Vụ Dự báo, Thống kê, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa công bố kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD quý IV/2021.

Tình hình kinh doanh suy giảm trong quý III nhưng kỳ vọng cải thiện vào quý IV

Kết quả điều tra chỉ rõ, theo nhận định của các TCTD, trong quý III/2021, nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tổng thể của khách hàng ở mức “thấp” và “giảm” so với quý trước, trong đó, nhu cầu gửi tiền giảm mạnh. Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng nhu cầu sẽ phục hồi trở lại trong quý IV/2021 nếu tình hình dịch bệnh được kiểm soát tốt. Đánh giá chung cả năm 2021, các TCTD đã thu hẹp kỳ vọng về sự gia tăng nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng.

Trong quý III/2021, các TCTD đã giảm mạnh giá bình quân sản phẩm, dịch vụ (lãi suất biên và phí dịch vụ) với chỉ số cân bằng giảm từ -6,9% cuối quý II/2021 xuống -22,3% (mức thấp nhất kể từ quý I/2014 - thời điểm Ngân hàng Nhà nước bắt đầu tiến hành điều tra xu hướng kinh doanh định kỳ quý đến nay). Xu hướng này tiếp tục được dự kiến cho quý IV và cả năm 2021, trong đó, giảm lãi suất biên nhiều hơn giảm phí dịch vụ.

Thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong quý III duy trì ở trạng thái tốt và dồi dào hơn quý II/2021 đối với cả VNĐ và ngoại tệ. Dự báo trong quý IV/2021, năm 2021 và năm 2022, thanh khoản được kỳ vọng tiếp tục duy trì ở trạng thái tốt.

Mặt bằng lãi suất huy động - cho vay được các TCTD kỳ vọng tiếp tục điều chỉnh giảm nhẹ trong quý IV/2021 và giảm đáng kể tính đến cuối năm 2021 so với cuối năm 2020. Tỷ lệ các TCTD kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động - cho vay “giảm” trong quý IV/2021 và cả năm 2021 đạt cao hơn nhiều so với tỷ lệ TCTD dự báo mặt bằng lãi suất “tăng”, chỉ số cân bằng về thay đổi mặt bằng lãi suất đã điều chỉnh giảm mạnh.

Khác với xu hướng phổ biến trong các quý cuối năm 2020 và nửa đầu năm 2021 là “cải thiện nhẹ”, riêng trong quý III/2021, tình hình kinh doanh của hệ thống ngân hàng được các TCTD đánh giá là có chiều hướng “suy giảm” so với quý trước. Dự kiến trong thời gian tới, 54% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh cải thiện hơn trong quý IV và cả năm 2021, con số này thấp hơn so với kỳ vọng tại kỳ điều tra trước (67,6-73,3%).

Lần đầu tiên kể từ khi Ngân hàng Nhà nước thực hiện điều tra Xu hướng kinh doanh theo quý, hệ thống TCTD cho biết, lợi nhuận trước thuế cùng các kết quả hoạt động kinh doanh trong quý điều tra có chiều hướng “suy giảm” so với quý trước.

Trong quý IV/2021, 40,6% TCTD kỳ vọng kết quả hoạt động kinh doanh tăng trưởng so với quý III/2021, 41,6% TCTD kỳ vọng “không đổi” và 17,8% TCTD lo ngại kết quả hoạt động kinh doanh suy giảm. Dự kiến tổng thể năm 2021, 83,7% TCTD kỳ vọng lợi nhuận trước thuế của đơn vị tăng trưởng dương, 3% kỳ vọng không đổi và 13,3% TCTD lo ngại lợi nhuận “giảm” (cao hơn so với tỷ lệ 9,7% ghi nhận tại cuộc điều tra tháng 6/2021).

Nợ xấu, mặt bằng rủi ro có xu hướng tăng

Do ảnh hưởng tiêu cực của đại dịch COVID 19 đến mọi mặt của nền kinh tế và hoạt động sản xuất, kinh doanh, theo nhận định của các TCTD, mặt bằng rủi ro (MBRR) tổng thể của các nhóm khách hàng tiếp tục chiều hướng tăng rõ rệt, với 50,5% TCTD nhận định MBRR “tăng” trong quý III/2021, 33,7% TCTD dự báo MBRR “tăng” trong quý IV/2021 và 50,5% TCTD dự báo MBRR “tăng” trong cả năm 2021, cao hơn nhiều so với tỷ lệ các TCTD nhận định MBRR “tăng” ở kỳ điều tra trước (tương ứng 27,2%, 23,3% và 39,8%).

Tỷ lệ TCTD nhận định rủi ro tổng thể của khách hàng hiện tại ở mức “cao và khá cao” tiếp tục tăng từ mức 32,1% tại kỳ điều tra trước lên 46,5% ở kỳ điều tra này, ghi nhận mức cao nhất kể từ khi Ngân hàng Nhà nước tiến hành điều tra xu hướng kinh doanh theo quý.

Huy động vốn toàn hệ thống TCTD được kỳ vọng tăng bình quân 4,6% trong quý IV/2021 và tăng 10,4% trong năm 2021, điều chỉnh giảm so với mức kỳ vọng 11,9% tại kỳ điều tra trước. Dự báo năm 2022, huy động vốn của toàn hệ thống TCTD tăng trưởng 12,6%, điều chỉnh giảm so với mức tăng trưởng dự báo 13,7% tại kỳ điều tra trước.

Dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng được các TCTD dự báo tăng 4% trong quý IV/2021 và tăng 12,3% trong năm 2021, tiếp tục điều chỉnh giảm so với mức kỳ vọng 13,1% tại kỳ điều tra trước.

Khác với kết quả điều tra tháng 6/2021, nợ xấu của hệ thống ngân hàng trong quý III/2021 được các TCTD nhận định có chiều hướng “tăng nhẹ” so với quý II/2021. Tuy nhiên, các TCTD kỳ vọng tỷ lệ nợ xấu sẽ “giảm nhẹ” trong quý IV/2021 và trở về mức ổn định tính đến cuối năm 2021 sau khi dịch bệnh COVID-19 được khống chế, nền kinh tế dần phục hồi…/.