Ông Lê Đình Thuật, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh cho biết, trong quá trình thông quan, thanh khoản hợp đồng gia công, SXXK, Hải quan đã phát hiện một số trường hợp DN sử dụng nguyên liệu không đúng mục đích, tự ý bán nguyên liệu vào thị trường nội địa, trốn thuế.

Từ tự ý bán nguyên liệu...

Ngày 13-4, Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công đã phát hiện và lập biên bản vi phạm đối với Công ty Cổ phần Thuộc da H.D. (TP.Hồ Chí Minh) vì có hành vi sử dụng hàng hóa thuộc đối tượng không chịu thuế không đúng mục đích.

Theo tìm hiểu của phóng viên, đầu tháng 3-2016, Công ty Cổ phần Thuộc da H.D. mở 3 tờ khai hải quan nhập khẩu chuyển tiếp đối với nguyên liệu theo hợp đồng gia công, với tổng số lượng 582.380 tấn da bò muối. Các tờ khai đều được phân luồng Vàng (kiểm tra hồ sơ). Do phát hiện có những bất thường của DN trong việc nhập khẩu nguyên phụ liệu gia công, Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công đã thực hiện chuyển luồng Đỏ (kiểm tra thực tế hàng hóa) đối với cả 3 tờ khai hải quan.

Để kiểm tra số nguyên phụ liệu nhập khẩu DN chuyển tiếp, đại diện Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công đã tới nhà máy của DN để kiểm tra trực tiếp toàn bộ nguyên liệu, phụ liệu theo khai báo hải quan thuộc 3 tờ khai nêu trên. Kết quả kiểm tra phát hiện tại kho của DN không còn nguyên liệu tồn như khai báo trên tờ khai hải quan, toàn bộ gần 600.000 tấn da bò muối đều đã được DN tiêu thụ hết. Trị giá số nguyên liệu ước tính khoảng trên 6,7 tỷ đồng, gian lận thuế hơn 1,4 tỷ đồng. Vụ việc đang được Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh trao đổi với các cơ quan chức năng để xử lý.

Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công, với chủ trương tạo điều kiện thu hút đầu tư, thúc đẩy xuất khẩu, Nhà nước đã có nhiều chính sách ưu đãi đối với loại hình gia công, SXXK. Tuy nhiên, trên thực tế, một số DN đã lợi dụng sự ưu đãi về chính sách, cố tình vi phạm để gian lận, trốn thuế. Hành vi vi phạm chủ yếu là tự ý bán nguyên liệu ra thị trường nội địa, sau đó tìm cách che giấu như: Mượn nguyên phụ liệu của DN khác để đối phó khi cơ quan Hải quan thực hiện kiểm tra thực tế nguyên phụ liệu tồn tại DN; thực hiện chuyển tiếp nguyên phụ liệu sang hợp đồng mới…

Điển hình, vào đầu năm 2016, Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh đã bàn giao hồ sơ vụ gian lận thuế trên 25 tỷ đồng của Công ty TNHH Sản xuất TM DV H.C (Khu Công nghiệp Nhị Xuân, TP.Hồ Chí Minh) cho cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.Hồ Chí Minh xem xét xử lý hình sự. Vụ việc được phát hiện do Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công nhận thấy dấu hiệu bất thường khi Công ty TNHH Sản xuất TM DV H.C làm thủ tục chuyển nguyên liệu thừa từ hợp đồng gia công số HC-ARAN 04/2014 ngày 14-4-2014 sang hợp đồng gia công số HC-ARAN 05/2015 ngày 10-4-2015 theo tờ khai hải quan xuất khẩu chuyển tiếp số 300429626252/E54 ngày 16-6-2015. Theo khai báo trên tờ hải quan, hàng hóa chuyển tiếp gồm 7 loại nguyên phụ liệu, số lượng trên 5,622 triệu yards (2.199 tấn), trị giá trên 5,560 triệu USD.

Kiểm tra thực tế đối với 7 loại vải nguyên phụ liệu nêu trên tại kho của DN, Cục Hải quan TP.Hồ Chí Minh phát hiện số lượng vải tồn thực tế rất ít so với số lượng khai báo của DN. Cụ thể, trong 7 loại nguyên phụ liệu vải nêu trên, chỉ có 2 loại vải còn tồn thực tế, nhưng số liệu thấp hơn rất nhiều so với số liệu khai báo của DN; 5 loại nguyên phụ liệu, khai báo tồn gần 2,7 triệu yards, nhưng trên thực tế không còn một mảnh vải nào trong kho của DN. Như vậy, thực tế kiểm tra số nguyên phụ liệu thiếu so với khai báo hải quan tổng cộng trên 5,152 triệu yards, trị giá hơn 5 triệu USD (tương đương 110,5 tỷ đồng), gian lận thuế trên 25,6 tỷ đồng.

Đại diện Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công cho biết, khi tiếp nhận công văn và tờ khai xuất khẩu chuyển tiếp nguyên phụ liệu của Công ty TNHH Sản xuất TM DV H.C., Chi cục phát hiện có nhiều dấu hiệu nghi vấn trong việc thực hiện hợp đồng gia công của DN này. Cụ thể, DN thực hiện hợp đồng gia công trang phục cho người đạo hồi, nên trong 1 năm thực hiện hợp đồng, DN mở 2 tờ khai hải quan nhập khẩu số lượng nguyên phụ liệu vải rất lớn, lên đến gần 2.200 tấn, nhưng thành phẩm xuất khẩu lại rất ít. Sau 1 năm thực hiện hợp đồng, Công ty TNHH Sản xuất TM DV H.C. lại xin chuyển hầu như toàn bộ số nguyên phụ liệu đã nhập khẩu sang một hợp đồng gia công khác… cũng là điều bất thường. Khi bị phát hiện, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất TM DV H.C. thừa nhận đã bán toàn bộ số nguyên phụ liệu trên vào thị trường nội địa.

