Khơi thông dòng vốn từ các quỹ đầu tư nước ngoài

Thu Dịu

Ngày 28/3, tại Hội nghị “Quỹ đầu tư và đầu tư nước ngoài trong Kỷ nguyên phát triển mới của Việt Nam” do Bộ Tài chính tổ chức, các chuyên gia, nhà tổ chức tài chính quốc tế, các quỹ đầu tư hàng đầu trên thế giới, các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI)… đã chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp thu hút Nâng cao khả năng huy động vốn

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: BTC
Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: BTC

Tại Hội nghị, đánh giá về cơ hội trên thị trường vốn, ông Shantanu Chakraborty - Giám đốc Quốc gia ADB, Văn phòng Thường trú tại Việt Nam khẳng định, thị trường vốn Việt Nam có thể mang lại nhiều cơ hội cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước, bao gồm các quỹ đầu tư. Từ cổ phiếu, trái phiếu đến các công cụ phái sinh và quỹ tương hỗ, thị trường vốn Việt Nam rất đa dạng và đang phát triển nhanh.

Như kinh nghiệm ở các khu vực khác của châu Á đang phát triển cho thấy, thị trường trái phiếu và tiền tệ lớn mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút các quỹ đầu tư tập trung vào các sản phẩm cho vay thu nhập cố định và các công cụ tài chính có tính thanh khoản cao như trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng chỉ tiền gửi hoặc cổ phiếu ưu đãi.

Việt Nam có tiềm năng tăng trưởng đáng kể trên thị trường trái phiếu. Tổng dư nợ trái phiếu tại Việt Nam hiện chỉ chiếm hơn 30% GDP, so với tổng dư nợ tín dụng ngân hàng trên 120% GDP. Thị trường trái phiếu và các quỹ đầu tư thu nhập cố định có thể đóng vai trò lớn hơn trong việc huy động cả vốn công và tư nhân để tài trợ cho sự phát triển của đất nước.

Đồng quan điểm, ông Don Lam - Tổng Giám đốc kiêm Cổ đông sáng lập Tập đoàn VinaCapital, cho biết hiện nay, các quỹ đầu tư tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào việc huy động vốn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn bị chi phối chủ yếu bởi các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ, chiếm tới 90% tổng số nhà đầu tư. Đa số trong nhóm này tham gia thị trường theo hướng tự giao dịch, lướt sóng ngắn hạn thay vì đầu tư vào các quỹ chuyên nghiệp. Thực trạng này khiến thị trường thiếu tính ổn định, dễ bị tác động bởi tâm lý đám đông và không đảm bảo định hướng đầu tư dài hạn.

Nâng cao tính bền vững của thị trường tài chính

Để nâng cao tính bền vững của thị trường tài chính, cần thay đổi nhận thức và hành vi của nhà đầu tư cá nhân, khuyến khích họ tham gia vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp. Việc đầu tư vào quỹ giúp giảm thiểu rủi ro, tận dụng được chuyên môn của các nhà quản lý quỹ, đồng thời mang lại lợi nhuận dài hạn cao hơn so với giao dịch ngắn hạn theo cảm tính.

Theo ông Don Lam, một trong những giải pháp quan trọng là tăng cường giáo dục và truyền thông về lợi ích của việc đầu tư vào các quỹ chuyên nghiệp. Cần cung cấp thông tin minh bạch, rõ ràng về hoạt động và hiệu quả của các quỹ, cũng như lợi ích mà nhà đầu tư có thể nhận được.

Ngoài ra, Nhà nước và các cơ quan quản lý cần xem xét các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy sự phát triển của quỹ đầu tư, bao gồm việc tạo điều kiện thuận lợi cho các quỹ mở rộng quy mô và đa dạng hóa sản phẩm đầu tư, như quỹ đầu tư vào hạ tầng hoặc doanh nghiệp tư nhân. Điều này không chỉ thu hút thêm nhà đầu tư mà còn góp phần huy động nguồn vốn dài hạn cho nền kinh tế.

Ông Don Lam - Tổng Giám đốc và Cổ đông sáng lập, Tập đoàn VinaCapital. Ảnh: BTC
Ông Don Lam - Tổng Giám đốc và Cổ đông sáng lập, Tập đoàn VinaCapital. Ảnh: BTC

Bên cạnh đó, vai trò của Nhà nước rất quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách nhằm hỗ trợ sự phát triển của thị trường quỹ đầu tư. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các cơ quan liên quan cần đưa ra những giải pháp thiết thực để tạo điều kiện cho các quỹ hoạt động hiệu quả, bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và nâng cao tính minh bạch của thị trường.

