Một thập kỷ định hình chuẩn mực phát triển bền vững trên thị trường vốn

Kể từ năm 2013, SRA đã được tổ chức thường niên, trở thành một trong những giải thưởng uy tín hàng đầu trong lĩnh vực phát triển bền vững tại Việt Nam. Mục tiêu xuyên suốt của giải là khuyến khích các doanh nghiệp niêm yết công bố thông tin minh bạch theo chuẩn mực quốc tế, đồng thời nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động thiết thực vì sự phát triển bền vững.

Ba mục tiêu chiến lược của SRA được định hình rõ ràng. Thứ nhất, giải thưởng khuyến khích doanh nghiệp công bố thông tin phát triển bền vững theo các thông lệ quốc tế, tạo nền tảng cho sự minh bạch và trách nhiệm giải trình. Các báo cáo ESG được xây dựng có hệ thống giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro, nắm bắt cơ hội và đưa ra quyết định đầu tư dài hạn.

Thứ hai, SRA đóng vai trò lan tỏa giá trị phát triển bền vững không chỉ trong cộng đồng doanh nghiệp trong nước, mà còn gây ấn tượng với quốc tế nhờ các tiêu chí minh bạch và chuẩn hóa. Đây là bước đệm quan trọng để doanh nghiệp Việt nâng cao khả năng cạnh tranh trong quá trình hội nhập.

Thứ ba, SRA thúc đẩy các hành động thực tế – từ giảm thiểu tác động môi trường, nâng cao trách nhiệm xã hội, cho đến cải thiện hệ thống quản trị công ty. Những điều này đang trở thành tiêu chí mới để đánh giá mức độ tiến bộ và sức cạnh tranh của một doanh nghiệp.

Ngay từ những ngày đầu, SRA đã nhận được sự đồng hành chuyên môn từ nhiều tổ chức uy tín như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, HOSE, Báo Tài chính – Đầu tư, Dragon Capital Việt Nam, Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), và Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA).

Đây là giải thưởng thường niên dành cho tất cả doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), phản ánh nỗ lực không ngừng trong việc thúc đẩy minh bạch hóa và chuẩn hóa thông tin ESG trên thị trường vốn.
Trên thế giới, ngày càng nhiều doanh nghiệp công bố riêng báo cáo phát triển bền vững hoặc tích hợp thông tin ESG vào báo cáo thường niên. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh, mà còn chứng minh mối tương quan rõ rệt giữa phát triển bền vững với hiệu quả hoạt động và lợi nhuận.

Tại Việt Nam, nhà đầu tư ngày càng quan tâm nhiều hơn đến cơ hội đầu tư xanh và bền vững. ESG không còn là khái niệm “trang trí” cho báo cáo thường niên, mà trở thành tiêu chí then chốt trong quyết định rót vốn. Sự quan tâm này đã thúc đẩy các doanh nghiệp chủ động hơn trong việc minh bạch thông tin và triển khai các hoạt động bền vững, từ chiến lược tới vận hành.

Cơ hội và thách thức từ chuẩn mực quốc tế: Việt Nam trên hành trình hội nhập ESG

Theo báo cáo mới nhất của ACCA về thực hành báo cáo phát triển bền vững tại khu vực ASEAN công bố năm 2025, khu vực này đang trên đà trở thành nền kinh tế lớn thứ tư thế giới vào năm 2030. Tuy nhiên, triển vọng tăng trưởng này lại đối mặt với rủi ro đáng kể đến từ biến đổi khí hậu và suy giảm tài nguyên thiên nhiên. Có đến 35% GDP của khu vực có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không có hành động ứng phó kịp thời.

Thực tế đó đang làm gia tăng nhu cầu cấp thiết về các báo cáo phát triển bền vững chất lượng cao, như một công cụ xây dựng lòng tin và ra quyết định chiến lược trong cả khu vực công và tư. Hiện tại, năm quốc gia chiếm tới 85% GDP của ASEAN – bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan – đã cam kết áp dụng Chuẩn mực công bố phát triển bền vững IFRS do Hội đồng Chuẩn mực Bền vững Quốc tế (ISSB) ban hành.

