Bức tranh kinh tế Việt Nam năm 2024 được khắc họa với nhiều điểm sáng, trong đó tăng trưởng GDP đạt 7,09%, cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của nền kinh tế. Động lực để chúng ta có được con số ấn tượng này có sự nỗ lực, quyết tâm của Đảng, Quốc hội, Chính phủ trong việc cải cách thể chế, hoàn thiện pháp luật.

Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh, “thể chế đang là điểm nghẽn của các điểm nghẽn”. Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu quyết liệt chuyển từ tư duy “không quản được thì cấm” sang tư duy “vừa quản lý, vừa thúc đẩy và khơi thông”. Đây là tư tưởng chỉ đạo xuyên suốt trong công cuộc cải cách pháp luật, thể chế kinh doanh hiện nay.

Trong năm 2024, số lượng văn bản pháp luật được ban hành tăng đáng kể so với năm 2023, đặc biệt số lượng luật và nghị định tăng gần gấp đôi. Cụ thể, Quốc hội đã ban hành 31 luật, Chính phủ ban hành 182 nghị định, các bộ ban hành 629 thông tư. Số lượng văn bản tăng đồng thời kéo theo khối lượng công việc lập pháp, lập quy cũng ngày càng nhiều hơn và chặt chẽ hơn về quy trình.

Tuy nhiên, tại Hội thảo công bố “Báo cáo dòng chảy pháp luật kinh doanh Việt Nam 2024” diễn ra sáng nay 22/4, ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) bày tỏ quan điểm quy trình lập pháp hiện nay vẫn còn nhiều điểm cần được cải thiện, từ cách chọn vấn đề, cách soạn thảo văn bản, đến cách lấy ý kiến và xây dựng các quy định chi tiết dưới luật. Việc sửa đổi đôi khi vẫn còn hình thức, thời gian chuẩn bị ngắn, chưa thực sự phản ánh đầy đủ thực tiễn.

Theo báo cáo của VCCI, có 4 “dòng chảy” chính trong hệ thống pháp luật kinh doanh năm 2024.

Một là, trong những năm qua, Chính phủ đã rất nỗ lực trong việc cắt giảm điều kiện kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho chính quyền địa phương, cơ quan chuyên môn. Nhiều quy định đã được sửa đổi theo hướng đơn giản hóa, minh bạch và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

 

"Thị trường kỳ vọng vào một tư duy cải cách thực chất hơn, không chỉ trong việc rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành, mà còn trong cách xây dựng chính sách mới theo hướng mở, minh bạch và thân thiện với doanh nghiệp”.

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Đáng nói là cộng đồng doanh nghiệp ngày càng chủ động hơn trong việc góp ý, phản biện chính sách. Nhiều chính sách ban hành trong năm 2024 đã thể hiện rõ dấu ấn từ thực tiễn doanh nghiệp. Bên cạnh đó, vẫn còn không ít văn bản chưa phản ánh đúng mong muốn của thị trường, do thời gian soạn thảo gấp, quá trình lấy ý kiến còn hình thức.

Hai là, một số chính sách cải cách vẫn chưa thực sự thuận lợi trong thực thi cũng như chưa tạo được chuyển biến thực chất. Nguyên nhân chính là do tư duy quản lý cũ chưa được thay đổi triệt để. Ví dụ như thủ tục đầu tư, cấp phép vẫn còn phức tạp; nhiều quy định kiểm soát chưa sát với thực tế. Một số lĩnh vực như xăng dầu, thiết bị bay, công chứng… vẫn tồn tại quy định thiếu linh hoạt, chưa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp hoạt động.

Ba là, chính sách tài chính – thuế có nhiều chuyển động tích cực song vẫn còn điểm nghẽn. Chính sách thuế và tài chính tiếp tục được xem là công cụ hỗ trợ đắc lực cho phục hồi kinh tế. Nhiều chính sách miễn, giảm thuế, phí được triển khai. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn phản ánh một số bất cập trong thực thi như áp lực chi phí, thời gian tuân thủ.

Bốn là, chính sách thương mại điện tử còn thiếu đồng bộ. Trong năm 2024, có đến 165 nghìn gian hàng rời bỏ thương mại điện tử, phản ánh sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt trong lĩnh vực này, trong khi đó, pháp luật thương mại điện tử hiện hành lại dường như “bỏ ngỏ” quyền và lợi ích của chủ thể.

Bên cạnh đó, nhiều chính sách mới đã được ban hành kịp thời để đáp ứng yêu cầu quản lý, nhưng vẫn còn những quy định chưa bao quát hết thực tiễn, đặc biệt đối với nhóm cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, tự phát. Việc hoàn thiện khung pháp lý để bảo vệ quyền lợi các bên liên quan, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh, minh bạch là rất cần thiết./.