Tôn vinh doanh nghiệp xuất sắc nhất trong minh bạch thông tin

Ngày 16/11/2024, Lễ trao giải VLCA lần thứ 17 diễn ra tại TP. Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng). Sự kiện được tổ chức kết hợp với Hội nghị Doanh nghiệp niêm yết thường niên năm 2024 với sự tham dự của đại diện Lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước; lãnh đạo các Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam và đại diện gần 300 DN niêm yết, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và các định chế tài chính khác trên thị trường.

Với 17 năm liên tục được tổ chức, VLCA 2024 tiếp tục khẳng định vị thế là sự kiện uy tín trong cộng đồng DN và TTCK Việt Nam. Cuộc bình chọn không chỉ dừng lại ở việc tôn vinh những DN niêm yết có nỗ lực vượt bậc trong việc báo cáo và công bố thông tin, thực hiện các quy định, thông lệ tốt về quản trị, thực hành tốt về môi trường - xã hội - quản trị (ESG) tại DN mà còn là nền tảng thúc đẩy DN hướng tới các chuẩn mực quản trị tiên tiến, minh bạch thông tin và phát triển bền vững.

Phát biểu tại Lễ trao giải, bà Nguyễn Thị Việt Hà - quyền Chủ tịch Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) cho biết, trải qua 24 năm hình thành và phát triển, TTCK Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ. Tính đến ngày 31/10/2024, quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt hơn 68% GDP của năm 2023, tương đương gần 280 tỷ USD. Tính chung 10 tháng năm 2024, giá trị giao dịch bình quân luôn ở mức gần 1 tỷ USD/phiên, nếu tính theo mức thanh khoản, TTCK Việt Nam là một trong những thị trường sôi động nhất khu vực Đông Nam Á. Đến nay, TTCK ngày càng phát huy vai trò là kênh dẫn vốn trung và dài hạn, trong và ngoài nước của nền kinh tế, dần tiệm cận với quy mô tín dụng ngân hàng. Thông qua TTCK, nhiều DN đã thu hút lượng vốn lớn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, trở thành DN quy mô lớn đầu ngành, đem lại giá trị cho nhà đầu tư và đóng góp đáng kể vào công cuộc đối mới đất nước.

Theo bà Nguyễn Thị Việt Hà, năm 2024 cũng đánh dấu bước ngoặt quan trọng, khi Việt Nam triển khai Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030. Trong đó, một trong những mục tiêu quan trọng là nâng cao chất lượng quản trị DN niêm yết trên mức bình quân khu vực Đông Nam Á; áp dụng thông lệ tốt về tiêu chuẩn môi trường, xã hội và quản trị công ty (QTCT) tại các DN niêm yết, hướng tới phát triển bền vững. Để tiến gần hơn đến mục tiêu này, Ban Tổ chức đã điều chỉnh Bộ tiêu chí đánh giá QTCT trong kỳ đánh giá năm nay, tăng tỷ trọng điểm cho các câu hỏi liên quan đến thông lệ và giảm tỷ trọng điểm cho các câu hỏi về tuân thủ.

Bà Trần Anh Đào - Phó Tổng giám đốc Phụ trách Ban điều hành Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng bình chọn VLCA 2024 nhấn mạnh, Việt Nam hiện đang trên lộ trình cải thiện chất lượng QTCT với mong muốn trở thành một trong 05 quốc gia có hệ thống quản trị DN tốt nhất khu vực ASEAN. Điều này không chỉ là một mục tiêu, chiến lược quan trọng mà còn là nền tảng để Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút vốn đầu tư nước ngoài và tạo dựng hình ảnh tích cực trong mắt cộng đồng tài chính quốc tế.

"Hướng tới mục tiêu này, VLCA không chỉ dừng lại ở việc bình chọn và vinh danh. Chúng tôi đặt ra mục tiêu nâng tầm vị thế của các DN niêm yết Việt Nam thông qua việc thúc đẩy các sáng kiến quản trị tiên tiến, khuyến khích sự cam kết của các DN áp dụng các thông lệ tốt, góp phần xây dựng một thị trường tài chính vững mạnh. Để làm được điều này chúng tôi kêu gọi một sự chung tay nỗ lực chung với chiến lược tổng thể và sự phối hợp thực hiện từ cộng đồng DN, cơ quan quản lý, các đối tác trên thị trường để nâng cao chất lượng DN và chất lượng thị trường”, bà Trần Anh Đào nhấn mạnh. 

Theo Chủ tịch Hội đồng bình chọn VLCA 2024, sau gần 6 tháng bình chọn, vượt qua hơn 500 DN niêm yết trên cả hai sàn, Hội đồng bình chọn đã lựa chọn được 44 DN xuất sắc ở 3 hạng mục Báo cáo thường niên, QTCT và Báo cáo phát triển bền vững để chính thức vinh danh.

