Nhiều yếu tố tác động tới thu ngân sách

2023 có thể coi là năm khó khăn đối với công tác thu NSNN của ngành Hải quan bởi tình hình xuất nhập khẩu suy giảm đã kéo theo số thu ngân sách từ hoạt động này giảm mạnh so với năm 2022. Theo đó, tính đến hết tháng 9/2023, số thu NSNN từ xuất nhập khẩu đạt 268.690 tỷ đồng, bằng 63,2% dự toán được giao, giảm 18,6% so với cùng kỳ năm trước.

Khó khăn chung của cả Ngành cũng chính là khó khăn riêng của từng Cục Hải quan. Như tại Cục Hải quan Cần Thơ, tính đến hết ngày 30/9/2023, tổng số thu NSNN là 1.952 tỷ đồng, đạt 76,58% chỉ tiêu dự toán được giao. Ông Nguyễn Văn Vũ – Phó Cục trưởng Cục Hải quan Cần Thơ cho biết, tình hình thu nộp NSNN của đơn vị gặp nhiều khó khăn, thách thức bởi một số mặt hàng có thuế đóng góp nguồn thu lớn bị giảm nhập khẩu so với kế hoạch.

Ví dụ như mặt hàng xăng dầu không có nhập khẩu, mặt hàng than đá giảm nhập khẩu do Tập đoàn Điện lực Việt Nam cắt giảm nguồn điện từ các nhà máy nhiệt điện để ưu tiên nguồn phát của Nhà máy Thủy điện. Hay như mặt hàng giấy phế liệu giảm nhập khẩu do Nhà máy giấy Lê Man Hậu Giang khó khăn trong tìm kiếm đơn hàng xuất khẩu. Cùng với đó, kim ngạch xuất nhập khẩu có thuế chiếm tỷ trọng nhỏ; chủ yếu hàng xuất khẩu là nông, thủy sản, sản phẩm dệt may...; hàng hóa nhập khẩu nguyên liệu theo loại hình gia công, sản xuất xuất khẩu.

Một yếu tố khác tác động tới công tác thu NSNN của Cục Hải quan Cần Thơ đó là tàu có trọng tải lớn (trên 6.000 tấn) không đi được luồng Định An và luồng kênh Quan Chánh Bố (Trà Vinh) để vào các cảng ở Cần Thơ. Đây là thực tế từ nhiều năm qua, ảnh hưởng rất lớn đến nguồn hàng nhập khẩu và nguồn thu NSNN qua địa bàn.

Còn tại Cục Hải quan An Giang, kết quả thu NSNN 9 tháng đầu năm của đơn vị này là 315,8 tỷ đồng, đạt 77% so chỉ tiêu thu NSNN do Bộ Tài chính giao. Theo ông Trần Quốc Hoàn - Cục trưởng Cục Hải quan An Giang, trong quý III/2023, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Mỹ Thới đã thực hiện hoàn thuế nhập khẩu cho Công ty cổ phần nhà máy điện mặt trời Văn Giáo của 6 tờ khai với số tiền thuế hoàn là 12,4 tỷ đồng (đây là số thu của năm 2019 nhưng được hoàn từ ngân sách của năm 2023). Ngoài ra, số thu một số mặt hàng như gỗ, thuốc bảo vệ thực vật, phế liệu, bột đá giảm nhiều so với cùng kỳ năm trước.

Đáng chú ý, tại Cục Hải quan An Giang, số thu thuế chủ yếu của các năm trước là mặt hàng đường mía xuất xứ Campuchia, nhưng trong năm 2023 chỉ phát sinh 1 tờ khai nhập khẩu đường mía do áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm đường mía theo Quyết định số 2960/QĐ-BCT ngày 30/12/2022 của Bộ Công Thương. Điều này đã khiến cho số thu của đơn vị sụt giảm đáng kể.

Cũng như 2 đơn vị trên, Cục Hải quan An Kiên Giang cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác thu NSNN năm 2023. Theo đó, tính đến ngày 1/10/2023 số thu do Cục thực hiện được là 89,6 tỷ đồng, đạt 112,1% chỉ tiêu được giao (80 tỷ đồng). Tuy nhiên, so với cùng kỳ 2022 số thu đã giảm tới 44,32 % (năm 2022 thu 161 tỷ đồng).