Thách thức trong huy động vốn cho hạ tầng

Ông Denesh Srishanker - Giám đốc Toàn cầu, Khối Tăng cường Tín dụng, PIDG, cho rằng Việt Nam cần ít nhất 25-30 tỷ USD mỗi năm để đầu tư cơ sở hạ tầng trong những năm tới, tương đương tổng nhu cầu vốn khoảng 570 tỷ USD đến năm 2040.

“Tuy nhiên, có một khoảng cách rất lớn giữa nhu cầu và nguồn cung tài chính vay mượn cho các dự án cơ sở hạ tầng tại Việt Nam trong 17-20 năm tới. Chúng tôi tính toán rằng khoảng cách tài chính vay mượn hàng năm là từ 5,8 đến 6,8 tỷ USD, với tổng khoảng cách khoảng 116 tỷ USD đến năm 2040”, ông Denesh Srishanker bày tỏ.

Theo đó, để nâng cao khả năng huy động vốn cho các dự án, cần có phương pháp tiếp cận đa diện, tập trung vào các lĩnh vực then chốt nhằm củng cố niềm tin của nhà đầu tư và đảm bảo tính bền vững trong dài hạn. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng là rất quan trọng, không chỉ trong giai đoạn ban đầu mà còn trong suốt vòng đời dự án, tạo nền tảng vững chắc cho sự thành công. Điều này bao gồm các đánh giá kỹ thuật chi tiết, biện pháp bảo vệ môi trường và nghiên cứu khả thi về kinh tế.

Thu hút nhà đầu tư vào quỹ đầu tư chuyên nghiệp

Chia sẻ tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, sau hơn 25 năm hình thành và phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả đáng tự hào. Tuy nhiên, xét trên góc độ phát triển bền vững, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Hiện tại, số lượng nhà đầu tư trên thị trường chỉ chiếm khoảng hơn 1% dân số, trong khi tỷ lệ tài khoản của các nhà đầu tư tổ chức và quỹ đầu tư vẫn còn rất thấp. Đây là vấn đề lớn mà Bộ Tài chính cùng các cơ quan quản lý thị trường đang nỗ lực khắc phục bằng nhiều giải pháp.

Hiện Bộ Tài chính đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan để trình Chính phủ hướng dẫn thực hiện Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, trong đó có nhiều điều khoản hỗ trợ sự phát triển của các quỹ đầu tư. Một trong những giải pháp quan trọng là rà soát và điều chỉnh chính sách thuế nhằm khuyến khích cả nhà đầu tư tổ chức và cá nhân tham gia vào quỹ. Nhà nước không chỉ không bị mất nguồn thu thuế, mà ngược lại còn có thể thu được nhiều hơn nhờ sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán.

Một rào cản lớn đối với các quỹ đầu tư nước ngoài khi tham gia thị trường Việt Nam là thủ tục hành chính còn phức tạp. Do đó, cần đơn giản hóa và số hóa các quy trình để giảm chi phí và tạo điều kiện thuận lợi cho các quỹ đầu tư hoạt động hiệu quả hơn.

Ngoài ra, theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, một trong những nhiệm vụ quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam là phát triển ổn định, bền vững và hướng tới những thay đổi mang tính đột phá về chất lượng. Mục tiêu là nâng cấp thị trường ngay trong năm 2025. Để đạt được điều này, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cùng các bộ, ngành liên quan đang triển khai các giải pháp nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn nâng hạng thị trường chứng khoán theo định hướng chiến lược phát triển thị trường vốn.

Bên cạnh đó, cần hoàn thiện các quy định kỹ thuật liên quan đến quản lý quỹ đầu tư nước ngoài. Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ nghiên cứu, rà soát lại các quy định về đầu tư, tài khoản và hoạt động của công ty quản lý quỹ để tháo gỡ các rào cản, đặc biệt là đối với nhà đầu tư từ các thị trường lớn như Mỹ.

Để thu hút dòng vốn quốc tế, cần nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán, tăng số lượng doanh nghiệp niêm yết có chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn quản trị và tài chính tốt. Việc cho phép doanh nghiệp FDI niêm yết cổ phần trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tạo ra nhóm cổ phiếu hấp dẫn, góp phần thu hút nhà đầu tư nước ngoài.