Các quốc gia này đang trong quá trình chuẩn hóa, đồng bộ và minh bạch hóa thông tin phát triển bền vững, mở đường cho một sân chơi ESG khu vực ngày càng rõ ràng hơn. Việt Nam, trong bối cảnh đó, hoàn toàn có cơ hội bắt kịp nếu tiếp tục chủ động như thời gian qua.

VLCA 2025: Đổi mới hệ tiêu chí, thúc đẩy hành động phát triển bền vững thực chất

Điểm nhấn nổi bật của SRA 2025 là việc phân chia doanh nghiệp tham gia thành hai nhóm ngành: tài chính và phi tài chính. Đây là lần đầu tiên bộ tiêu chí đánh giá được thiết kế riêng biệt cho từng nhóm, nhằm đảm bảo phản ánh đúng đặc thù và thực tiễn báo cáo của doanh nghiệp Việt.

Lý do cho việc phân chia này bắt nguồn từ tính đặc thù của từng ngành. Doanh nghiệp tài chính – như ngân hàng, công ty chứng khoán, bảo hiểm – thường liên quan trực tiếp đến các hoạt động tín dụng, đầu tư, tài trợ và quản trị rủi ro ESG. Trong khi đó, các doanh nghiệp phi tài chính – như sản xuất, năng lượng, tiêu dùng – lại đối mặt với các vấn đề đặc thù như phát thải khí nhà kính, quản lý chất thải, điều kiện lao động, chuỗi cung ứng bền vững...
Việc tách nhóm giúp ban tổ chức đánh giá và phân hạng báo cáo phát triển bền vững chính xác, công bằng hơn. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp công bố thông tin thiết yếu và phù hợp với hoạt động đặc thù của mình, thay vì chỉ cung cấp thông tin chung chung.

Không chỉ dừng lại ở thay đổi cấu trúc nhóm ngành, bộ tiêu chí SRA 2025 còn được cập nhật theo các chuẩn mực mới nhất từ IFRS S1 và IFRS S2 – do ISSB ban hành. IFRS S1 quy định các yêu cầu chung về công bố thông tin liên quan đến tính bền vững, còn IFRS S2 tập trung vào công bố thông tin về khí hậu.
Đây là bước tiến lớn trong việc chuẩn hóa và quốc tế hóa hệ thống đánh giá của SRA. Các tiêu chí được cập nhật này giúp thông tin phát triển bền vững phản ánh góc nhìn của nhà đầu tư toàn cầu, đồng thời góp phần tăng khả năng tiếp cận vốn quốc tế cho doanh nghiệp Việt Nam.

Đáng chú ý, GRI – tổ chức đặt nền móng cho báo cáo phát triển bền vững – đang hợp tác với IFRS nhằm đồng bộ hóa hai hệ thống. Điều này sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguồn lực, khi công bố thông tin phù hợp được cả hai hệ thống quốc tế lớn nhất công nhận.

Theo báo cáo “Progress on Corporate Climate-related Disclosures 2024” của IFRS Foundation, đã có hơn 1.000 doanh nghiệp toàn cầu tham chiếu tiêu chuẩn ISSB trong báo cáo của họ. 30 quốc gia và vùng lãnh thổ đang trong quá trình đưa ISSB vào khuôn khổ pháp lý hoặc quy định của mình – bao gồm các thị trường lớn như EU, Mỹ và ASEAN.

Việt Nam, với sự chủ động của các cơ quan quản lý và qua nỗ lực của các tổ chức như ACCA và HOSE, đang tiến dần tới việc hội nhập với hệ thống chuẩn mực quốc tế này. Việc cập nhật SRA theo hướng phù hợp ISSB và phân nhóm ngành rõ ràng cho thấy quyết tâm đồng hành cùng doanh nghiệp trong hành trình minh bạch hóa và phát triển bền vững thực chất.

Việc các thị trường lớn như EU, Mỹ và ASEAN cùng hướng tới áp dụng chuẩn mực thống nhất như ISSB cho thấy xu hướng toàn cầu hóa trong minh bạch thông tin và quản trị doanh nghiệp. ISSB không chỉ đơn thuần là bộ chuẩn mực tài chính, mà còn kết hợp với GRI để phản ánh cả khía cạnh rủi ro tài chính lẫn các tác động hệ sinh thái – xã hội. Đây được xem là chìa khóa để doanh nghiệp đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao từ nhà đầu tư, cơ quan quản lý và cộng đồng.