Mặt bằng chất lượng Báo cáo thường niên đồng đều hơn

2024 là năm thứ hai VLCA áp dụng việc đăng ký tham gia ở hạng mục báo cáo thường niên. Trong 96 DN niêm yết đăng ký và đạt đủ điều kiện tham dự, Hội đồng bình chọn đã chọn ra 30 DN xuất sắc nhất để vinh danh, gồm 10 DN tài chính và 20 DN phi tài chính. Điểm trung bình các báo cáo được chấm năm 2024 đạt 72,16 điểm, tăng nhẹ khoảng 5,19% so với năm 2023. Phần lớn báo cáo thường niên đạt điểm từ 70 – 90 điểm, đáng chú ý tỷ lệ DN có báo cáo đạt điểm cao từ 80-90 điểm tăng lên đáng kể so với năm ngoái. Theo đánh giá, năm nay mặt bằng chất lượng đồng đều hơn.

Đối với nhóm Tài chính với số lượng báo cáo tham gia chấm không biến động nhiều, điểm trung bình đạt 74,32 điểm (tăng 2,30% so với năm 2023), điểm cao nhất đạt 93,79 điểm (tăng 3,44% so với năm 2023). Các DN tài chính tập trung vào công bố rủi ro, mô hình quản trị rủi ro, đánh giá nợ xấu và sử dụng vốn hiệu quả. Trong khi đó, đối với nhóm Phi Tài chính với số lượng báo cáo giảm, điểm trung bình đạt 71,39 điểm (tăng 5,70% so với năm 2023), điểm cao nhất đạt 93,41 điểm (tăng 2,70% so với năm 2023). Các DN phi tài chính lại nổi bật với các sáng kiến phát triển bền vững như tiết kiệm năng lượng, quản lý nguồn tài nguyên và tái sử dụng nguyên vật liệu. Điều này phản ánh rõ đặc thù kinh doanh và mục tiêu phát triển dài hạn của từng nhóm ngành.

Theo bà Trần Anh Đào, 2024 là năm thứ hai bộ tiêu chí đánh giá báo cáo thường niên gồm câu hỏi bắt buộc về việc công bố thông tin tác động môi trường của công ty. Năm nay, số lượng báo cáo đề cập giải pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính giảm nhẹ so với năm ngoái do số lượng tham gia giảm. Tuy nhiên, xét về tỷ lệ số báo cáo công bố nội dung này trên tổng số báo cáo tham gia, các tỷ lệ này đều tăng, cho thấy nhiều DN tham gia hạng mục có sự đầu tư trình bày về nội dung môi trường – xã hội trên báo cáo thường niên nhằm truyền tải thông tin của DN cho cổ đông và nhà đầu tư.

Bên cạnh đó, kết quả cũng cho thấy nhiều điểm yếu cần cải thiện. Về nội dung QTCT, đa số các DN chỉ dừng lại ở mức tuân thủ, công bố thông tin theo luật định mà chưa tự nguyện áp dụng theo thông lệ tốt nhất về QTCT. Về tình hình hoạt động của DN trong năm, nhiều báo cáo trình bày chưa rõ nét vị thế của DN cũng như đánh giá liên quan đến các chỉ tiêu môi trường. Thông tin về môi trường xã hội cộng đồng, mục tiêu phát triển bền vững, thông tin về phát thải khí nhà kính còn hạn chế. Số lượng DN có báo cáo thường niên bằng Tiếng Anh chưa có sự tăng trưởng so với các năm trước...

Nâng cao tiêu chuẩn về quản trị công ty vượt lên trên mức tuân thủ

107 DN có tình hình QTCT tốt nhất đã được chọn vào vòng chung khảo, phân theo từng nhóm vốn hóa. Trong đó, 37 DN thuộc nhóm vốn hóa lớn, 34 DN thuộc nhóm vốn hóa vừa và 36 DN thuộc nhóm vốn hóa nhỏ. Năm 2024 đánh dấu sự thay đổi lớn trong công tác đánh giá giải QTCT, qua việc cập nhật bộ câu hỏi theo các thông lệ mới nhất (Bộ nguyên tắc về QTCT của OECD tháng 10/2023), và thay đổi cơ cấu điểm chấm theo hướng nâng tỷ trọng điểm thông lệ lên 40% (thay vì 30% như những năm trước), và giảm điểm tuân thủ từ 70% xuống còn 60%, nhằm khuyến khích các DN áp dụng nhiều hơn các thông lệ quốc tế về QTCT, nâng cao tiêu chuẩn về quản trị vượt lên trên mức tuân thủ.

Trong những DN vào vòng chung khảo, kết quả đánh giá QTCT không cho thấy sự chênh lệch đáng kể giữa nhóm vốn hóa lớn và vừa. Tuy nhiên, so với nhóm vốn hóa nhỏ, khoảng cách này rõ rệt hơn, thể hiện qua mức điểm bình quân của nhóm vốn hóa lớn và vừa. Kết quả cuối cùng vinh danh 26 DN có thực hành quản trị xuất sắc, khẳng định nỗ lực đáng kể trong việc nâng cao hiệu quả quản trị...