Ông Trương Minh An - Cục trưởng Cục Hải quan Kiên Giang cho biết, số thu thường xuyên, ổn định của Cục Hải quan tỉnh Kiên Giang từ nhiều năm qua là nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho sản xuất xi măng gồm: than đá, thạch cao, hạt nhựa với số thu trung bình hàng năm từ 45 tỷ đồng đến 50 tỷ đồng. Tuy nhiên, qua 9 tháng thực hiện số thu từ nguồn nguyên liệu này chỉ đạt 20 tỷ đồng do giá nguyên liệu trên thế giới tăng cao dẫn đến việc nhập khẩu nguyên liệu giảm hơn so với cùng kỳ. Cùng với đó, tình hình tiêu thụ hàng hóa trong nước chậm khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong sản xuất tiêu thụ hàng hóa.

Đáng chú ý, hiện nguồn thu chủ yếu của Cục Hải quan Kiên Giang là nguyên liệu sản xuất hàng xuất khẩu giày (chiếm 70% trên tổng số thu của cả Cục). Tuy nhiên, số thu này sẽ được hoàn lại khi sản phẩm xuất khẩu. Do đó, dự kiến tình hình thu NSNN của Cục Hải quan Kiên Giang trong những tháng cuối năm sẽ rất nhiều khó khăn.

Tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp

Nhận diện rõ những khó khăn, thách thức và yếu tố tác động đến kết quả thu NSNN hiện nay, các cục hải quan địa phương đã khẩn trương triển khai quyết liệt các biện pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu để giúp toàn Ngành hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2023.

Theo đó, Cục Hải quan Cần Thơ sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin; để giảm thủ tục, giấy tờ, rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa; kịp thời giải quyết vướng mắc; tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan xuất nhập khẩu hàng hóa.

Đồng thời, đơn vị sẽ đẩy mạnh triển khai các giải pháp thu NSNN, chống thất thu và xử lý nợ đọng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, kiểm tra sau thông quan năm 2023 của Cục, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu thu NSNN được giao năm 2023.

Còn tại Cục Hải quan An Giang, ông Trần Quốc Hoàn cho biết, trong những tháng cuối năm, Cục sẽ thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu NSNN năm 2023. Đồng thời, tăng cường rà soát; kiểm tra tên hàng, mã số, mức thuế, trị giá tính thuế tại khâu thông quan, sau thông quan để phát hiện và xử lý các trường hợp khai sai mã số, khai trị giá thấp, khai không đầy đủ hoặc không rõ ràng tên hàng để được áp dụng mức thuế suất thấp hoặc được hưởng các mức thuế ưu đãi đặc biệt, trong đó tập trung kiểm tra những mặt hàng thuộc danh mục hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu rủi ro về phân loại và áp dụng mức thuế.

Cục Hải quan An Giang cũng sẽ tiếp tục đẩy mạnh thực hiện cải cách thủ tục hành chính, quản lý thuế, giải quyết kịp thời những vướng mắc của doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu nhằm thu hút và tận dụng mọi nguồn thu. Tăng cường đôn đốc thu hồi nợ thuế, triển khai kịp thời các giải pháp tăng thu NSNN của Bộ Tài chính, ngành Hải quan.

Để phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2023 và 3 tháng cuối năm 2023, Cục Hải quan Kiên Giang cũng đã triển khai quyết liệt các biện pháp nêu tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 6/1/2023 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán NSNN và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023. Trên cơ sở nhiệm vụ chung của Ngành, các đơn vị thuộc và trực thuộc Cục Hải quan Kiên Giang cũng sẽ nghiêm túc các nhiệm vụ chủ yếu như: Tăng cường chống thất thu qua kiểm tra, giám sát việc thực hiện thủ tục hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, kiểm tra nội bộ, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Cục Hải quan Kiên Giang cũng sẽ chủ động rà soát, phân loại, thu hồi và xử lý nợ thuế phát sinh trước ngày 1/1/2023; không để phát sinh nợ mới trong năm 2023 qua công tác thanh tra, kiêm tra. Đối với công tác kiểm tra sau thông quan, đơn vị sẽ tập trung kiểm tra theo rủi ro và dấu hiệu vi phạm; chú trọng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra các trường hợp rủi ro cao, hoạt động xuất nhập khẩu phức tạp và thực hiện sản xuất, xuất nhập khẩu tại nhiều địa phương khác nhau.