Sức ép ngày càng lớn

Theo Tổng cục Thống kê, tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động trong tháng 1 đạt hơn 33,4 nghìn, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2024 và tăng 77,5% so với tháng trước.

Số vốn đăng ký tăng thêm của các doanh nghiệp đang hoạt động trong tháng 1 tăng mạnh, đạt hơn 367,2 nghìn tỷ đồng, gấp 2,6 lần cùng kỳ năm trước. Con số cho thấy kỳ vọng tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế và niềm tin của các doanh nghiệp vào các chính sách điều hành linh hoạt, chủ động của Chính phủ.

Số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong tháng 1 đạt 22,8 nghìn, gấp khoảng 2,6 lần so tháng trước và tăng 65,2% so với cùng kỳ năm 2024. Tất cả các ngành trong nền kinh tế đều ghi nhận số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng so với cùng kỳ năm trước.

Tuy vậy, do trùng với thời điểm cuối năm âm lịch nên các doanh nghiệp thành lập mới khá e dè trong việc bỏ vốn gia nhập thị trường. Vốn đăng ký bình quân một doanh nghiệp thành lập mới đạt 8,8 tỷ đồng, giảm 13% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh đó, trong tháng 1 có hơn 58,3 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm trước. Các doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường chủ yếu có quy mô vốn nhỏ (dưới 10 tỷ đồng) và thời gian hoạt động ngắn (dưới 5 năm).

Tổng cục Thống kê nhận định, số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường giảm trong khi số doanh nghiệp rút lui tăng cao có nguyên nhân khách quan từ tình trạng có tính mùa vụ. Nhiều doanh nghiệp không lựa chọn đăng ký thành lập vào thời điểm đầu năm tài chính và trước Tết Nguyên đán do đặc thù của hoạt động sản xuất kinh doanh.

Không ít doanh nghiệp lựa chọn thời điểm này để tạm ngừng hoạt động và tiến hành sắp xếp, tổ chức lại hoạt động hoặc chuyển đổi sang ngành nghề, lĩnh vực khác. Đây có thể xem là cơ hội để các doanh nghiệp phát triển những ý tưởng kinh doanh mới chất lượng hơn, nâng cao sức cạnh tranh và sự phát triển của thị trường.

Đặc biệt, với nền kinh tế mở, năng động, có nhiều triển vọng và sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ khiến cho những sức ép mà doanh nghiệp đối mặt ngày càng lớn, tính cạnh tranh, thanh lọc càng thể hiện rõ rệt.

Tuy nhiên, ngoài các yếu tố khách quan, các chuyên gia kinh tế nhìn nhận, môi trường kinh doanh còn nhiều thách thức. Những rào cản về ngành nghề, điều kiện kinh doanh đang cản trở hoạt động và làm tăng chi phí tuân thủ, giảm động lực đầu tư kinh doanh của doanh nghiệp.

Giải pháp căn cơ cho sự phát triển nhanh và bền vững

Theo Tổng cục Thống kê, con số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng trong tháng đầu năm cũng là tín hiệu cảnh báo cho thấy cần tiếp tục nghiên cứu, có giải pháp căn cơ thúc đẩy phát triển doanh nghiệp nhanh, bền vững, hiệu quả cũng như tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Theo đó, cần tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; đẩy mạnh phát triển thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng; đổi mới và tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, thúc đẩy phát triển dịch vụ logistics, giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa xuất khẩu.

Đối với các doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu vốn, giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm cần có sự hỗ trợ thiết thực; đồng thời hỗ trợ một số ngành dự báo bị tác động do ảnh hưởng của kinh tế thế giới như da giày, dệt may, sản xuất và chế biến gỗ…

Cùng với đó, đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, ưu tiên kích cầu đầu tư công vào các dự án sắp hoàn thành, nhanh chóng đưa vào sử dụng các dự án có quy mô lớn, có tiềm năng góp phần trực tiếp duy trì và mở rộng năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nền kinh tế. Qua đó, kích thích các doanh nghiệp gia nhập thị trường nhiều hơn để phát triển sản xuất;

Trong bức tranh doanh nghiệp của tháng đầu năm 2025, bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng Ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương nhìn thấy sự thiếu vắng những cải cách thúc đẩy phát triển doanh nghiệp, tạo động lực kinh doanh, nhất là với các doanh nghiệp tư nhân. Khó có thể tăng trưởng kinh tế cao nếu doanh nghiệp trong nước chưa phục hồi sản xuất, nâng cao năng lực nội tại để bứt phá.

Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới ngày càng tiềm ẩn nhiều bất định, cạnh tranh giữa các nền kinh tế lớn ngày càng gay gắt thì càng cần có giải pháp hỗ trợ kịp thời tiếp sức doanh nghiệp trong nước duy trì kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và chuyển đổi mô hình kinh doanh phù hợp.