Năng lực quản lý, giám sát thị trường được nâng cao

Tại Hội thảo, các chuyên gia tập trung thảo luận về kết quả thực hiện Dự án “Nâng cao năng lực về cải thiện tính công bằng và minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam” và những nội dung liên quan đến Chiến lược phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2021-2030.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Phạm Hồng Sơn – Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết, năm 2023 là cột mốc đặc biệt, đánh dấu kỷ niệm 50 năm Quan hệ Ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản. Với việc kiểm soát dịch bệnh tốt hơn, các hoạt động giao lưu hai nước đang sôi động trở lại, làm cơ sở để thúc đẩy hợp tác hai nước trên mọi lĩnh vực.

Phó Chủ tịch UBCKNN Phạm Hồng Sơn chia sẻ, với sự hỗ trợ, hợp tác nhiệt tình từ JICA, UBCKNN đã cơ bản đạt được các mục tiêu đầu ra tương ứng với 4 cấu phần của Dự án.

Năng lực của UBCKNN và các Sở Giao dịch Chứng khoán (GDCK) về quản lý, giám sát thị trường, bao gồm cả năng lực về thanh tra, giám sát các trung gian thị trường, quản lý niêm yết và quản lý chào bán chứng khoán ra công chúng được nâng cao, qua đó cải thiện tính công bằng, minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam và bảo vệ nhà đầu tư trước những biến động của thị trường.

Số lượng tài khoản nhà đầu tư mở mới tăng gấp đôi, nhà đầu tư nước ngoài mua ròng mạnh cho thấy sức hút ngày càng lớn của TTCK Việt Nam trong và ngoài nước. Các kết quả này đã giúp hiện thực hóa “Chiến lược Phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2011-2020” cũng như các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra của Chính phủ Việt Nam.

Ông Phạm Hồng Sơn cũng cho biết, Việt Nam đã bắt đầu bước vào giai đoạn phát triển mới của TTCK, hướng tới các mục tiêu tiếp theo trong Chiến lược phát triển TTCK giai đoạn 2021-2030. Theo đó, dù đã đưa ra nhiều giải pháp để đạt được các mục tiêu trong định hướng xây dựng Chiến lược nêu trên, TTCK Việt Nam vẫn sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức. Vì vậy, dưới sự hỗ trợ của JICA, UBCKNN đang chuẩn bị bước vào Dự án tiếp theo – “Nâng cao năng lực về thúc đẩy hiệu quả TTCK Việt Nam”, dự kiến bắt đầu vào tháng 04/2024.

“Tôi tin rằng, sau khi kết thúc Dự án và tiến tới triển khai Dự án Nâng cao năng lực về thúc đẩy hiệu quả TTCK Việt Nam, cùng với với nền tảng hợp tác đang phát triển tích cực giữa hai Chính phủ, UBCKNN, Cơ quan Dịch vụ Tài chính Nhật Bản và JICA, quan hệ hợp tác hai nước sẽ ngày càng phát triển rực rỡ, toàn diện. Đồng thời, thể chế về TTCK được hoàn thiện; hiểu biết về quản lý và giám sát thị trường, thanh tra và xử lý vi phạm nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, việc minh bạch hóa thông tin trên thị trường cũng như công tác quản trị công ty của các tổ chức niêm yết và việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước của các cán bộ ngành Chứng khoán Việt Nam được nâng cao”, Phó Chủ tịch Phạm Hồng Sơn bày tỏ tin tưởng.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Akira Shimizu - Trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam cho biết, thị trường cổ phiếu của Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ sau khi Việt Nam mở cửa. Giá trị vốn hóa của thị trường cuối năm 2020 đã vượt hơn 180 tỷ USD; đồng thời, sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có nhà đầu tư Nhật Bản ngày càng gia tăng.

Để thị trường cổ phiếu Việt Nam trở thành kênh huy động vốn hấp dẫn, thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, Chính phủ Việt Nam đã nhận thấy việc cần phải cải thiện tính công bằng, minh bạch của thị trường là một vấn đề cấp bách. Nhờ đó, Chính phủ đã nỗ lực và đẩy nhanh các giải pháp để thúc đẩy vấn đề này như: Ban hành Luật Chứng khoán sửa đổi, Thành lập Sở GDCK Việt Nam…

“Trên cơ sở đề nghị của Chính phủ Việt Nam, JICA đã triển khai dự án hỗ trợ kỹ thuật nhằm tăng cường năng lực cho UBCKNN và Sở GDCK với mục tiêu nâng cao tính công bằng, minh bạch cho thị trường cổ phiếu Việt Nam”, ông Shimizu Akira nêu.

