Lợi dụng mạng xã hội để lừa đảo

Theo ông Trịnh Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (CT&BVNTD), hiện nay, các hoạt động trao đổi, giao dịch chủ yếu thông qua môi trường mạng Internet với các ứng dụng điện thoại phổ biến như: Facebook, Zalo, TelegramX, Viber, Zoommeeting...

Vì vậy, chỉ với một chiếc điện thoại smartphone, việc kêu gọi và vận động người tham gia các hoạt động có dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép như: Huy động đầu tư tài chính, tiền ảo, ngoại hối, quyền chọn nhị phân… trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Điều này đã gây nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý trong việc thu thập thông tin và chứng cứ để xử lý do hạn chế về thẩm quyền.

Qua theo dõi và rà soát, thu thập thông tin, Bộ Công Thương đã nêu ra một số cảnh báo các dạng thức kinh doanh đa cấp biến tướng thời 4.0 với đối tượng kinh doanh rất đa dạng như: Lạm dụng sản phẩm công nghệ, lạm dụng các thuật ngữ mang xu hướng thời đại công nghệ như: Blockchain 3.0, big data, trí tuệ nhân tạo, hợp đồng thông minh, hệ sinh thái số, wifi 5G… làm cho những người thiếu hiểu biết khi nghe sẽ lầm tưởng đây là những sản phẩm đi đầu thời đại và rất đáng để đầu tư.

Hay thông qua mạng xã hội, các đối tượng thường đưa ra những viễn cảnh về một mạng xã hội hướng tới lợi ích của toàn cộng đồng với việc toàn bộ lợi nhuận kiếm được từ các hoạt động quảng cáo, đầu tư của mạng xã hội này sẽ được chia cho người tham gia và làm các hoạt động từ thiện.

Bên cạnh các hình thức trên, các đối tượng tổ chức hoạt động đa cấp trái phép còn núp bóng hoạt động thương mại điện tử thông qua website thương mại điện tử như: Siêu thị trực tuyến An Phát Thịnh; ứng dụng mua sắm hoàn tiền… Mức chiết khấu cho mỗi giao dịch theo hình thức này thường từ 8-100%, thậm chí cao hơn dành cho cả bên bán và bên mua.

Ngoài ra, hoạt động đa cấp bất chính còn núp bóng dưới dạng các sàn đầu tư tài chính như: Foreign Exchange hay Forex; đầu tư quyền chọn nhị phân như: Binary Options hay BO...

Cần sự phối hợp để ngăn chặn kịp thời

Thời gian qua, Bộ Công Thương đã tăng cường công tác chỉ đạo, điều hành quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp; kiên quyết xử lý, thu hồi giấy phép đối với các doanh nghiệp bán hàng đa cấp vi phạm pháp luật; qua đó, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động này. Cụ thể, từ năm 2019 đến nay, Bộ Công Thương đã chuyển cơ quan công an trên 30 trường hợp có dấu hiệu kinh doanh theo phương thức đa cấp khi chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động để theo dõi và xử lý theo thẩm quyền.

Tuy nhiên, theo ông Trịnh Anh Tuấn, thị trường bán hàng đa cấp tại Việt Nam hiện vẫn phức tạp và nhạy cảm trong quản lý khi phương thức hoạt động của các đối tượng ngày càng tinh vi, lợi dụng môi trường mạng để kêu gọi người tham gia dưới các danh nghĩa kinh doanh 4.0, công nghệ số…

Theo ông Tuấn, hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng lợi dụng công nghệ 4.0 như hiện nay tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ xấu cho xã hội, do vậy việc cảnh báo và xử lý các đối tượng này cần có sự tham gia phối hợp của nhiều bộ, ngành, cơ quan liên quan. Việc xử lý không chỉ sử dụng biện pháp hành chính mà cần mạnh tay với các biện pháp hình sự thì mới đảm bảo tính răn đe.