Dòng tiền dịch chuyển từ kênh gửi tiết kiệm sang đầu tư chứng khoán

Ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường của VinaCapital cho biết, việc cắt lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam thúc đẩy các ngân hàng thương mại (NHTM) giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay (lãi suất huy động đã giảm khoảng 150 điểm cơ bản kể từ đầu năm đến nay), góp phần đưa chỉ số VN-Index tăng hơn 20% kể từ đầu năm (tính đến ngày 8/8/2023).

Trên thực tế, NHNN Việt Nam đã cắt giảm lãi suất điều hành 4 lần trong năm nay, giảm 150 điểm cơ bản xuống còn 4,5% (đối với lãi suất tái cấp vốn), trái ngược với Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất bốn lần trong năm 2023, tăng 100 điểm cơ bản lên 5,5%.

NHNN đã cắt giảm lãi suất và thực hiện các biện pháp khác nhằm thúc đẩy tăng trưởng GDP của Việt Nam sau khi tăng trưởng GDP giảm từ 6,4% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2022 xuống còn 3,7% trong nửa đầu năm 2023.

“Chúng tôi kỳ vọng sự phục hồi mạnh mẽ về tăng trưởng GDP và tăng trưởng lợi nhuận vào năm sau sẽ đẩy giá cổ phiếu tăng cao hơn, mặc dù việc nới lỏng chính sách tiền tệ của NHNN có thể không hỗ trợ nhiều cho tăng trưởng GDP năm 2023, vì các ngân hàng hiện đang thận trọng trong việc cho vay. Hơn nữa, lãi suất cao không phải là nguyên nhân chính gây ra sự trì trệ cho nền kinh tế Việt Nam trong năm nay”, ông Michael Kokalari nhận định.

Lãi suất tại Việt Nam đã hạ nhiệt nhờ vào việc cắt giảm lãi suất điều hành mạnh mẽ từ NHNN, trong lúc Mỹ và EU vẫn đang tăng lãi suất, vì vậy sự chênh lệch (đang dần mở rộng) giữa lãi suất tại Việt Nam và lãi suất tại Mỹ đã tạo áp lực giảm lên tỷ giá USD-VND. Tuy nhiên, áp lực mất giá này đã giảm bớt nhờ vào sự cải thiện đáng kể trong thặng dư thương mại của Việt Nam từ 0% GDP trong năm 2022 lên 6% trong năm 2023.

Cổ phiếu ngân hàng và bất động sản đóng góp chính cho đà tăng VN-Index

Theo ông Michael Kokalari, một trong những lý do khiến VN-Index giảm 33% trong năm 2022 (hoặc 35% tính theo USD) là do lãi suất tiền gửi ngân hàng hấp dẫn đã thúc đẩy nhiều nhà đầu tư bán cổ phiếu và gửi tiền vào ngân hàng.

Vào cuối năm 2022, nhà đầu tư có thể nhận lãi suất lên đến hai chữ số khi gửi tiền với kỳ hạn 1 năm tại các ngân hàng uy tín, tuy nhiên nhiều người đã chọn gửi tiền kỳ hạn 6 tháng với lãi suất thấp hơn một chút. Một trong những lý do khiến VN-Index tăng hơn 20% từ đầu năm đến nay là các khoản tiền gửi với kỳ hạn 6 tháng đó đã đến thời gian đáo hạn và lãi suất đã giảm xuống – điều này đang thu hút các nhà đầu tư rót tiền vào thị trường chứng khoán.

Sự phục hồi của VN-Index do giá cổ phiếu ngân hàng và bất động sản tăng gần 30% tính từ đầu năm đến thời điểm hiện tại bởi tỷ trọng lớn của hai ngành này trong chỉ số VN-Index (ngân hàng chiếm 35% và bất động sản chiếm 18%). Tăng trưởng giá cổ phiếu ở hai ngành này đã đóng góp hơn 2/3 tăng trưởng của VN-Index tính từ đầu năm đến nay.

Sự cải thiện tâm lý thị trường đối với giá cổ phiếu ngân hàng đến từ việc nhà đầu tư bớt lo ngại về chất lượng tài sản và kỳ vọng vào tăng trưởng tín dụng cao hơn trong nửa cuối năm nay do lãi suất thấp hơn.

Tuy nhiên, cần chú ý lãi suất cho vay giảm không đồng đều giữa các ngân hàng, phần lớn do tình trạng thắt chặt thanh khoản đã được đề cập ở trên - vấn đề đặc biệt nghiêm trọng ở một số ngân hàng với quy mô nhỏ hơn.

Ngoài ra, lãi suất thấp đã cải thiện tâm lý của nhà đầu tư đối với thị trường bất động sản khi các hoạt động giao dịch đang có dấu hiệu bắt đầu phục hồi trở lại, một phần là do lãi suất vay mua nhà đã giảm hơn 50 điểm cơ bản tại nhiều ngân hàng trong tháng qua.

VinaCapital kỳ vọng lãi suất vay mua nhà sẽ giảm thêm 50-100 điểm cơ bản trong 6-12 tháng tới và đáng chú ý là tâm lý cải thiện đối với thị trường bất động sản đã tác động tích cực đến tâm lý đối với cổ phiếu bất động sản lớn và tâm lý của nhà đầu tư đối với các công ty hưởng lợi từ hoạt động phát triển bất động sản (chẳng hạn như cổ phiếu các công ty xây dựng, các công ty thép, v.v.).

Cuối cùng, VinaCapital kỳ vọng sự tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ trong năm 2024, điều này có nghĩa là đà phục hồi của VN-Index, hiện được thúc đẩy bởi lãi suất thấp trong năm 2023, sẽ tiếp tục được duy trì bởi lợi nhuận cao hơn trong năm 2024 và bởi mức định giá hấp dẫn hiện tại của thị trường. Tỷ lệ P/E của VN-Index năm 2023 hiện đang thấp hơn 30% so với trung bình 5 năm qua và thấp hơn 10% so với định giá P/E của các thị trường trong khu vực.