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Nguyễn Quang Thương - Phó Tổng Giám đốc Sở GDCK Việt Nam cho biết, với bề dày kinh nghiệm và trình độ phát triển của TTCK Nhật Bản, qua Dự án này, JICA đã đưa ra các ý kiến đóng góp nhằm hỗ trợ nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK trong việc thực thi những giải pháp đẩy mạnh tính công bằng và minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam và nâng cao nhận thức của lãnh đạo doanh nghiệp đại chúng về việc bảo vệ nhà đầu tư.

"Nhờ đó, TTCK Việt Nam có thể phát triển ổn định, hoạt động an toàn, hiệu quả, bảo vệ nhà đầu tư chân chính, từng bước tiến tới việc nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi", Phó Tổng Giám đốc Sở GDCK Việt Nam khẳng định.

Thuận lợi, thách thức đan xen

Tại Hội thảo, chuyên gia của JICA đã thông tin về kết quả dự án Nâng cao năng lực về cải thiện tính công bằng và minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam. Theo đó, chủ dự án là UBCKNN và các nhà tài trợ, đồng tài trợ nước ngoài gồm Chính phủ Nhật Bản thông qua Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA). Thời gian thực hiện dự án kéo dài trong 4 năm (từ tháng 4/2019 đến tháng 3/2023) với tổng vốn dự án là 3,7 triệu USD.

Theo đó, Dự án đã đưa ra các mục tiêu bao gồm: Nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK về giám sát thị trường bao gồm cả năng lực về thanh tra; Nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK trong giám sát các trung gian thị trường để bảo vệ quyền lợi các nhà đầu tư một cách công bằng hướng tới đảm bảo tính ổn định của thị trường; Nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK trong quản lý niêm yết và quản lý chào bán chứng khoán ra công chúng tập trung vào phương thức dựng sổ để đảm bảo chất lượng thị trường tốt hơn với các sản phẩm niêm yết phù hợp; Nâng cao nhận thức về “trách nhiệm bảo vệ nhà đầu tư” của cấp lãnh đạo các nhóm công ty niêm yết (nhóm trước/sau khi niêm yết, nhóm đăng ký trên UPCOM và nhóm vừa hoàn thành IPO) cũng như những đối tượng liên quan khác.

Chuyên gia của JICA cho hay, những mảng kết quả này sẽ tương đối phù hợp với các giải pháp trước mắt của Chiến lược phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2011-2020, 2021-2030 cũng như các kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội đã đề ra của Chính phủ Việt Nam.

“Các hoạt động dự án tiến triển đều đặn và vững chắc theo R&D, bao gồm cả việc sửa đổi để gia hạn Dự án. Dự án đã tổ chức 34 lần các chương trình đào tạo bao gồm đào tạo trực tiếp và đào tạo trực tuyến, đồng thời tổ chức 7 hội thảo; chương trình tập huấn, gặp gỡ cấp cao giữa hai bên; hoạt động tư vấn được tiến hành liên tục; xây dựng các tài liệu tổng kết…”, Chuyên gia JICA nêu.

Đánh giá kết quả thực hiện Chiến lược phát triển TTCK giai đoạn 2011-2020, ông Vũ Chí Dũng – Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (UBCKNN) cho biết đã ghi nhận được những tín hiệu rất tích cực trong quá trình triển khai thực hiện Chiến lược, cụ thể: Quy mô, độ sâu và tính thanh khoản của thị trường được nâng cao; Thể chế, chính sách phục vụ công tác phát triển TTCK được hoàn thiện; Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát được nâng cao; sức cạnh tranh của các định chế trung gian thị trường được nâng lên...

Nhận định về thuận lợi và thách thức trong quá trình thực hiện Chiến lược phát triển TTCK giai đoạn 2021-2030, Vụ trưởng Vũ Chí Dũng cho rằng, TTCK Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển, công chúng đầu tư ngày càng quan tâm sâu rộng tới TTCK; TTCK phái sinh được triển khai góp phần hoàn thiện cấu trúc TTCK Việt Nam; TTCK trong nước đã đáp ứng được 8/17 tiêu chí nâng hạng của MSCI và 7/9 tiêu chí của FTSE...

Về thách thức, dự báo nền kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn; cùng với đó, các cấu phần thị trường tài chính Việt Nam vẫn chưa thực sự liên kết chặt chẽ; Quy mô, độ phức tạp của TTCK ngày càng tăng; Kết nối xuyên biên giới tạo áp lực trong đổi mới và công tác quản lý, giám sát liên thị trường; Áp lực cạnh tranh với các Sở GDCK trong khu vực và quốc tế...