Tham dự buổi làm việc có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân, lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Công Thương gồm: Tổng cục Quản lý thị trường, Văn phòng Bộ, Thanh tra Bộ, Vụ Pháp chế, Vụ Kế hoạch - Tài chính, Vụ Thị trường trong nước, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Công Thương địa phương. Tham dự tại các điểm cầu trực tuyến có lãnh đạo 63 Cục QLTT và lãnh đạo Sở Công Thương các tỉnh, thành phố.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các đại biểu cần tập trung chỉ rõ những hạn chế, yếu kém và những giải pháp cụ thể liên quan đến công tác quản lý thị trường cũng như bảo đảm nguồn cung hàng hóa trong những tháng cuối năm. Hội nghị này cũng là dịp để đánh giá tình hình, tiến độ thực hiện nhiệm vụ từ đầu năm đến nay của lực lượng QLTT các địa phương.

Báo cáo về tình hình quản lý thị trường trong 8 tháng đầu năm 2023, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh cho biết: Thời gian qua, trước nhiều ảnh hưởng của kinh tế, chính trị thế giới với nhiều biến động, hậu quả của đại dịch… đã tác động không nhỏ đến kinh tế - xã hội Việt Nam và hoạt động thực thi công vụ của lực lượng QLTT. Buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới còn diễn biến phức tạp, nhất là mặt hàng lợn, đường cát, thuốc lá điếu, hàng điện tử đã qua sử dụng,… Hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gia tăng.

Theo lãnh đạo Tổng cục, hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT không bày bán tràn lan như trước đây mà sau khi qua biên giới được tập kết tại các kho hàng nơi hẻo lánh, ít người qua lại hoặc nhà riêng, rồi lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh; hàng hóa được chuyển đến người tiêu dùng thông qua dịch vụ chuyển phát nhanh.

Điển hình gần đây lực lượng QLTT đã phối hợp với các lực lượng chức năng “truy quét”, “xóa sổ” nhiều tụ điểm kinh doanh hàng hóa có dấu hiệu giả mạo nhãn hiệu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ... như: vụ đồng loạt kiểm tra 3 tổng kho, cửa hàng kinh doanh hàng giả, hàng lậu lớn tại Tuyên Quang; triệt phá cơ sở kinh doanh có 4 kho hàng chứa chữ nhiều sản phẩm giả mạo nhãn hiệu tại Thanh Hóa; tấn công, kiểm tra thiên đường mua sắm “Sài Gòn Square” tại TP. Hồ Chí Minh và phát hiện hàng ngàn sản phẩm giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng đã được bảo hộ tại Việt Nam...

Cũng trong 8 tháng đầu năm 2023, các vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm còn diễn biến phức tạp, nhất là dịp Lễ, Tết.

Đối với mặt hàng xăng dầu, đây là điểm nhấn của lực lượng QLTT trong việc kiểm tra, giám sát toàn bộ các cửa hàng xăng dầu trên cả nước, qua đó góp phần đảm bảo nguồn cung, đáp ứng đủ nhu cầu của người tiêu dùng. Thông qua thanh tra, kiểm tra lực lượng QLTT đã phát hiện nhiều sai phạm, như: vụ việc 15.000 lít xăng không đảm bảo chất lượng tại Bình Dương; vụ việc chuyển cơ quan Công an điều tra dấu hiệu về tội lừa dối người tiêu dùng, thu lợi bất chính trong kinh doanh xăng dầu tại Thạch Thất, Hà Nội...

Tính chung trong 8 tháng đầu năm 2023, QLTT đã kiểm tra 52.613 vụ (tăng 11% so với cùng kỳ năm 2022), phát hiện, xử lý 37.960 vụ vi phạm (tăng 36%), thu nộp NSNN trên 344 tỷ đồng (tăng 59%). Chuyển Cơ quan điều tra 139 vụ có dấu hiệu hình sự (tăng 70%); Trị giá hàng hóa tịch thu gần 143 tỷ đồng; Trị giá hàng hóa tiêu hủy và buộc tiêu hủy 93 tỷ đồng.

Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo các Cục QLTT, Sở Công Thương địa phương, các Cục, Vụ đã báo cáo tình hình thị trường hàng hóa trong 8 tháng đầu năm 2023 và đề xuất các giải pháp, định hướng đảm bảo nguồn cung hàng hóa trong những tháng cuối năm, nhất là trong cao điểm các dịp lễ, Tết của đất nước.

Cũng tại buổi làm việc, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, lực lượng QLTT đã có truyền thống 66 năm, dựa trên cơ sở pháp lý, pháp lệnh đã xác định lực lượng QLTT hướng theo chuyên nghiệp, hiện đại, chính quy. Hiện nay, lực lượng cũng đang dần tiến theo hướng đó. Tuy nhiên, kết quả vẫn chưa đạt như mong muốn. Năm 2023 là năm Tổng cục kỷ niệm 5 năm hoạt động theo mô hình ngành dọc, vì vậy, Tổng cục cần tổng kết mô hình hoạt động 5 năm, qua đó báo cáo Chính phủ xem xét điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ.

“QLTT là lực lượng vất vả, là lực lượng tiên phong, hàng đầu trong công tác đấu tranh phòng chống hàng giả, gian lận thương mại, buôn lậu, do vậy, chúng ta cần phải nỗ lực vươn lên, hoàn thành, hoàn thành tốt nhiệm vụ. Khó khăn ở đâu, tháo gỡ đó”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá và cũng yêu cầu lực lượng QLTT trong 3 tháng cuối năm cần quyết liệt tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường. Hàng hóa tập kết ở đâu, địa bàn nào, kho nào… là phải nắm được ngay, để ngăn chặn các vi phạm từ gốc.

Tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm các sai phạm

Kết luận tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao những kết quả mà lực lượng QLTT làm được. Theo đó, trong 8 tháng qua, toàn lực lượng đã chú trọng triển khai nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện khá nghiêm túc các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, nhất là các chủ trương, chính sách có liên quan trực tiếp đến hoạt động của Ngành. Bên cạnh đó, tích cực và chủ động tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, giúp ngành có thêm cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện.

Đặc biệt, Bộ trưởng ghi nhận, trong 8 tháng năm 2023, lực lượng QLTT cả nước đã tiến hành các đợt cao điểm, mở nhiều cuộc kiểm tra, thanh tra chuyên ngành đấu tranh với các hành vi sản xuất kinh doanh bất hợp pháp, nhất là việc đấu tranh với buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

“Nổi bật là việc kiểm tra, giám sát hoạt động của 100% cơ sở kinh doanh xăng dầu cả nước, từ doanh nghiệp đầu mối đến cửa hàng bán lẻ, qua đó góp phần giữ ổn định thị trường, bảo đảm nguồn cung xăng dầu” - Bộ trưởng biểu dương và đánh giá thêm, công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo và sự phối hợp với các ngành chức năng trên địa bàn đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều vấn đề, vụ việc phức tạp đã được xử lý khá tốt, củng cố nhiềm tin của cấp ủy, chính quyền, địa phương, nhân dân, tạo môi trường bình đẳng trong sản xuất kinh doanh.

“Mục tiêu cao nhất của công tác QLTT không phải là kiểm tra bao nhiêu vụ, xử lý, xử phạt bao nhiêu tiền mà phải hướng đến xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng” - Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, kỷ cương, nề nếp từ Tổng cục đến các đơn vị trực thuộc đã được chấn chỉnh khá rõ nét. Công tác cán bộ trong toàn lực lượng được quan tâm, chăm lo tốt hơn từ khâu quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng... cho đến khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chính sách cán bộ được tiến hành khá bài bản, kịp thời, tạo được sự đồng thuận; Công tác thông tin tuyên truyền, giáo dục pháp luật của Tổng cục và các đơn vị trực thuộc có nhiều chuyển biến rõ nét.

Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, song theo Bộ trưởng, trong 8 tháng qua, lực lượng QLTT vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém trong tổ chức và hoạt động. Điển hình là tình trạng buôn lậu, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ còn khá phổ biến; công tác thanh, kiểm tra trên một số địa bàn còn chưa sâu sát, áp dụng chế tài xử phạt không đủ sức răn đe; công tác quản lý, giáo dục cán bộ ở nhiều đơn vị cơ sở chưa tốt; tình trạng nhũng nhiễu, thậm chí "bảo kê" của cán bộ trong khi thi hành công vụ vẫn còn xảy ra.

