Theo báo chí Đức, Phủ thủ tướng Đức đã biết về việc Mỹ do thám kinh tế nhằm vào các công ty châu Âu từ năm 2008, song đã không có phản ứng gì do sợ ảnh hưởng tới quan hệ hợp tác tình báo với Mỹ.

Theo các tài liệu tình báo, Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ (NSA) đã tìm cách do thám các công ty châu Âu thông qua cơ sở theo dõi của Cục Tình báo liên bang Đức (BND) ở Bad Aibling, bang Bayern. Ít nhất hai tài liệu đã được BND chuyển tới Phủ thủ tướng Đức năm 2008 và 2010 thông báo về việc do thám này của NSA, trong đó có việc theo dõi các số điện thoại, địa chỉ email tại Tập đoàn Công nghiệp hàng không vũ trụ lớn nhất châu Âu (EADS) - công ty mẹ của Hãng chế tạo máy bay Airbus và công ty chế tạo máy bay trực thăng Eurocopter.

Ngoài ra, các trạm kỹ thuật của BND còn tiến hành do thám các mục tiêu gồm Bộ Ngoại giao Pháp, điện Élysée và Ủy ban châu Âu. Trong thời gian từ 2002 đến 2013, BND đã tiếp nhận từ NSA số lượng “mục tiêu chọn lọc” khổng lồ gồm 690.000 số điện thoại và 7,8 triệu địa chỉ IP.

Trong khi đó, nguồn tin giấu tên từ Ủy ban điều tra NSA của Quốc hội Đức cho biết, Phủ thủ tướng Đức rõ ràng đã biết từ nhiều năm trước việc NSA tìm cách do thám các công ty Đức với sự trợ giúp của chính nước Đức. Không thể có chuyện người phụ trách Phủ thủ tướng không được thông tin về một vụ việc như vậy. Người đứng đầu Phủ thủ tướng Đức thời điểm này là ông Thomas de Maizière, Bộ trưởng Không bộ kiêm Chánh Văn phòng Nội các từ 2005 - 2009. Ông Maizière, một đồng minh thân cận của Thủ tướng Merkel, từng giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng và hiện là Bộ trưởng Nội vụ liên bang Đức. Cũng theo một nguồn tin từ Ủy ban điều tra NSA, Đức có thể đã phải chọn giải pháp “nhắm mắt làm ngơ” để có thể tiếp tục hợp tác tình báo với NSA, nhất là trong nỗ lực chống chủ nghĩa khủng bố.

Những tiết lộ mới nhất liên quan đến chuyện “gián điệp đồng minh theo dõi đồng minh cho một nước đồng minh” làm tốn giấy mực không ít của giới truyền thông châu Âu.

Công luận đã biết bà Merkel bị Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) nghe lén điện thoại cả năm mà bà không phản ứng. Tin mới nhất do báo Đức tiết lộ sẽ làm bà Thủ tướng Đức bối rối hơn: “Tình báo Đức dường như theo dõi Paris và Bruxelles để báo cáo cho Mỹ”, đó là tựa của Le Monde. Đề tựa cụ thể hơn “Berlin dường như giúp NSA giám sát điện Élysée”, nhật báo Le Figaro cho biết cả Phủ thủ tướng Đức và Phủ tổng thống Pháp tránh đề cập đến vụ gián điệp này từ nhiều ngày qua. Giới thân cận của Tổng thống Pháp lý giải: “dù kẻ ngoại tình thì cũng phải được tha thứ” để nhấn mạnh đến nhu cầu đoàn kết giữa hai nước đầu tàu Liên minh châu Âu (EU).

Cách đây hơn một năm, sau khi vụ gián điệp Mỹ nghe lén điện thoại di động của Thủ tướng Đức, bà Angela Merkel tuyên bố: giữa đồng minh với nhau, làm như thế là không được. Công thức này, theo Le Figaro, cũng có thể dùng lại cho vụ gián điệp này.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nội vụ Đức Thomas de Maizière thuộc đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) đã lên tiếng phủ nhận mọi cáo buộc. Chính khách này nhấn mạnh trong những lần giải trình trước Hạ viện vừa qua, gần nhất là giữa tháng 4, Bộ Nội vụ Đức đã khẳng định không có bằng chứng cho thấy NSA muốn thông qua BND để tiến hành do thám kinh tế. Ông Maizière cũng phủ nhận những thông tin mà báo chí Đức đưa ra liên quan việc BND hỗ trợ NSA do thám nhiều mục tiêu ở Đức và châu Âu, cho rằng đây là những thông tin sai sự thật bởi Chính phủ Đức không bao giờ tiết lộ hay trích dẫn cho báo chí những báo cáo thuộc diện văn bản bảo mật như vậy. Người đứng đầu Bộ Nội vụ Đức cũng cho biết sẵn sàng giải trình trước Ủy ban Giám sát của Hạ viện liên bang “càng sớm, càng tốt“.

Tuy nhiên, vụ bê bối này đang đặt Chính phủ của Thủ tướng Merkel trước những tình huống khó xử. Vụ việc đang là chủ đề gây tranh cãi ở Đức cũng như bắt đầu gây ảnh hưởng tới quan hệ liên minh cầm quyền. Tổng thư ký đảng Dân chủ Xã hội (SPD) Yasmin Fahimi yêu cầu phải có trách nhiệm cá nhân một khi có kết luận của Ủy ban điều tra NSA Quốc hội Đức. Trong khi đó, đảng Cánh tả Đức (Die Linke) tiếp tục thể hiện quan điểm cứng rắn trong vụ việc này. Phó chủ tịch đoàn nghị sĩ đảng này trong Hạ viện, bà Sahra Wagenknecht yêu cầu ông Maizière phải từ chức và cho rằng ông đã “lừa dối” Hạ viện; việc ông nhiều năm “không có phản ứng gì trước các hoạt động do thám của NSA tại Đức” là điều không thể chấp nhận.

Hạ nghị sĩ Konstantin von Notz của đảng Xanh (Die Gruenen), thành viên Ủy ban điều tra NSA của Hạ viện Đức, cũng cho rằng những thông tin liên quan NSA mà Chính phủ không báo cáo trước Quốc hội làm “xói mòn niềm tin vào hệ thống chính trị Đức”.