Theo quy định, hàng hóa trao đổi cư dân biên giới nằm trong định mức miễn thuế, không phải khai tờ khai hải quan. Cư dân lợi dụng chính sách miễn thuế qua lại biên giới nhiều lần trong ngày (mỗi lần trị giá hàng hóa không quá 02 triệu đồng/ngày). Tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh, có thời điểm lên tới hàng nghìn lượt người/ngày. Hải quan rất khó khăn trong việc giám sát để đảm bảo miễn thuế đúng đối tượng quy định 01 lần/ngày, giám sát hàng vượt định mức miễn thuế để thu thuế…

Để tăng cường công tác giám sát quản lý hàng hóa cư dân biên giới qua cửa khẩu được đảm bảo chặt chẽ; Đầu năm 2015, Trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin – Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh đã xây dựng phần mềm quản lý cư dân biên giới. Phần mềm được chạy thử nghiệm và chính thức triển khai từ ngày 01/4/2015 tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái.

Phần mềm đáp ứng yêu cầu quản lý và đúng quy trình theo quy định của Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan. Chương trình kiểm soát chặt chẽ số lượt đi của người xuất nhập cảnh, số lần được miễn thuế, trị giá hàng đã được miễn thuế trong ngày của cư dân khi mang hàng thuộc danh mục được miễn thuế qua biên giới; Hạn chế tối đa việc cư dân quay vòng, sử dụng giấy thông hành.

Dữ liệu chương trình được quản lý tập trung, các bảng kê được nhập máy và lưu trữ cả bằng dữ liệu điện tử; tạo thuận lợi cho công tác thống kê số lượng, trị giá, số thuế được miễn thuế; thuận tiện, dễ dàng trong việc tra cứu;

Trao đổi với ông Đỗ Quang Huy – Phó trưởng Trung tâm dữ liệu và công nghệ thông tin, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh là người trực tiếp xây dựng phần mềm, được biết: Phần mềm được xây dựng các module ở dạng động giúp người sử dụng chủ động điều chỉnh, cập nhật nếu có sự thay đổi trong chính sách quản lý hàng hóa trao đổi của cư dân biên giới. Phần mềm cũng được kết nối với thiết bị đọ mã vạch để có thể nhận biết đối tượng, hành khách xuất nhập cảnh (các thông số được mã hóa bằng mã vạch tương ứng với số chứng minh thư của hành khách xuất nhập cảnh).

Ông Đỗ Quang Huy nhấn mạnh: Phần mềm được xây dựng trên công nghệ WEB; việc truy cập, khai thác sử dụng thông qua hệ thống mạng LAN/WAN của ngành. Tuy nhiên, việc triển khai phần mềm không ảnh hưởng đến các phần mềm khác của Hải quan và đảm bảo an ninh, an toàn nội bộ mạng.

Bên cạnh đó, kể từ ngày 01/04/2015, sau gần 6 tháng triển khai phần mềm quản lý hàng hóa cư dân biên giới, có trên 900.000 lượt cư dân làm thủ tục nhập cảnh qua cửa khẩu Bắc Luân – Chi cục Hải quan Móng Cái, trị giá hàng hóa miễn thuế 21 tỷ đồng. Phần mềm đã theo dõi và thống kê tổng trị giá hàng hóa vượt định mức 140 triệu đồng; tổng số thuế phải nộp 36 triệu đồng (thuế NK 20 triệu, thuế VAT 16 triệu).

Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái cho biết, có thời điểm thống kê theo dõi 931 lượt cư dân biên giới biên giới mang hàng hóa thuộc danh mục được miễn thuế theo Thông tư 42/2012/TT-BCT qua cửa khẩu, trong đó có 108 trường hợp cư dần làm thủ tục nhập cảnh 02 lần/ngày. Đối với các trường hợp này, phần mềm đều đưa ra cảnh báo và tự đống tính số thuế phải thu. Nhờ đó, công tác quản lý hàng hóa của cư dân biên giới được đảm bảo theo quy định.

Có thể nhận thấy, việc đưa vào phần mềm quản lý hàng hóa cư dân biên giới là một công cụ rất hữu ích, hiệu quả cho công tác giám sát quản lý hàng hóa của cư dân biên giới. Dự kiến trong thời gian tới, Cục Hải quan tỉnh Quảng Ninh sẽ nhân rộng triển khai phần mềm tại các Chi cục Hải quan cửa khẩu khác ngoài Hải quan Móng Cái.