Với những hạn chế, yếu kém đó, tư lệnh ngành Công Thương thẳng thắn chỉ ra các nguyên nhân chủ quan đó là công tác triển khai, nghiên cứu, quán triệt các chủ trương, chính sách pháp luật cho cán bộ, công chức ở nhiều đơn vị còn chưa tốt; công tác quản lý, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cả về lý luận, phẩm chất đạo đức và chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức trong lực lượng có mặt chưa đạt yêu cầu đề ra; công tác kiểm tra, giám sát của cấp trên với cấp dưới, viêc kết hợp giữa đấu tranh và xây dựng cùng cấp với nhau chưa thường xuyên, kém hiệu quả; việc xử lý vi phạm của các tổ chức, cá nhân chưa thật nghiêm túc nên không đủ sức răn đe; vai trò của của các cấp ủy, tổ chức Đảng của các tập thể lãnh đạo nhiều đơn vị chưa được phát huy.

“Tính tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu một số đơn vị không rõ nét; kỷ cương, nề nếp trong nhiều đơn vị cơ sở không nghiêm, chất lượng cán bộ cả quản lý, nghiệp vụ ở nhiều đơn vị nhìn chung chưa đạt yêu cầu đề ra”- Bộ trưởng thẳng thắn nhìn nhận.

6 nhiệm vụ trọng tâm cho lực lượng QLTT

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập và mở rộng, cùng với tốc độ phát triển mạnh của thương mại điện tử (TMĐT), nhất là TMĐT xuyên biên giới sẽ ngày càng đặt ra nhiều thách thức cho công tác QLTT. Thêm vào đó, hiện nay, hoạt động sản xuất của nước ta còn gặp nhiều khó khăn (do tổng cầu giảm, chi phí sản xuất tăng cao), do đó càng làm tăng thêm các hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ. Đặc biệt, cuối năm có nhiều sự kiện lớn, dịp lễ Tết... nhu cầu hàng hóa tăng cao, vì vậy cũng sẽ dẫn đến tình trạng dễ nảy sinh tiêu cực, trục lợi trong sản xuất. Đây là những thách thức của toàn lực lượng. Ngăn chặn hàng giả, hàng lậu đã khó, nay còn khó hơn rất nhiều.

Để làm tốt chức năng nhiệm vụ của mình, Bộ trưởng yêu cầu lực lượng QLTT từ nay trở đi, cần hướng tới mục tiêu phấn đấu tạo môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh nhất, hạn chế thấp nhất tình trạng buôn lậu gian lận thương mại, sản xuất kinh doanh hàng giả, góp phần tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.

Để thực hiện được mục tiêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên yêu cầu toàn lực lượng tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:

Một là, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt thật sâu sắc các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, các chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương qua các Nghị định, Thông tư, Chỉ thị, công điện và khuyến nghị của các Bộ, ngành hữu quan để thực hiện đúng, đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng QLTT, tạo môi trường lành mạnh cho sản xuất, kinh doanh trong cả nước và trên từng địa bàn.

Đồng thời, qua thực tiễn quản lý, thực thi nhiệm vụ, Tổng cục và các đơn vị trực thuộc cần tham mưu cho Chính phủ, cho Bộ và các Bộ, ngành có liên quan ban hành mới hoặc sửa đổi bổ sung các cơ chế chính sách, bảo đảm phù hợp, khả thi. Làm tốt hơn nữa công tác thông tin tuyên truyền để toàn xã hội, nhất là người tiêu dùng có thể hiểu được những cơ chế, chính sách về Ngành, hiểu được chức năng nhiệm vụ của lực lượng để có thể đồng hành, hỗ trợ lực lượng trong việc đấu tranh phòng chống gian lận thương mại.

