Trao đổi bên lề Hội thảo Cập nhật thuế tại TPHCM, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam đã đưa ra một số biện pháp, như đối phó với nạn hóa đơn giả, trong khi hiện nay nhiều doanh nghiệp, đã tiến hành các thủ tục tự in và phát hành hóa đơn trước thời hạn Nghị định 51 có hiệu lực vào ngày 1/1/2011.

Thưa bà, vừa qua nhiều ý kiến cho rằng nghị định 51 có hiệu lực sẽ làm tăng gánh nặng về chi phí và quản lý cho doanh nghiệp?

- Doanh nghiệp cần hiểu bất kỳ thuận lợi nào thì cũng đi kèm các thách thức. Thuận lợi của việc doanh nghiệp tự in hóa đơn thì ai cũng rõ, bên cạnh đó, họ cũng cần những bước chuẩn bị kỹ càng. Như chỉ riêng tự tạo nên logo, ký hiệu riêng cho mẫu hóa đơn cũng có nhiều chuyện để nói.

Bên cạnh mặt thuận lợi như giảm thiểu tình trạng gian lận hóa đơn trước đây khi người ta mua hóa đơn của cơ quan thuế để cho tên của đơn vị mình vào để lập chứng từ khống, vì đã có chính thông tin đặc trưng của doanh nghiệp trên ấy. Ví dụ logo của doanh nghiệp thép không thể lấy của ngành điện hay bưu chính để đặt vào. Nhưng sẽ có tình trạng như doanh nghiệp thép trong kinh doanh mua bán với đơn vị xây dựng, đơn vị này có thể muốn lập chứng từ khống, và câu kết với chính nội bộ doanh nghiệp thép để in hóa đơn bất hợp pháp. Nếu quản lý doanh nghiệp không tốt thì sẽ tạo cơ hội cho những hành vi loại này.

- Giải pháp nào cho tình trạng trên, thưa bà?

Theo tôi doanh nghiệp trước mắt phải xác định mình thuộc đối tượng nào khi tự in hóa đơn và quản lý chặt trong toàn bộ quy trình từ khâu thiết kế cho đến thông báo phát hành và sử dụng. Ở đây tôi chỉ đề cập đến doanh nghiệp tự in hóa đơn và đủ điều kiện tự in hóa đơn, cần xem năng lực mình đã quản lý hóa đơn tự in được chưa. Nói thẳng ra là quản lý con người vì hóa đơn cũng giống như tiền, quản lý hóa đơn thì phải chặt như quản lý nguồn tiền.

Trong quyết định tự in hóa đơn phải quy định hết sức rõ ràng, phân cấp từng bộ phận một để quản lý từng khâu từ khâu bán hàng cho đến bộ phận kế toán... để đảm bảo chỉ có 1 bản gốc thôi chứ kg có bản thứ 2, thứ 3, rất nguy hiểm. Còn nếu doanh nghiệp xét thấy đủ điều kiện nhưng khả năng chưa quản lý tốt thì có thể đặt in, vì có các chỉ số về kỹ thuật và an toàn bảo mật cao. Các đơn vị in chuyên nghiệp có các giấy in, kỹ thuật in chìm, thậm chí có thể đăng ký tem, mã chống hàng giả do Bộ Công an cấp.

- Người mua hàng lo ngại về hóa đơn giả, trước đây có cơ quan thuế trực tiếp quản lý còn nhan nhản nay sẽ như “nấm sau mưa” khi có đến vài trăm ngàn doanh nghiệp, chưa kể các hộ kinh doanh nhỏ lẻ tự phát hành hóa đơn?

Vấn đề là cơ quan thuế phải quản lý được các thông báo phát hành hóa đơn của các doanh nghiệp, sau đó, họ (cơ quan thuế) sẽ tổng hợp để đưa lên website Tổng cục thuế. Đó là nguồn thông tin chính thức về hóa đơn của doanh nghiệp trên toàn quốc để người mua hàng có thể tìm hiểu thực hư về đối tác của mình.

Theo tôi, vấn đề là nếu cứ tiếp tục sợ gian lận thì không bao giờ làm được. Trao quyền tự in hóa đơn thực tế là một bước tiến về mặt cơ chế quản lý nhà nước. Quan trọng là doanh nghiệp phải làm sao để người khác không sử dụng hóa đơn của mình.

- Xin cảm ơn bà.