Sức hấp dẫn thể hiện ở số lượng các thương vụ tăng vượt trội và giá trị giao dịch đạt mức kỷ lục. Đứng đầu Đông Nam Á là Singapore có 141 thương vụ với giá trị 7 tỷ USD; tiếp đó là Indonesia có 42 thương vụ với 1,672 tỷ USD. Mặc dù chỉ đứng thứ ba, các thương vụ tại Việt Nam đã có sự tăng trưởng rất ấn tượng cả về số lượng (38 thương vụ - tăng 41%) lẫn giá trị giao dịch (tăng tới 285% đạt 1,6 tỷ USD), đây là mức kỷ lục của 10 năm nay. 

Grant Thornton cho biết 34% số nhà đầu tư được hỏi đã đánh giá Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn nhất trong các thị trường Đông Nam Á.  Yếu tố tạo nên sự hấp dẫn mới trỗi dậy chính là hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam được đẩy mạnh trong năm 2018.  Sự hấp dẫn này thể hiện ở con số khởi nghiệp đã thu hút tổng số vốn đầu tư 889 triệu USD, cao gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái. Theo khảo sát của Grant Thornton, trong 38 thương vụ  có tới 27 thương vụ đầu tư vào các công ty khởi nghiệp (71%), tăng 56% so với năm 2017.

Về triển vọng 2019, Grant Thornton Việt Nam cho rằng, nền kinh tế Việt Nam sẽ được hưởng những điều kiện thuận lợi từ việc tham gia các hiệp định thương mại tự do đã và sẽ có hiệu lực, điển hình là CPTPP, EVFTA và ASEAN-Hong Kong FTA. Sau những khó khăn và chậm trễ trong năm 2018, việc cổ phần hóa và thoái vốn của các DN Nhà nước được dự báo sẽ được đẩy mạnh vào năm 2019. Điều này kỳ vọng sẽ mang đến những cơ hội đầu tư hấp dẫn trong năm tới.

Trong tương lai nhiều cơ hội này, theo Grant Thornton Việt Nam “Kinh tế tư nhân được dự báo sẽ trở thành một trong bốn trụ cột thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2019, đặc biệt là khối các công ty khởi nghiệp đang tăng trưởng mạnh mẽ”. Và khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ đang là xu hướng, bao gồm Công nghệ tài chính (Fintech), Thương mại điện tử, Giáo dục trực truyến, Công nghệ du lịch (travel Tech). Đồng thời, Chính phủ cũng đã, đang và sẽ có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích, góp phần thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

Dù được nhận định “là điểm đến rất hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư tư nhân” và cơ hội nhiều nhưng những phân tích của Grant Thornton chỉ ra rằng những thách thức với đầu tư tư nhân không hề nhỏ. Đáng lưu ý là những quan niệm cố hữu kiểu đã bán thì phải đưa giá cao so với tiềm năng DN, chính là thách thức hàng đầu. 24% số ý kiến được hỏi cho rằng giá bán đưa ra quá cao so với tiềm năng.

Một thách thức quan trọng nữa là phần lớn DN tư nhân thuộc sở hữu của cá nhân hoặc gia đình và nhà sáng lập cũng đồng thời là người  điều hành DN. Điều này tạo nên những lo ngại về xung đột tiềm ẩn trong tầm nhìn, sứ mệnh cùng với khó khăn trong việc chia sẻ quyền điều hành khiến các công ty tư nhân ngần ngại hợp tác với các nhà đầu tư.

Về các yếu tố mà các nhà đầu tư luôn xem xét khi quyết định đầu tư, báo cáo này cho biết, 87% số nhà đầu tư thể hiện sự lo ngại đáng kể đối với sự thiếu nhất quán trong các quy định và thủ tục đầu tư, cũng như vấn đề tham nhũng. 76% ý kiến được hỏi cho rằng sự thiếu minh bạch trong thông tin của DN là yếu tố chính gây nên sự thất bại của các thương vụ.  

Những đòi hỏi và ràng buộc hà khắc từ phía nhà đầu tư cũng là nguyên nhân có thể khiến cho các thương vụ không đi đến hồi kết. Để bảo vệ mình khỏi rủi ro thua lỗ, các quỹ đầu tư sẽ đưa ra các điều khoản và điều kiện ràng buộc chặt chẽ về kết quả kinh doanh (như doanh thu, lợi nhuận, EBITDA), cam kết về thời gian gắn bó của nhân sự chủ chốt. Việc không đạt được những cam kết này có thể kích hoạt quyền chọn bán, có thể sẽ trở thành một lựa chọn tài chính vô cùng bất lợi cho các chủ sở hữu. 

Những thách thức này không khó cải thiện. Cùng với những ưu điểm vượt trội và về sự ổn định chính trị, cùng những thuận lợi về kinh tế vĩ mô ổn định và hội nhập quốc tế, cải thiện được các thách thức sẽ đưa Việt Nam lên vị trí cao hơn trên bản đồ thu hút đầu tư ở khu vực.