Được biết, mẫu tờ khai trị giá hàng hóa NK hiện hành được ban hành theo Quyết định 30/2008/QĐ-BTC và Thông tư 182/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn đối tượng khai tờ khai trị giá.

Theo phân tích của ông Nguyễn Hoàng Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Thuế Xuất nhập khẩu (XNK) (Tổng cục Hải quan), khi đối tượng khai báo hải quan ngày càng được mở rộng hơn (theo quy định, mọi hàng hóa NK đều phải khai báo tờ khai trị giá trừ các trường hợp tại Điều 1 Thông tư 182) thì việc thực hiện khai báo tờ khai trị giá theo Quyết định 30 và Thông tư 182 lại chưa bao quát hết được các trường hợp cần khai tờ khai trị giá (ví dụ như các trường hợp trị giá tính thuế được xác định theo quy định tại Điều 20 Thông tư 205/2010/TT-BTC).

Bên cạnh đó, việc xác định trị giá tính thuế theo Hiệp định trị giá GATT bao gồm các chỉ tiêu để xác định trị giá tương ứng với từng phương pháp, các chỉ tiêu này phải được thể hiện trên tờ khai trị giá để người khai hải quan khai báo thông tin liên quan đến giao dịch. Tuy nhiên, trên thực tế, mỗi giao dịch NK thường chỉ phát sinh một số chi tiết nhất định mà không bao gồm tất cả các chỉ tiêu theo lý thuyết của phương pháp. Trong khi đó, mẫu tờ khai được thiết kế chưa linh hoạt, không cho phép ẩn đi các tiêu chí phát sinh, làm cho mẫu dài không cần thiết.

Phân tích cụ thể, ông Nguyễn Hoàng Tuấn cho biết, đơn cử như mẫu phương pháp 1, mỗi tờ khai trị giá chỉ được tối đa 8 mặt hàng, từ mặt hàng thứ 9 trở lên phải khai vào phụ lục. Tại mẫu phương pháp 2 đến phương pháp 6, mỗi tờ khai trị giá được 1 mặt hàng, nếu tờ khai NK có bao nhiêu mặt hàng thì DN phải khai và ký đóng dấu bấy nhiêu tờ khai trị giá. Như vậy, thủ tục hành chính thêm rườm rà.

Được biết, khi triển khai Hệ thống VNACCS sẽ ghép các tiêu chí của tờ khai trị giá phương pháp 1 vào tờ khai NK trên hệ thống VNACCS, hệ thống có chức năng tự động phân bổ các khoản điều chỉnh theo tỷ lệ về trị giá hóa đơn của mặt hàng trên tổng trị giá hóa đơn để tính toán trị giá tính thuế. Theo đó, những trường hợp khai trị giá theo phương pháp 1 sẽ không phải khai trị giá.

Cùng với đó, khi triển khai hệ thống VNACCS, để đáp ứng yêu cầu cải cách, tránh việc DN phải khai, đóng dấu mỗi tờ khai trị giá cho một dòng hàng, mẫu tờ khai trị giá sẽ phải ẩn đi tiêu chí không bắt buộc và cho phép ẩn đi các tiêu chí ít dùng.

Thuận lợi hơn cho người khai hải quan

Từ những phân tích trên, ông Nguyễn Hoàng Tuấn cho biết, những nội dung trên mẫu tờ khai trị giá hàng hóa NK mà Tổng cục Hải quan sẽ sửa đổi là đối tượng khai báo và mẫu tờ khai trị giá.

Theo đó, sẽ sửa đối tượng không phải khai tờ khai trị giá, trường hợp hàng hóa đủ điều kiện áp dụng phương pháp trị giá giao dịch, đồng thời đã khai thông tin trị giá trên tờ khai hàng hóa NK và hệ thống tự động tính trị giá tính thuế thì người khai hải quan không phải khai và nộp tờ khai trị giá (theo quy định hiện hành, trường hợp này phải khai tờ khai trị giá).

Đồng thời bổ sung thêm đối tượng phải khai tờ khai trị giá là các trường hợp trị giá tính thuế được xác định theo quy định tại Điều 20 Thông tư 205/2010/TT-BTC. Cùng với đó, sẽ ban hành 2 mẫu tờ khai:

Mẫu 1: Sử dụng để khai báo trị giá tính thuế khi xác định trị giá theo phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa NK (phương pháp 1). So với mẫu hiện hành, mẫu này không thay đổi về mặt tiêu chí nhưng được thiết kế lại để đáp ứng yêu cầu khai nhiều mặt hàng trên một tờ khai trị giá.

Mẫu 2: Sử dụng cho các trường hợp xác định trị giá tính thuế theo các phương pháp còn lại (phương pháp 2 đến phương pháp 6 và các trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 20 Thông tư 205/2010/TT-BTC). Mẫu tờ khai này sẽ được thiết kế gọn lại, chỉ thể hiện các mục người khai hải quan cần khai báo cho từng phương pháp cụ thể, các tiêu chí chi tiết được thiết kế tại phần hướng dẫn sử dụng (giao dịch NK thực tế liên quan đến tiêu chí nào thì người khai hải quan mới phải khai tiêu chí đó tại mục tương ứng trên tờ khai của phương pháp xác định trị giá tính thuế). Với cách thiết kế này, mỗi tờ giấy A4 có thể khai được ít nhất 4 mặt hàng (mẫu hiện hành chỉ khi được 1 mặt hàng trên 1tờ A4).

Theo đó, giao diện khai trị giá trên hệ thống VNACCS được thiết kế tương ứng (chỉ sáng lên các ô có số liệu kê khai, các ô không sử dụng sẽ mờ đi). Cách thiết kế này làm cho người khai thác hệ thống không bị rối khi xem xét các tiêu chí trên tờ khai.

Hiện Tổng cục Hải quan đang lấy ý kiến góp ý của các vụ, cục liên quan (thuộc Bộ Tài chính) về những nội dung sửa đổi này.