Ông Nguyễn Khánh Long - Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ Nội vụ) cho biết, Chiến lược Tăng trưởng xanh quốc gia đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021, trong đó, hệ sinh thái năng lượng tái tạo, nông nghiệp hữu cơ, logistics carbon thấp đang mở ra hướng nghề mới.

Tuy nhiên, báo cáo gần đây của Ngân hàng ADB và Tổ chức Lao động Thế giới (ILO) cho thấy, Việt Nam đang đối mặt nguy cơ thiếu hụt nghiêm trọng lao động đã qua đào tạo về kỹ năng xanh, đặc biệt trong nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này đặt ra yêu cầu cần đầu tư khẩn trương cho đào tạo lại và đào tạo chuyên sâu theo nhu cầu chuyển đổi xanh.

Còn theo nhận định của Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nguồn nhân lực cho chuyển đổi số còn thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng. Theo thống kê, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ là 29,1% lực lượng lao động. Đáng chú ý, về nhân lực công nghệ cao, Việt Nam hiện chỉ có khoảng 500.000 lao động trong lĩnh vực công nghệ thông tin, thấp hơn nhiều so nhu cầu thực tế lên tới 2 triệu người vào năm 2030. Đặc biệt, thiếu hụt nhân lực trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, an ninh mạng và Internet vạn vật.

Chính vì vậy, để đáp ứng yêu cầu tăng trưởng xanh, chuyển đổi số, ông Nguyễn Khánh Long cho rằng, doanh nghiệp và cơ quan chức năng khẩn trương đầu tư cho hoạt động đào tạo lại, đào tạo chuyên sâu theo nhu cầu chuyển đổi xanh cùng chính sách việc làm bao trùm.

Cụ thể, xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực cần gắn với chuyển đổi số và tăng trưởng xanh, lồng ghép mục tiêu và giải pháp phát triển nhân lực vào Quy hoạch tổng thể quốc gia, Chiến lược tăng trưởng xanh và Kế hoạch chính sách việc làm. Trong đó, các nhóm ngành ưu tiên đến năm 2030 cần được xác định rõ như trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, logistics carbon thấp.

Thêm vào đó, một chương trình đào tạo quốc gia về kỹ năng số - xanh với lộ trình cụ thể cho từng ngành nghề là cần thiết. Chương trình cần sự hợp tác 3 bên giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo, nhằm bảo đảm chất lượng giảng dạy sát với nhu cầu thực tiễn. Đồng thời, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo tại chỗ và cấp chứng chỉ kỹ năng được công nhận toàn quốc.

Còn theo bà Nguyễn Thanh Hương - Giám đốc Nhân sự Toàn quốc (Công ty Manpower Việt Nam), cần tập trung đào tạo vào 3 nhóm năng lực cốt lõi: kỹ năng số, kỹ năng xanh và kỹ năng mềm kết hợp tư duy đổi mới. Theo đó, với kinh tế số, người lao động không chỉ cần biết sử dụng công nghệ mà còn phải có tư duy số hóa trong quy trình làm việc và ra quyết định.

Cùng với đó, việc thành thạo các công cụ số quen thuộc như Microsoft Office, các ứng dụng, hệ thống quản lý và giao tiếp qua nền tảng số là yêu cầu cơ bản. Đặc biệt, cần có nhận thức đúng đắn về vấn đề đạo đức, bảo mật, hiểu cơ chế hoạt động của các nền tảng, công cụ số để tránh biến thành tội phạm hoặc nạn nhân lừa đảo, bảo vệ bản thân và xã hội.

Đối với tăng trưởng xanh, người lao động không chỉ cần được trang bị kiến thức nền tảng về phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, quản lý tài nguyên hiệu quả mà còn cần được giáo dục về lý do tại sao những điều này là cần thiết.

“Việc thay đổi tư duy, từ việc xem đây là trách nhiệm của người khác sang nhận thức rằng mỗi cá nhân đều có thể và cần đóng góp là yếu tố then chốt. Quá trình này cần diễn ra song song với việc nâng cao năng lực chuyên môn thông qua đào tạo lại kỹ năng để người lao động vừa hiểu đúng, vừa làm đúng trong thực tiễn”, bà Hương khẳng định.