Trong những tháng đầu năm 2024, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt việc phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công, các bộ, ngành, cơ quan trung ương và địa phương đã có nhiều nỗ lực, cố gắng trong công tác này.

Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Tài chính, lũy kế thanh toán vốn đầu tư công kế hoạch năm 2024 từ đầu năm đến ngày 29/02/2024 là 53.064,2 tỷ đồng, đạt 7,65% kế hoạch.

Ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/3/2024 là 89.874,8 tỷ đồng, đạt 12,96% tổng kế hoạch, đạt 13,67% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Như vậy, tỷ lệ giải ngân tăng so với cùng kỳ năm 2023 là 9,69% tổng kế hoạch và 10,35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Cũng theo Bộ Tài chính, có 04/44 bộ, cơ quan trung ương và 30/63 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt trên mức bình quân chung của cả nước. Một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân tốt gồm: Bộ Xây dựng (41,44%), Đài Truyền hình Việt Nam (40,06%), Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam 29,6%), Tiền Giang (30,51%), Phú Thọ (30,08%), Hậu Giang (29,4%), Sơn La (29,1%).

Mặc dù tình hình giải ngân vốn đầu tư công có chuyển biến tích cực, tuy nhiên, vẫn còn 23 bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân là 0%, 15 địa phương tỷ lệ giải ngân dưới 10%.

Một số khó khăn ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân các dự án đã được chỉ ra như: Vướng mắc liên quan đến công tác phân bổ vốn; vướng mắc liên quan đến các dự án trọng điểm quốc gia; vướng mắc liên quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia.

Bên cạnh đó, còn có các vướng mắc đã tồn tại trong thời gian dài được Bộ Tài chính và các bộ chuyên ngành báo cáo như: Vướng mắc trong một số cơ chế chính sách, đặc biệt là cơ chế giao một địa phương làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư công các dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương; quy định về trình tự lập, thẩm định kế hoạch đầu tư công hằng năm, thẩm quyền quyết định thời gian bố trí vốn tại Điều 52, Điều 56, Luật Đầu tư công và trình tự, thủ tục điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách nhà nước theo Điều 46 Nghị định số 40/2020/NĐ-CP ngày 06/04/2020...

Ngoài ra, còn có những vướng mắc phát sinh trong công tác giải phóng mặt bằng, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư; liên quan đến biến động giá nguyên vật liệu, nguồn cung nguyên vật liệu xây dựng...

Tỷ lệ giải ngân còn thấp còn do bối cảnh những tháng đầu năm, chủ đầu tư các dự án khởi công mới đang tập trung triển khai hoàn thiện thủ tục đầu tư, lựa chọn nhà thầu, thiết kế chi tiết... Vì vậy, các dự án hầu hết chưa có nhiều khối lượng công việc hoàn thành để nghiệm thu, thanh toán giải ngân.

Để kịp thời tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh giải ngân nguồn vốn quan trọng này, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chủ động thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các nghị quyết của Chính phủ, Công điện số 24/CĐ-TTg ngày 22/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy nhanh tiến độ phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2024.

Trong đó, các bộ, ngành, địa phương cần lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ nghiêm kế hoạch giải ngân theo từng tháng, quý. Việc đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công phải gắn với bảo đảm chất lượng công trình, dự án, không để xảy ra tiêu cực, thất thoát, lãng phí.

Đặc biệt, các bộ, ngành, địa phương cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân vốn đầu tư công; có chế tài xử lý nghiêm theo quy định các chủ đầu tư, Ban quản lý dự án, tổ chức, cá nhân cố tình làm chậm tiến độ giao vốn, thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công; thay thế kịp thời những cán bộ, công chức, viên chức yếu kém về năng lực, trì trệ, gây nhũng nhiễu, phiền hà, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đầu tư công.