Hiệu ứng domino: Từ bảng điện tử đến giá cước, giá dầu

Cuộc tấn công quân sự của Israel vào Iran lập tức tạo hiệu ứng dây chuyền trên các thị trường tài chính. Trong phiên giao dịch 13/6, hợp đồng tương lai Dow Jones giảm 1,17%; Nasdaq 100 mất 1,43%; Nikkei Nhật Bản giảm 0,92%; KOSPI Hàn Quốc mất 0,87%. Tại Việt Nam, VN-Index cũng lùi 0,57%, đóng cửa tại 1.315 điểm sau khi có thời điểm giảm gần 18 điểm trong phiên.

Tuy nhiên, ảnh hưởng sâu hơn lại không nằm trên bảng điện tử mà ở nhóm hàng hóa cơ bản. Giá dầu thô WTI bật tăng gần 10%, chạm 75 USD/thùng - mức cao nhất kể từ tháng 1/2025. Giá vàng vượt 3.420 USD/ounce, tiệm cận đỉnh lịch sử. Chỉ số giá cước vận tải biển BDI tăng vọt lên 1.904 điểm – cao nhất từ đầu năm.

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia phân tích, xung đột không chỉ gây chao đảo trên thị trường tài sản tài chính, mà còn đẩy các yếu tố đầu vào như năng lượng, logistics và nguyên vật liệu vào trạng thái “nóng bỏng” - đặc biệt với các nền kinh tế nhập khẩu lớn như Việt Nam.

Việt Nam không nằm trong tâm bão, nhưng sóng ngầm đã lan tới

Về thương mại, Việt Nam ít có liên kết trực tiếp với Israel hay Iran. Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sang Israel chỉ đạt khoảng 155 triệu USD – chưa đầy 0,15% tổng kim ngạch. Nhập khẩu từ Israel chủ yếu là linh kiện điện tử và thiết bị quang học, chiếm dưới 1%.

Tuy nhiên, ảnh hưởng gián tiếp đang dần hiện rõ. Giá nhiên liệu trong nước đã tăng trở lại. Cước logistics quốc tế bị đẩy lên bởi rủi ro tại eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển huyết mạch toàn cầu. Ngành sản xuất và vận tải nội địa bắt đầu gánh thêm chi phí.

Một số chuyên gia cho rằng, xung đột này chủ yếu tác động ngắn hạn lên tâm lý và chi phí đầu vào. Nếu không kéo theo diễn biến leo thang, nhiều khả năng thị trường sẽ tự tái cân bằng mà không đảo chiều xu hướng lớn.

Thị trường chứng khoán: Không tháo chạy, mà tái cơ cấu

Dòng tiền trên thị trường chứng khoán Việt Nam đang thể hiện sự thích nghi. Nhóm cổ phiếu dầu khí, vận tải và logistics ghi nhận mức tăng tốt trong tuần qua – không chỉ do hiệu ứng tâm lý mà còn nhờ kỳ vọng vào chu kỳ giá hàng hóa mới. Các mã như PVS, BSR, PLX, HAH, GMD hay PVT đã tăng 3–5% trong vài phiên gần đây.

Theo quan sát của giới phân tích, khi giá đầu vào như dầu mỏ và cước vận tải có xu hướng tăng, dòng tiền thường tìm đến những doanh nghiệp đầu ngành có khả năng hưởng lợi hoặc ít chịu ảnh hưởng từ chi phí đầu vào.

Lịch sử tài chính từng ghi nhận nhiều cú sốc địa chính trị, nhưng phần lớn chỉ tạo biến động trong ngắn hạn. Từ vụ không kích tướng Soleimani (2020) đến các sự kiện ở Biển Đỏ cuối 2023, các chỉ số như Dow Jones hay VN-Index thường điều chỉnh mạnh 1–3 phiên, sau đó phục hồi trong khoảng 10–20 phiên nếu không xuất hiện làn sóng rút vốn quy mô lớn.

Cơ hội mở ra khi đám đông hoang mang

Trong biến động, đám đông thường dao động cực đoan. Nhưng đó cũng là lúc dòng tiền thông minh đi ngược, chọn điểm rơi - không chọn cảm xúc. Các nhịp điều chỉnh như hiện nay là cơ hội để tái cơ cấu danh mục, không phải lúc để bán tháo. Nhà đầu tư lão luyện không bỏ lỡ những thời điểm như vậy.

Các mã cổ phiếu thuộc nhóm dầu khí như PVD, BSR, PLX có triển vọng được định giá lại nếu giá dầu giữ vùng 70-80 USD/thùng. Cổ phiếu thuộc nhóm Logistics như HAH, GMD có thể cải thiện lợi nhuận nếu giá cước duy trì xu hướng tăng. Một loạt bluechip như FPT, MWG, HPG đang ở vùng PE 12-14 lần, mức đủ thấp để gom trung hạn, dù chưa được chú ý trở lại. Ngược lại, nhóm ngành sử dụng nhiều nguyên liệu nhập khẩu - dệt may, hóa chất, thép – cần theo dõi sát. Nếu giá đầu vào tiếp tục nóng, biên lợi nhuận quý tới sẽ bị bào mòn đáng kể.

Căng thẳng Israel - Iran là biến số bất ngờ, nhưng không phải là biến số không thể tính được. Khi phần đông chạy theo nỗi sợ, cơ hội thường mở ra cho những ai biết chờ – và chọn đúng lúc để hành động.