... Đến xuất khống hàng gia công

Về thủ đoạn NK nguyên phụ liệu theo hợp đồng gia công, lấy lý do không phù hợp với việc gia công hàng hóa, một số DN đã lợi dụng việc xuất trả để thực hiện hành vi xuất khống hàng hóa, trốn thuế.

Chi cục trưởng Lê Đình Thuật cho biết, qua kiểm tra hàng hóa là nguyên phụ liệu thuộc một đơn hàng do DN xuất trả (tái xuất), chi cục đã phát hiện DN xuất khống gần 1 triệu yards vải (1 yard = 0,9144 m), trị giá hơn 5 tỷ đồng.

Tháng 3-2016, Công ty TNHH O.D.S Vina (Hóc Môn - TP.Hồ Chí Minh) mở tờ khai hải quan xuất trả hàng gia công, với 6 loại vải nguyên phụ liệu, trọng lượng trên 16 tấn. Sau khi lô hàng được phân luồng Vàng, Đội Thủ tục hàng gia công - Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công phát hiện có dấu hiệu nghi vấn nên đã đề xuất lãnh đạo Chi cục chuyển luồng đối với tờ khai này để kiểm tra thực tế hàng hóa. Kết quả, phát hiện chỉ có 2 loại vải thực xuất theo đúng khai báo, còn lại 4 loại vải không xuất khẩu theo như khai báo trên tờ khai hải quan, với số lượng thiếu 99.970 yards vải, trị giá trên 5,1 tỷ đồng. Với số lượng vải nguyên liệu gia công xuất khống nêu trên, theo tính toán sơ bộ của Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công, số thuế gian lận gần 1,2 tỷ đồng. Trong đó, thuế nhập khẩu trên 613 triệu đồng, số còn lại là thuế GTGT.

Tương tự, đầu tháng 4-2016, Cục Hải quan Đồng Nai phát hiện một DN có vốn đầu tư nước ngoài gia công hàng may mặc có hành vi gian lận trong việc tái xuất một số lượng lớn nguyên liệu vải. Đội Kiểm soát Hải quan đã phối hợp với Chi cục Hải quan Thống Nhất thuộc Cục Hải quan Đồng Nai tiến hành kiểm tra thực tế 3 container loại 40 feet mặt hàng vải tái xuất của 1 công ty sản xuất sản phẩm may mặc trên địa bàn Đồng Nai. Kết quả kiểm tra thực tế, các đơn vị phát hiện DN này xuất khống 30 loại vải, với tổng số lượng trên 320.000 m2. Số vải này nằm trong lô hàng nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất sản phẩm may mặc thuộc một hợp đồng gia công do DN đang thực hiện.

Ngoài ra, DN còn xuất khẩu không khai báo 21 loại vải và 1 loại vải xuất khẩu nhiều hơn số lượng khai báo trên 350.000 m2. Trong số này có 20 loại vải là nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất sản phẩm may mặc thuộc 1 hợp đồng gia công đang thực hiện và 2 loại vải nhập khẩu theo một hợp đồng gia công đã kết thúc. Trước đó, DN khai báo đã sử dụng hết 2 loại vải này. Tổng trị giá hàng tái xuất nêu trên của DN là trên 3 tỷ đồng.

Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công, một số trường hợp DN khai báo XK hàng gia công nhưng thực chất lại xuất ít, hoặc xuất mặt hàng khác không phải mặt hàng được gia công, sản xuất từ nguyên phụ liệu NK. Trường hợp của Công ty TNHH SX may mặc TMDV K.H. là một ví dụ. DN này làm thủ tục xuất lô hàng gia công. Theo khai báo hàng hóa xuất khẩu gồm 10.032 chiếc áo jacket nam, xuất xứ Việt Nam, trị giá trên 20.000 USD. Qua kiểm tra thực tế, Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công phát hiện DN không xuất hàng hóa gia công theo đúng khai báo trên tờ khai hải quan. Hàng thực xuất gồm 9.689 chiếc quần áo các loại khác, không phải áo jacket như khai báo hải quan. Với hành vi làm thủ tục xuất khẩu nhưng không xuất khẩu sản phẩm gia công, sản phảm sản xuất từ nguyên liệu nhập khẩu, nên Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công đã lập biên bản vi phạm đối với công ty này. Ngoài việc truy thu gần 80 triệu đồng tiền thuế gian lận, Chi cục Hải quan quản lý hàng gia công còn xử phạt hành chính đối với DN này với số tiền bằng 1 lần tiền thuế gian lận.

Không những thế, mới đây, qua kiểm tra tài liệu, sơ đồ thiết kế lưu trữ tại bộ phận kĩ thuật, bộ phận sản xuất và bộ phận XNK đối với định mức sử dụng và tỷ lệ hao hụt nguyên phụ liệu, cơ quan Hải quan phát hiện một số trường hợp DN đã xuất kho nguyên liệu đưa vào sản xuất một lượng hàng mẫu đối với những mã hàng mới, chuyển cho đối tác nước ngoài bán thử và quảng cáo tại thị trường nước ngoài trước khi đưa vào sản xuất đại trà. Kiểm tra sổ sách của 1 DN, đoàn kiểm tra phát hiện có phát sinh doanh thu bán hàng mẫu, DN đã xuất hóa đơn GTGT cho từng tháng doanh thu và số lượng đã xuất, nhưng lại không có tờ khai xuất khẩu. Lượng nguyên liệu dùng để sản xuất hàng mẫu trên 344.000 yards vải chính các loại, gian lận thuế hơn 3 tỷ đồng…