Theo Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan), để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại trong hoạt động kinh doanh TNTX, Tổng cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch 46/KH-TCHQ ngày 30/7/2010, Kế hoạch 98/KH-TCHQ ngày 22/6/2012 để kiểm soát, ngăn chặn kịp thời tình trạng vi phạm liên quan đến hoạt động này.

Qua xử lý, lực lượng Hải quan đã phát hiện nhiều trường hợp doanh nghiệp kinh doanh TNTX cố tình khai báo sai tên hàng, thậm chí giả mạo con dấu của công chức Hải quan để gian lận thuế.

Đơn cử như sai phạm của Công ty TNHH TSC mở 4 tờ khai TNTX tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ (Cục Hải quan Hải Phòng), đăng ký cửa khẩu tái xuất tại Trà Lĩnh, Cao Bằng. Hàng hóa theo DN trên khai báo là “Máy chiếu hiệu INFOCUS độ phân giải SVGA 800x600 công suất chiếu 300inch, hàng mới 100%”.

Tuy nhiên, tại cửa khẩu Trà Lĩnh, lực lượng Hải quan khi kiểm tra thực tế hàng hóa phát hiện lô hàng trên không có mặt hàng như DN khai báo, mà hàng tạm nhập gồm 200 mặt hàng không khai báo hải quan đã qua sử dụng thuộc nhóm các mặt hàng cấm XK, cấm kinh doanh TNTX, tạm ngừng kinh doanh TNTX, hàng hóa kinh doanh TNTX có điều kiện.

Trong đó, hàng hóa cấm xuất khẩu có cổ vật là tượng phật thế kỷ 18; hàng hóa cấm kinh doanh TNTX đã qua sử dụng bao gồm: Bản vi mạch máy tính, linh kiện máy tính các loại, bản mạnh điện tử các loại, linh kiện điện tử, quạt tản nhiệt máy tính; hàng hóa tạm ngừng kinh doanh TNTX gồm bàn phím các loại, đầu đọc đĩa dùng cho máy tính Dell…

Theo xác định của Hội đồng định giá tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Tà Lĩnh (Cục Hải quan Cao Bằng), trị giá 3 tờ khai gần 6 tỷ đồng (1 tờ khai hàng cũ chưa xác định).

Ngay sau đó, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) đã ra Quyết định khởi tố vụ án về tội Buôn lậu và chuyển toàn bộ hồ sơ, tang vật vu án cho Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an Cao Bằng điều tra theo thẩm quyền.

Trước đó, Cục Điều tra chống buôn lậu đã khởi tố 3 vụ vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới liên quan đến kinh doanh hàng TNTX.

Các Công ty vi phạm gồm: Công ty TNHH MTV Phương Thảo, Công ty TNHH XNK Thành Đạt và Công ty CPTM Trường Phú Quý đã giả mạo con dấu công chức Hải quan tại ô xác nhận thực xuất trên tờ khai, sau đó nộp hồ sơ để thanh khoản ở Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Đình Vũ và Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực 1.

Thực hiện các Kế hoạch nêu trên, Tổng cục Hải quan chỉ ra những bất cập, sơ hở trong công tác quản lý đối với hàng hóa kinh doanh TNTX, đồng thời đề xuất và kiến nghị Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước sửa đổi, bổ sung và ban hành các văn bản phù hợp với thực tiễn.

Bên cạnh đó, trong quá trình xây dựng các văn bản liên quan đến quản lý đối với mặt hàng TNTX, Tổng cục Hải quan đã kiến nghị và được sửa đổi. Cụ thể như kiến nghị rút ngắn thời gian hàng TNTX được lưu giữ tại Việt Nam. Trước đây, theo quy định tại Nghị định số 12/2006/NĐ-CP thì thời hạn tối đa là 180 ngày. Hiện nay, theo Nghị định 187/2013/NĐ-CP thì thời hạn lưu giữ tối đa tại Việt Nam được rút ngắn còn 120 ngày.

Về chính sách thuế đối với hàng TNTX, quy định về thời hạn nộp thuế đối với hàng hóa kinh doanh theo phương thức TNTX hoặc tạm xuất tái nhập là 15 ngày, kể từ ngày hết thời hạn TNTX hoặc tạm xuất, tái nhập. Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý thuế năm 2012 thì hàng hóa kinh doanh TNTX phải nộp thuế trước khi hoàn thành thủ tục hải quan tạm nhập khẩu hàng hóa.