Không còn tình trạng ô tô khan hàng, đội giá bán hàng trăm triệu đồng như những năm trước, thị trường ôtô bước vào tháng 1/2020 - thời điểm cận kề dịp Tết Nguyên đán Canh Tý với nguồn xe lắp ráp cũng như nhập khẩu (NK) ngày càng dồi dào, trong khi sức mua tăng trưởng không đáng kể.

Tồn kho lớn

Theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA), tháng 11/2019, doanh số bán hàng của toàn thị trường đạt 29.846 xe, tăng 3% so với tháng 10/2019 nhưng lại giảm 3% so với cùng kỳ năm 2018.

Tính đến hết tháng 11/2019, doanh số xe bán ra tăng 14% so với cùng kỳ, chủ yếu là mảng xe NK. Tuy nhiên, phân khúc xe thương mại và xe chuyên dụng vẫn đang trong giai đoạn tăng trưởng âm, phân khúc xe du lịch dù tăng trưởng 23% nhưng thấp hơn kỳ vọng.

Ngay cả các hãng xe lớn cũng ghi nhận doanh số sụt giảm mạnh trong những tháng cuối năm so với cùng kỳ năm ngoái.

Cụ thể, theo số liệu bán hàng của Toyota Việt Nam, kết thúc tháng 11/2019, hãng chỉ bán được 6.612 xe, giảm đến 11% so với cùng kỳ và thấp hơn cả doanh số tháng 10 (7.216 xe).

Ford Việt Nam cũng gặp phải tình trạng tương tự. Tổng kết tháng 11, hãng bán được 2.646 xe, giảm đến 20% so với cùng kỳ và thấp hơn tháng 10 khá nhiều (3.144 xe). Mazda chốt tháng 11 với 2.414 xe, giảm hơn 30% so với cùng kỳ và tháng 10 (2.515 xe).

Chủ một showroom tại Hà Nội cho biết so với năm 2018, việc các doanh nghiệp (DN) kinh doanh tăng cường lắp ráp, NK ôtô trong năm 2019 giúp nguồn cung ngày càng dồi dào khiến doanh số chỉ bằng khoảng 60% so với cuối năm 2018, nhiều xe xuất xưởng từ đầu năm 2019 chưa tiêu thụ hết.

Còn theo số liệu từ VAMA, tổng lượng xe nhập trong năm 2019 đạt khoảng 150.000 xe, xe lắp ráp trong nước khoảng 330.000 xe nhưng hiện tại mới chỉ tiêu thụ được 420.000 chiếc. Dự kiến toàn bộ số lượng xe còn lại phải đến hết tháng 4/2020 mới có thể đẩy hết hàng.

Đáng chú ý, năm 2020 lại là thời điểm mà các hãng xe thay đổi mẫu cũ, ra mẫu mới. Hiện, Ô tô Trường Hải đã hoàn tất mở rộng, nâng công suất nhà máy KIA từ 20.000 xe lên 50.000 xe/năm. TC Motor cho biết đang đầu tư một nhà máy sản xuất lắp ráp ôtô mới, công suất 100.000 xe/năm, hoàn thành vào năm 2020.

Ford Việt Nam cũng thông tin đầu năm 2020 sẽ mở rộng nhà máy tại Hải Dương, nâng công suất lên gấp đôi hiện nay và mỗi năm sẽ cho ra 1 sản phẩm mới lắp ráp tại đây, trong khi VinFast đang tăng công suất và sẽ cho ra thị trường một số sản phẩm mới vào đầu năm 2020.

Nhiều chính sách mới

Lâu nay, giới chuyên gia và cả người làm về xe đều khẳng định chi phí sản xuất xe hơi tại Việt Nam cao hơn các nước trong khu vực từ 20% trở lên do chính sách thuế, phí và quy mô sản xuất nhỏ bé.

Tuy nhiên, năm 2020 được dự báo có nhiều chính sách mới sẽ áp dụng với ngành công nghiệp ô tô, giúp cho giá ô tô sản xuất lắp ráp trong nước có cơ hội giảm. Trong đó, thuế NK linh kiện lắp ráp xe hơi có thể giảm về 0% thay vì bị đánh từ 35 - 45% như hiện nay.

Mới đây, Bộ Tài chính cũng cho biết đang trình Chính phủ dự thảo sửa đổi Nghị định 125 về thuế NK linh phụ kiện ô tô, theo hướng bãi bỏ đối với DN lắp ráp đủ điều kiện về sản lượng riêng từng mẫu xe và sản lượng chung của DN.

Dự kiến, dự thảo Nghị định này sẽ được trình Chính phủ thông qua và xây dựng thành Luật trình Quốc hội phê chuẩn, dự kiến trong vòng 6 tháng cuối năm 2020, các DN lắp ráp xe hơi sẽ được hưởng lợi từ việc cắt bỏ thuế, phí NK.

Trong khi đó, với phân khúc xe NK, Chính phủ sẽ sớm ban hành văn bản sửa đổi Nghị định số 116/2017 quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, NK và kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô.

Theo đó, ô tô NK có thể sẽ được kiểm tra theo kiểu, loại thay vì theo lô, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Đáng lưu ý, thời gian hoàn thiện thủ tục NK cho một lô xe có thể giảm từ 45 ngày còn 7 ngày. Xe NK nguyên chiếc sẽ về nước nhanh hơn và nhiều hơn.

Hiện tại, phần lớn khách hàng Việt Nam đều chuộng xe NK bởi chất lượng cao và ổn định. Do đó, thị trường xe ngoại nhập được dự báo sẽ sôi động trở lại với chủng loại đa dạng, số lượng lớn và mức giá hợp lý khi được tạo điều kiện thông thoáng.

Từ những thực tế này, các chuyên gia đưa ra nhận định trong năm 2020, dù nhu cầu sử dụng xe ôtô có thể tăng hơn 20% nhưng giá xe sẽ không tăng, ngược lại vẫn theo xu hướng giảm bởi sự cạnh tranh giữa các hãng xe trong nước với NK ngày càng trở nên gay gắt.

Ngoài ra, trong năm nay, một số chiến lược bán xe của các hãng xe trong nước như VinFast cũng được cho là sẽ tác động lớn đến chiến lược cạnh tranh và giá bán của các hãng xe khác trên thị trường.