Gần đây, trên mạng xã hội xuất hiện một số thông tin phản ánh về việc từ năm 2020 cơ quan BHXH sẽ dừng chi trả chế độ BHXH một lần khiến nhiều người lao động bất an. Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động về thông tin này, ông Trần Văn Triều, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Liên đoàn lao động TP. Hồ Chí Minh, khẳng định thông tin nêu trên hoàn toàn sai sự thật.

PV: Hiện nay việc chi trả chế độ BHXH một lần cho người lao động (NLĐ) được thực hiện theo quy định nào? Các quy định này có thay đổi gì vào năm 2020 hay không, thưa ông?

Ông Trần Văn Triều: Hiện nay, việc giải quyết chế độ BHXH một lần vẫn được thực hiện theo quy định tại điều 60 của Luật BHXH và Nghị quyết số 93/2015/QH13 của Quốc hội. Các quy định trên vẫn có hiệu lực thi hành và không có bất cứ văn bản nào quy định về việc từ ngày 1/1/2020 sẽ ngừng chi trả chế độ BHXH một lần cho NLĐ. Do vậy, những thông tin trên mạng xã hội phản ánh về việc từ năm 2020 cơ quan BHXH sẽ dừng chi trả chế độ BHXH một lần gần đây là sai sự thật.

Trường hợp nào NLĐ được giải quyết chế độ BHXH một lần? Mức hưởng ra sao?

- Theo Nghị quyết 93/2015/QH13, trường hợp NLĐ tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH khi có yêu cầu thì được nhận BHXH một lần. Ngoài ra, một số đối tượng khác cũng được hưởng BHXH một lần theo quy định tại điều 60 Luật BHXH, đó là: NLĐ đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; NLĐ ra nước ngoài để định cư; NLĐ đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ trướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế cũng được giải quyết chế độ BHXH một lần; quân nhân, công an khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.

Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi. Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm thì mức hưởng BHXH bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

NLĐ ra nước ngoài để định cư; người đang bị mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế muốn hưởng chế độ BHXH một lần có phải chờ sau 1 năm kể từ khi thôi việc mới được giải quyết?

- Sau khi nghỉ việc, có nhu cầu và hoàn tất các thủ tục cần thiết theo quy định các đối tượng này sẽ được giải quyết hưởng chế độ BHXH một lần ngay mà không cần chờ sau 1 năm nghỉ việc.

Hiện nay, việc NLĐ nhận BHXH một lần diễn ra khá phổ biến. Nhiều NLĐ còn cho rằng hưởng BHXH một lần có lợi hơn hưởng lương hưu, ông nghĩ gì về thực trạng này?

- Theo quy định của pháp luật hiện hành, tổng mức đóng bảo hiểm hưu trí là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH của NLĐ. Trong đó, NLĐ đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%, có nghĩa tổng mức đóng vào quỹ BHXH hằng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu NLĐ hưởng BHXH một lần thì chỉ được thanh toán bằng 2 tháng lương cho 1 năm tham gia BHXH. Như vậy, quỹ BHXH không hề bị ảnh hưởng nhưng NLĐ chịu thiệt thòi, mất đi 0,64 tháng lương mỗi năm.

Đối với NLĐ có lương hưu, bên cạnh việc sẽ có nguồn thu nhập ổn định hằng tháng bảo đảm cuộc sống khi về già, họ còn được cấp thẻ BHYT miễn phí để thực hiện khám chữa bệnh. Cùng với đó, khi NLĐ qua đời, người lo mai táng sẽ được hưởng trợ cấp mai táng và thân nhân NLĐ sẽ được hưởng trợ cấp tuất một lần hoặc trợ cấp tuất hằng tháng nếu đủ điều kiện theo quy định. Nếu so sánh giữa việc hưởng lương hưu hằng tháng và việc nhận BHXH 1 lần cho cùng một khoảng thời gian đóng BHXH thì tổng lợi ích bằng tiền khi hưởng lương hưu hằng tháng sẽ cao hơn gấp nhiều lần.

Tuy nhiên, có thể do nghe được thông tin sai lệch hoặc chỉ nghĩ đến lợi ích trước mắt một bộ phận NLĐ vẫn quyết định hưởng BHXH một lần mà không quan tâm đến tương lai lâu dài khi tuổi cao, sức yếu, không còn khả năng lao động và không có thu nhập. Do vậy, NLĐ cần tỉnh táo khi tiếp nhận những thông tin từ nguồn tin không chính thống, đồng thời cân nhắc kỹ trước khi quyết định hưởng BHXH một lần hay duy trì đóng BHXH nhằm hưởng lương hưu để bản thân được bảo đảm an sinh khi về già. 

Xin cảm ơn ông!