Điểm nhấn đáng chú ý của năm 2024 là sự gia tăng 40% số lượng DN lập và công bố báo cáo phát triển bền vững theo các tiêu chuẩn quốc tế như GRI, Báo cáo tích hợp... so với năm 2023. Khi áp dụng các chuẩn mực báo cáo quốc tế này, các DN đều công bố rõ các chủ đề ESG trọng yếu gắn liền với chiến lược cốt lõi của tổ chức, với sự tham gia đóng góp của các bên hữu quan, cả nội bộ và bên ngoài DN. Đáng chú ý, chiếm một tỷ lệ không nhỏ các DN có các vấn đề phát triển bền vững được giám sát bởi ủy ban cấp HĐQT hoặc thành viên HĐQT được chỉ định. HĐQT của các DN đạt giải đã đi đầu trong việc thiết lập các mục tiêu phát triển bền vững và quy trình đánh giá kết quả thực hiện.

Những nỗ lực cải thiện quản trị và minh bạch của các DN được vinh danh trong VLCA 2024 không chỉ góp phần nâng cao chất lượng QTCT, mà còn khẳng định vai trò tiên phong trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTCK Việt Nam. Sự cam kết mạnh mẽ với các tiêu chuẩn quốc tế về ESG và QTCT là nền tảng quan trọng để các DN tiếp tục phát triển, gia tăng uy tín, và thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Đối với hạng mục Báo cáo Phát triển bền vững, năm 2024, những DN có Báo cáo phát triển bền vững riêng và những DN đăng ký tham gia giải báo cáo thường niên sẽ được thực hiện đánh giá. Các chỉ tiêu đánh giá có sự thay đổi với mục tiêu thúc đẩy các DN thực hiện chiến lược phát triển bền vững toàn diện và minh bạch hơn so với năm 2023, cụ thể như tăng số lượng tiêu chí (46 chỉ tiêu trong năm 2024 so với 44 chỉ tiêu trong năm 2023), tăng thêm 2 chỉ tiêu về sự tham gia của bên liên quan và về trách nhiệm xã hội của DN.

Số lượng Báo cáo phát triển bền vững vào vòng chung khảo cao nhất trong 12 năm

Tổng quan về Báo cáo phát triển bền vững năm nay cho thấy sự tiến bộ rõ rệt cả về số lượng và chất lượng. Ngoài việc giữ vững vị trí của các DN quen thuộc, nhiều gương mặt mới được đánh giá cao về cấu trúc báo cáo mặc dù là năm đầu tiên thực hiện. Bên cạnh đó, số lượng các DN lập báo cáo phát triển bền vững riêng biệt năm nay đã tăng kỷ lục từ 21 lên 33 nối tiếp đà tăng liên tục qua các năm. Đây cũng là mùa báo cáo có số lượng báo cáo phát triển bền vững riêng biệt cao nhất và số lượng các báo cáo được vào vòng chung khảo cao nhất trong 12 năm qua. Điều này phản ánh xu hướng công bố thông tin về phát triển bền vững ngày càng được coi trọng. Đồng thời, nỗ lực từ phía các cơ quan quản lý trong việc thúc đẩy DN thực hiện báo cáo phát triển bền vững cũng được ghi nhận.

Các tổ chức dịch vụ tài chính luôn đạt được giải cao và áp đảo trong các hạng mục về báo cáo thường niên và QTCT trong các năm trước đây nhưng không phải là đối với báo cáo phát triển bền vững. Trong các năm trước đây, thường chỉ có 2-3 báo cáo trong ngành này được lập riêng biệt, chiếm khoảng 10% tổng số báo cáo. Tuy nhiên, trong mùa báo cáo năm nay, trong số 33 báo cáo phát triển bền vững riêng biệt được đánh giá, có đến 10 báo cáo (chiếm gần 30%) được soạn lập bởi các DN ngành dịch vụ tài chính gồm 6 báo cáo từ ngân hàng, 2 báo cáo từ bảo hiểm và 2 báo cáo từ các công ty tài chính và chứng khoán.

Các tiêu chuẩn quốc tế tiếp tục được áp dụng trong Báo cáo Phát triển bền vững của DN. Ngoài GRI, một số DN đã áp dụng thêm các khung báo cáo khác như CDP, SASB và SDG. Mô hình Ủy ban ESG cũng được áp dụng nhiều hơn so với năm ngoái. Ngoài ra, vấn đề về đa dạng sinh học cũng bắt đầu được đề cập trong báo cáo của một số DN. Số lượng các công ty đặt mục tiêu về phát thải khí nhà kính và báo cáo ở phạm vi 1 và 2 đã tăng đáng kể. Theo đó, 2/3 các DN lọt vào vòng chung khảo đã công bố dữ liệu về phát thải khí nhà kính...