Cân nhắc khi lĩnh bảo hiểm xã hội một lần
Theo Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam, trong 5 tháng đầu năm 2018 có gần 300.000 người rút BHXH một lần. Nhiều chuyên gia cho rằng, người lao động cần cân nhắc khi lĩnh BHXH một lần bởi không lý do gì lại lấy tích lũy cho tuổi già tiêu cho lúc trẻ.
Do nhiều nguyên nhân
Về thực tế gia tăng số người lĩnh BHXH một lần hiện nay, Phó Trưởng ban Quan hệ lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Lê Đình Quảng cho biết, nguyên nhân chính là do người lao động bị mất việc gia tăng, nhiều người phải nghỉ việc ở độ tuổi 35 - 40. Khi đời sống khó khăn, những lao động này thường lĩnh BHXH một lần để giải quyết nhu cầu chi tiêu trước mắt.
Nhiều khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động gần đây cũng khẳng định có chuyện sa thải người lao động từ trên 30 tuổi, minh chứng qua số liệu của các trung tâm việc làm khi giải quyết trợ cấp thất nghiệp. Đơn cử như tại Hà Nội, theo hồ sơ, trong tổng số hơn 10.000 người lao động đi làm trợ cấp thất nghiệp thì trên 90% là người trên 35 tuổi.
Mới đây, trong chuyến đi khảo sát của Hội đồng Tiền lương Quốc gia về tiền lương tối thiểu tại Công ty Minh Phú ở tỉnh Hậu Giang, đại diện công ty cũng cho biết thực tế, doanh nghiệp có khoảng 15.000 lao động nhưng 4 năm qua chỉ có vài người về hưu theo đúng độ tuổi, còn lại nghỉ trước 35 tuổi với trợ cấp thất nghiệp.
Tại các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động như dệt may, da giày, thủy sản nhiều lao động phải nghỉ ở tuổi 35 - 40. Đáng nói là những người thôi việc ở doanh nghiệp rất khó tìm việc ở khu vực chính thức, có quan hệ lao động nên không có tiền đề tiếp tục tham gia BHXH, nên họ muốn nhận BHXH một lần.
Ngoài ra, trong thời gian vừa qua trên các trang mạng xã hội lan truyền thông tin so sánh về lợi ích của việc tham gia BHXH với tham gia bảo hiểm nhân thọ, với gửi tiết kiệm và đưa ra nhận định rằng, đầu tư để tham gia BHXH là rất thiệt thòi so với hai loại hình trên. Điều này tác động rất lớn đến tâm lý người lao động.
Ông Phạm Minh Huân, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, theo thống kê của Bộ, số người rút BHXH một lần tiếp tục gia tăng nhanh. Bình quân mỗi năm có 628.000 người hưởng BHXH một lần. Tức là 2 người tham gia vào BHXH thì 1 người rút ra khỏi hệ thống. Điều này dẫn tới tốc độ bao phủ BHXH hạn chế và về lâu dài ảnh hưởng vấn đề an sinh xã hội.
Theo Phó ban Thực hiện chính sách BHXH, BHXH Việt Nam Đỗ Ngọc Thọ, người lao động cần ý thức rằng thời gian đóng BHXH chính là thành quả của quá trình lao động, là một khoản tích lũy của bản thân.
Tại sao khi còn trẻ, còn khả năng lao động để tạo thu nhập lại phải sử dụng đến “của để dành” để khi về già không còn khả năng lao động tạo thu nhập thì lại trắng tay. Lương hưu (bao gồm cả BHYT) mới là “cứu cánh” cho cuộc sống khi về già, do đó người lao động cần cân nhắc, tính toán kỹ sẽ hưởng BHXH một lần hay tiếp tục tham gia BHXH.
TS. Nguyễn Văn Định, nguyên Trưởng khoa Bảo hiểm, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, thực trạng người lao động rút BHXH một lần làm cho ý nghĩa của BHXH giảm đi và khi về hưu, họ rất khó bảo đảm cuộc sống. Điều đó đòi hỏi cần thay đổi nhận thức của người lao động đồng thời tuyên truyền tốt hơn nữa ý nghĩa nhân văn của BHXH.
Mặt khác, cũng cần hoàn thiện chính sách về BHXH, đặc biệt là có quy định tạo điều kiện cho các đối tượng đóng BHXH trở lại. Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật TP. Hồ Chí Minh Trần Văn Triều cho biết, thời gian qua, có một số người lao động đã nhận BHXH một lần đến liên hệ nhờ Trung tâm tư vấn, hỗ trợ trả số tiền đã nhận lại cho quỹ BHXH, để sau này được nhận lương hưu.
Họ cho biết, lúc nghỉ việc vì điều kiện cuộc sống nên muốn được nhận BHXH một lần để giải quyết khó khăn trước mắt, song đến thời điểm này, lại thấy nhận lương hưu thì sẽ có lợi hơn. Tuy nhiên, pháp luật không có quy định nào việc này.
“Mục tiêu của Nhà nước là càng có nhiều người bảo lưu, nhận lương hưu sẽ tốt cho công tác an sinh xã hội do đó nên có quy định cho đối tượng này đóng trở lại. Ngoài số tiền đã được nhận một lần, người lao động đóng thêm tiền lãi phát sinh, có thể tiền lãi được tính dựa trên lãi suất mà quỹ BHXH cho vay đầu tư và quy định cụ thể người lao động nghỉ từ thời điểm nào, nhận từ thời điểm nào thì được đóng trở lại” - ông Trần Văn Triều kiến nghị.
