảm chi phí ở các phần khác, chấp nhận tăng chi phí và chấp nhận mức lợi nhuận thấp hơn hoặc chuyển tiếp chi phí ấy cho người tiêu dùng.

Lựa chọn thứ hai liên quan đến các nhà kinh tế vì nó có thể dẫn đến sự suy giảm tiêu dùng và tăng lạm phát.

"Vì vậy, đối với người tiêu dùng, thuế nhập khẩu giống như thuế bán hàng ở chỗ nó sẽ làm giá cả tăng lên", Erica York, một nhà phân tích thuộc phe hữu tại Quỹ Thuế chia sẻ trong một bài đăng blog ngay sau khi Trump áp dụng thuế quan đối với kim loại.

Trong lần xuất hiện tại CNBC sau khi thuế kim loại được công bố lần đầu vào tháng Ba, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross cho biết rằng lượng chi phí tăng thêm cho một chiếc xe sẽ lên đến khoảng 175 đô la, điều ông gọi là "không có vấn gì đề lớn." Tuy nhiên, trên quy mô tổng thể, mức tăng  này sẽ còn tăng lên.

Hơn 17,2 triệu xe đã được bán vào năm 2017, có nghĩa là nếu tính toán của Ross là chính xác, theo biểu thuế mới, người Mỹ sẽ phải trả thêm khoảng 3 tỷ đô la khi mua các loại xe với mô hình tương tự.