Báo cáo PCI 2015 dựa trên thông tin phản hồi từ 11.700 DN, trong đó có 10.200 DN dân doanh đang hoạt động tại 63 tỉnh, TP và gần 1.600 DN có vốn đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Theo đó, báo cáo cho biết đây là năm thứ 3 liên tiếp Đà Nẵng trụ vững tại ngôi đầu bảng với số điểm 68,34, tiếp đến là Đồng Tháp (66,39 điểm) và Quảng Ninh (65,75 điểm). Hai địa phương tiếp theo có chỉ số PCI 2015 cao lần lượt là Vĩnh Phúc (62,56 điểm) và Lào Cai (62,32 điểm). Ngoài ra, trong nhóm 10 tỉnh, TP có chất lượng điều hành tốt nhất năm 2015 còn có TP. HCM, Thái Nguyên, Quảng Nam, Long An và Thanh Hóa.

Kết quả điều tra PCI 2015 cũng ghi nhận những dấu hiệu khởi sắc về môi trường kinh doanh tại Việt Nam. Theo đó, tỷ lệ DN trong nước tăng quy mô đầu tư vốn tiếp tục tăng nhẹ (10,9%), trong khi số DN có quy mô vốn trung bình đã tăng đến mức cao nhất trong 10 năm gần đây, với 16,5 tỷ đồng. Tỷ lệ DN tuyển dụng thêm lao động cũng tăng gần gấp đôi (12%) so với mức đáy của năm 2012. Đặc biệt, năm 2015 có gần một nửa (49%) DN tham gia điều tra dự định mở rộng quy mô kinh doanh trong vòng 2 năm tới tăng 3% so với năm 2014.

Báo cáo cũng cho biết, thời gian cấp giấy đăng ký DN đã được rút ngắn ở mức kỷ lục trong vòng 11 năm điều tra PCI trung bình chỉ mất 8 ngày, thay vì 10-12 ngày như trước. Cùng với sự thay đổi này, thời gian chuẩn bị và hoàn tất sửa đổi nội dung đăng ký DN đã giảm từ 7 xuống 5 ngày. Ngoài ra, khả năng tiếp cận các tài liệu kế hoạch cấp tỉnh như bản đồ quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng cũng được cải thiện, khi điểm số website trung bình của các địa phương đã tăng cao nhất trong 3 năm qua (30/54 điểm) trở thành kênh cung cấp thông tin hữu ích cho DN. Các hiệp hội DN địa phương cũng dần nâng cao được vai trò của mình trong công tác xây dựng và phản biện chính sách, với 43% số DN tham gia khảo sát đánh giá cao vai trò này của các hiệp hội.

Năm 2015 cũng đánh dấu những cải thiện trong công tác cải cách hành chính với 51% thủ tục, giấy tờ đã đơn giản hơn, DN không phải đi lại nhiều lần để lấy con dấu và chữ ký (61%), cán bộ nhà nước làm việc hiệu quả (67%) và thân thiện, nhiệt tình (59%). Đặc biệt, thời gian thanh tra thuế đã giảm đáng kể từ 8 giờ xuống còn 4,5 giờ đạt mức thấp nhất trong vòng 3 năm trở lại đây.

Tuy nhiên, điều tra PCI 2015 đã cho thấy một vài xu hướng đáng lo ngại khi các nỗ lực cắt giảm chi phí không chính thức, cũng như tạo ra sân chơi bình đẳng cho khu vực kinh tế tư nhân chưa phát huy hiệu quả. Tỷ lệ DN cho biết phải chi trả chi phí không chính thức tăng qua các năm, từ 50% (2013) lên tới 64,5% (2014) và 66% (2015). Đặc biệt vẫn có 65% DN phản ánh tình trạng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục cho DN là phổ biến.

Bên cạnh đó, kết quả điều tra còn đề cập đến vấn đề các DNNVV chưa có khả năng nắm bắt cơ hội thị trường tốt, phần lớn vẫn quẩn quanh ở thị trường nội địa. Chỉ có 3% DN siêu nhỏ, 4% DN nhỏ và gần 9% DN quy mô vừa có khách hàng là các cá nhân, DN ở nước ngoài. Ngay cả các DN lớn, việc vươn được ra thị trường nước ngoài vẫn ở một tỷ lệ rất khiêm tốn (24%). Điều này lý giải vì sao khối DN FDI vẫn chiếm tỷ trọng lớn (70,7%) trong tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam năm 2015.

Cũng theo báo cáo CPI 2015, dù được đánh giá tích cực so với các quốc gia cạnh tranh về sự ổn định của chính sách, mức độ rủi ro bị thu hồi tài sản thấp, song môi trường kinh doanh của Việt Nam vẫn còn kém hấp dẫn do hạn chế về chất lượng của cơ sở hạ tầng và dịch vụ công. Điều này khiến các nhà đầu tư FDI lo ngại những thay đổi trong quy định pháp luật khiến lợi nhuận của họ có thể giảm sút.

Dù vậy, điều tra PCI 2015 đã cho thấy tỷ lệ DN biết tới Hiệp định TPP tăng từ 68% năm 2014 lên 78% năm 2015 và mức độ ủng hộ tăng từ 62% lên 72%, tuy nhiên, các DN trong nước có sự nhận biết về TPP thấp hơn so với các DN FDI. Vì thế, việc tăng cường thông tin về TPP sẽ là một trong những biện pháp cần thiết để các DN tận dụng cơ hội tốt và giảm thiểu thách thức từ hiệp định này.