Hai là, tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát thị trường, kiểm soát địa bàn và xử lý nghiêm các sai phạm, nhất là các sai phạm có tính phổ biến trong sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ…

“Vừa qua, hầu hết các hoạt động mới chỉ quan tâm kiểm tra, xử lý vi phạm về niêm yết giá và xử phạt nhẹ, không đủ sức răn đe”- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ rõ và đồng thời yêu cầu lực lượng QLTT tập trung cao vào việc kiểm tra, xử lý các sai phạm trong sản xuất kinh doanh của một số ngành hàng thiết yếu như: xăng dầu, khí đốt, than đá, phân bón, các loại rau, củ, quả, gạo, đường, thịt lợn, thuốc lá, vật liệu xây dựng, sách giáo khoa… Cần phải phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các lực lượng chức năng trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại trong TMĐT; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động của Ngành nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác.

Ba là, tập trung chấn chỉnh, kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo điều hành, ý thức chấp hành trong toàn lực lượng. Tăng cường hơn nữa công tác kiểm tra, thanh tra nội bộ và kiên quyết xử lý kịp thời, đúng quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân sai phạm, nhất là các hiện tượng, hành vi bảo kê, tham nhũng, tiêu cực… để tạo sức răn đe, hướng tới một lực lượng mạnh. Tổng cục QLTT cần quy định rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm đối với tập thể lãnh đạo và người đứng đầu đơn vị nếu để xảy ra những sai phạm nêu trên.

“Sau Hội nghị này, cần phải xây dựng thể chế thật rõ ràng, cụ thể khung xử lý với những vi phạm điển hình, sao cho đủ sức răn đe và giáo dục” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bốn là, chú trọng, làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cùng cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi cho lực lượng QLTT hoạt động hiệu quả. Đồng thời, khẩn trương xây dựng, rà soát, sửa đổi bổ sung và hoàn thiện các quy chế phối hợp, chương trình hợp tác với Văn phòng Ban chỉ đạo 389 và các lực lượng chức năng, các đoàn thể địa phương nhằm nâng cao hiệu quả đấu tranh với các hoạt động sản xuất, kinh doanh bất hợp pháp, làm lành mạnh hóa thị trường.

"Nếu có quy chế phối hợp, định kỳ kiểm điểm, đánh giá sẽ góp phần quan trọng, quyết định đến môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh"- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Năm là, từng cấp, từng đơn vị cần chủ động rà soát xử lý các vấn đề, vụ việc phức tạp, bức xúc, nổi cộm trong đơn vị để xử lý kịp thời, dứt điểm theo đúng nguyên tắc, điều lệ Đảng, quy định của pháp luật Nhà nước và phù hợp tình hình của địa phương. Chăm lo tốt hơn công tác cán bộ, nhất là khâu giáo dục, rèn luyện, quy hoạch, đào tạo bồi dưỡng, bố trí sử dụng, bổ nhiệm, đề bạt, luân chuyển, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chính sách đối với cán bộ. Chú ý thực hiện nghiêm các chủ trương bố trí lãnh đạo quản lý không phải là người địa phương, luân chuyển cán bộ phụ trách địa bàn, đối tượng quản lý để ngăn ngừa sai phạm.

Sáu là, chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền để toàn xã hội, nhất là người tiêu dùng, người dân hiểu được chủ trương, chính sách của Nhà nước, hiểu được chức năng, nhiệm vụ của lực lượng. Điều này một mặt để nhận được sự ủng hộ, mặt khác cũng giúp cho việc giám sát các hoạt động của cán bộ cơ sở. Làm tốt công tác thông tin truyền thông trên tất cả các kênh nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức, sự đồng thuận trong hành động và sự chia sẻ, ủng hộ của toàn xã hội đối với Ngành và đối với lực lượng QLTT.

Đồng thời, cần phải tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động của Ngành nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả các mặt công tác. Chú trọng xây dựng kế hoạch và định kỳ đầu tư, nâng cấp để có đủ cơ sở vật chất, điều kiện làm việc cho cán bộ.

Về những kiến nghị, đề xuất, Bộ trưởng giao Tổng cục QLTT và Văn phòng Bộ phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan tham mưu trả lời các kiến nghị tại hội nghị trong tháng 9.