Trung Quốc và các thị trường mới nổi phải đối mặt với các khoản trả nợ trái phiếu nghìn tỷ USD

Theo Như Quỳnh/kinhtevadubao.vn

Các thị trường mới nổi, chủ yếu là Trung Quốc, đang phải gánh chịu khoản nợ trái phiếu khoảng 1 nghìn tỷ USD mỗi năm từ năm 2018 đến năm 2020.

Trong 3 năm tới, trị giá 3,23 nghìn tỷ USD trái phiếu tại các nước mới nổi sẽ đáo hạn. Nguồn: Internet
Trong 3 năm tới, trị giá 3,23 nghìn tỷ USD trái phiếu tại các nước mới nổi sẽ đáo hạn. Nguồn: Internet
 

Đó là hậu quả của việc vay nợ nhiều thời kỳ hậu khủng hoảng tài chính, cùng lúc đó, lãi suất đồng USD sẽ khiến cho việc tái cấp vốn  trở nên đắt đỏ hơn.

Theo tính toán của Dealogic, trong 3 năm tới, trị giá 3,23 nghìn tỷ USD trái phiếu tại các nước mới nổi sẽ đáo hạn, trong đó trái phiếu doanh nghiệp chiếm khoảng 90% còn trái phiếu chính phủ chiếm khoảng 10%. Tổng nợ phải trả sẽ đạt kỷ lục 891,9 tỷ USD trong năm nay và tăng lên  1,1 nghìn tỷ USD năm 2019 còn năm 2020 sẽ lên tới 1,2 nghìn tỷ USD. Số nợ phải trả mỗi năm ước chừng 1 nghìn tỷ USD như vậy gần gấp đôi con số nợ trung bình hàng năm cách đây 3 năm.

Sau cuộc khủng hoảng tài chính những năm cuối thập niên 2000, các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới đã nỗ lực để vực dậy nền kinh tế bằng cách bơm tiền từ nguồn ngân sách dồi dào. Cùng lúc này, các doanh nghiệp và chính phủ trên thế giới đã tận dụng chính sách lãi suất thấp để huy động vốn giá rẻ. Các nhà đầu cơ khát lợi nhuận thậm chí còn mua trái phiếu phát hành từ những chính phủ có độ rủi ro cao như Hy Lạp và Argentina. Thế nhưng với tình hình hiện nay khi mà chính sách tiền tệ được thắt chặt cùng với lãi suất cơ bản tăng lên, chi phí trả nợ tăng được dự đoán sẽ tạo nhiều rủi ro mới cho các thị trường mới nổi.

Các doanh nghiệp và chính phủ Trung Quốc phải đối mặt với khoản nợ trị giá khoảng 1,75 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 54% tổng số trái phiếu đáo hạn đến năm 2020 của các thị trường mới nổi. Nước này đã chi khoảng 4 nghìn tỷ Nhân dân tệ (tương đương 584 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại) cho các chương trình kích cầu sau khủng hoảng tài chính năm 2008. Nhân cơ hội này, các doanh nghiệp đua nhau huy động vốn chính phủ.

Trong vòng 3 năm tới, Brazil có 136 tỷ USD trái phiếu đáo hạn, trong khi Nga là 133 tỷ USD và Mexico là 88,1 tỷ USD.

Theo Quỹ tiền tệ Quốc tế, tính đến cuối tháng 6, đống nợ của chính phủ và doanh nghiệp các thị trường mới nổi lên tới 57 nghìn tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng nợ toàn cầu.   

Khi trái phiếu đáo hạn thì những chính phủ phát hành trái phiếu sẽ đua nhau đi vay mượn để trả nợ. Tuy nhiên, với các thị trường mới nổi lại nhận được  khá ít sự đầu tư từ các nhà đầu tư trong nước khiến cho các nước này không thể huy động được đủ vốn trừ khi họ phải thực hiện các khoản vay bằng USD cũng như là huy động vốn từ nước ngoài.

Tuy nhiên, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất khiến đồng USD tăng giá so với đồng tiền của các nước mới nổi, đồng thời cũng làm tăng gánh nặng trả nợ lãi suất. Đồng USD tăng giá cũng khiến việc trả nợ trái phiếu ở các quốc gia này trở nên đắt đỏ hơn. Thời kỳ các doanh nghiệp và quốc gia có xếp hạng tín dụng thấp tận dụng điều kiện hậu khủng hoảng để huy động vốn đang dần kết thúc.

Trung Quốc đã thắt chặt tài chính để giải quyết các khoản nợ quá khổ mà các doanh nghiệp tích lũy lại. Kết quả là rất nhiều công ty rơi vào tình cảnh không gây được quỹ. Năm nay, Trung Quốc chứng kiến rất nhiều công ty phá sản không thể trả được nợ, bao gồm cả các khoản nợ USD của nhà cung cấp dầu và khí đốt Trung Quốc - Tập đoàn Hóa chất và Dự trữ Năng lượng Trung Quốc và nhà phát triển bất động sản được niêm yết tại Hồng Kông, Hsin Chong Group.

Theo ông Michael Cornelius, người chịu trách nhiệm đầu tư vào trái phiếu tại thị trường mới nổi của nhà quản lý tài sản Mỹ T. Rowe Price, có thể sẽ có sự sụt giảm trong việc phát hành trái phiếu ở những nước mà vẫn dựa vào lãi suất thấp hơn mức tín nhiệm thực tế của họ.

Việc tăng lãi suất mang lại lợi nhuận cao hơn cho trái phiếu Mỹ. Từ năm 1994, các nhà đầu tư theo đuổi lợi nhuận có xu hướng chuyển tiền vào thị trường Mỹ bất cứ khi nào lãi suất chuẩn tăng lên. Hiện tượng này đã kích hoạt cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á vào cuối những năm 1990 thông qua giá cổ phiếu và tiền tệ giảm tại các thị trường mới nổi.

Các thị trường này đã cố gắng bảo vệ chính mình khỏi việc thoái dòng vốn bằng cách mở rộng kho dự trữ ngoại tệ. Kỳ vọng về sự lặp lại cuộc khủng hoảng đó không cao. Bao gồm cả các nước phát triển, dự trữ ngoại hối toàn cầu ở mức 11,6 nghìn tỷ USD, cao hơn 40% so với mức 2010. Dự trữ ngoại hối của Trung Quốc đã tăng 10% lên 3,11 nghìn tỷ USD, trong khi Mexico đã tăng 70% lên 178 tỷ USD. Đông Nam Á cũng đang mở rộng kho dự trữ của mình, với mức tăng của Indonesia là 60% lên 119,8 tỷ USD.