Xu hướng vốn ngoại đổ vào lĩnh vực ngân hàng Việt Nam trong thời gian tới sẽ rất tích cực nhờ rất nhiều yếu tố hỗ trợ như: nền kinh tế được sẽ tăng trưởng tốt, giúp cho thị trường ngân hàng sôi động và số người dân có tài khoản ngân hàng ngày càng tăng. 

Bên cạnh đó, giá cổ phiếu của nhiều ngân hàng Việt Nam hiện vẫn ở mức tương đối hấp dẫn trong so sánh với các nước khác. Do đó, các khoản đầu tư này không quá lớn so với năng lực tài chính của các nhà đầu tư nước ngoài, mà rủi ro cũng không quá lớn.

Nhiều nhà băng lên kế hoạch hút vốn ngoại

Trong số 27 ngân hàng thương mại đã niêm yết trên sàn chứng khoán, có 14 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trên mức 15% vốn điều lệ như ACB, TPBank, ABBank, MBBank, Techcombank, VIB, VPBank…

Ngược lại, nhiều ngân hàng có tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài ở mức rất thấp: NCB, Nam A Bank, SaigonBank, Eximbank, SHB, LPBank, SeABank, VietCapital Bank.

Trong khi đó, một số nhà băng dù chưa chạm ngưỡng tối đa 30% về room ngoại, nhưng lại lựa chọn phương án khóa room ngoại để dành dư địa huy động vốn sau này. Đơn cử, từ đầu tháng 7/2024, VIB đã khóa room ngoại ở mức 4,99%. Trước đó, room ngoại được ngân hàng này giới hạn ở mức 20,5% và luôn trong tình trạng được lấp đầy.

Thực tế, thời gian qua, nhiều ngân hàng đã thông qua ý kiến cổ đông khoá room ngoại, nhằm tính chuyện "đường dài".

Điển hình, giữa tháng 6/2024, cuộc họp cổ đông bất thường của VIB đã thông qua đề xuất giảm room ngoại từ 20,5% xuống 4,99%. Với tỷ lệ tán thành quá bán, đề xuất trên dù đưa ra khá bất ngờ nhưng nhanh chóng được thông qua.

Việc điều chỉnh tỷ lệ sở hữu nước ngoài là một phần trong chiến lược quản lý vốn và cơ cấu cổ đông của VIB. Báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI nhận định, việc giảm room ngoại sẽ giúp VIB thuận lợi hơn cho việc tìm kiếm đối tác chiến lược mới.

VIB không phải trường hợp duy nhất mà đại hội đồng cổ đông lựa chọn hạ tỷ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài.

Cuối tháng 6, HDBank công bố tài liệu xin ý kiến cổ đông về việc tạm khóa room ngoại từ mức 20% xuống 17,5%, nhằm chuẩn bị sẵn sàng cho các dự án chiến lược.

Theo HDBank, việc tạm khóa room ngoại nhằm chuẩn bị sẵn sàng cho các dự án chiến lược của ngân hàng trong thời gian tới, đảm bảo tuân thủ các quy định và phù hợp với nhu cầu đầu tư của các cổ đông nước ngoài.

Trong khi đó, LPBank mới đây đã hủy kế hoạch chào bán cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư nước ngoài với tổng số lượng cổ phiếu dự kiến phát hành tối đa là 300 triệu cổ phiếu.

Chờ đón thương vụ lớn trong năm 2025

Từ sau thương vụ “đình đám” của VPBank năm 2023, hoạt động phát hành cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài của các ngân hàng năm 2024 diễn ra khá ảm đạm. Nhiều kế hoạch bán vốn cho cổ đông ngoại phải tạm dừng, đồng thời năm qua cũng có khá nhiều cuộc “chia tay” giữa cổ đông chiến lược nước ngoài và ngân hàng Việt.

Điển hình, theo công bố của TPBank, cập nhật đến ngày 30/9/2024, Công ty Tài chính quốc tế (IFC) không còn là cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ trở lên của ngân hàng này. Trước đó, IFC nắm 25,8 triệu cổ phiếu, tương ứng 1,17% vốn tại TPBank.

Trong khi đó, cuối tháng 9/2024, Commonwealth Bank of Australia (CBA) cũng xác nhận đã bán gần 5% vốn điều lệ của VIB, thu về khoảng 160 triệu USD (khoảng 2.700 tỷ đồng). Ý định thoái vốn của CBA đã hé lộ từ cách đây 5 năm, khi rút khỏi HĐQT VIB và cho biết việc đang đánh giá lại các khoản đầu tư trên toàn cầu.

Trong quý II/2024, ABBank cũng chứng kiến sự ra đi của cổ đông ngoại IFC sau 14 năm gắn bó. Cụ thể, cuối tháng 5/2024, IFC bán hơn 84 triệu cổ phiếu của ABBank, tương đương 8,2% cổ phiếu đang lưu hành, thu về khoảng 739 tỷ đồng.

Trước đó, hồi tháng 3/2024, Quỹ ngoại Whistle Investment Limited bán hết 193,9 triệu cổ phiếu ACB, thu về tổng cộng hơn 5.471 tỷ đồng sau 6 năm gắn bó.

Theo nhận định của các chuyên gia, ngân hàng nói riêng và ngành tài chính nói chung luôn là lĩnh vực thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Nhiều nhà đầu tư từ Hàn Quốc, Nhật Bản… đã đầu tư vào các ngân hàng Việt Nam.

TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, thị trường ngân hàng Việt Nam vẫn hấp dẫn với nhiều nhà đầu tư ngoại, song khẩu vị của nhà đầu tư đã chọn lọc hơn. Theo đó, nhiều nhà đầu tư ngoại không còn “tham” về room sở hữu nữa, mà chú trọng các ngân hàng chất lượng tài sản tốt, bộ máy lãnh đạo quản trị tốt và có khả năng sinh lời tốt.

Các chuyên gia dự báo năm 2025, thị trường ngân hàng sẽ bùng nổ các thương vụ bán vốn cho nhà đầu tư ngoại. Theo đó, những nhà băng trong năm nay chưa hoàn thành được kế hoạch chào bán riêng lẻ cho đối tác ngoại như BIDV, Vietcombank, sẽ triển khai trong năm 2025.

Điển hình, trong tháng 6/2024, với sự hỗ trợ của tư vấn quốc tế, Vietcombank đã tổ chức nhiều hội thảo (Non-deal roadshow) để tiếp xúc với các nhà đầu tư tiềm năng tại Singapore, Anh, Hồng Kông…

Tương tự, tại hội nghị nhà đầu tư mới đây, lãnh đạo BIDV cho biết dự kiến kế hoạch phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ được thực hiện trong quý I/2025, tỷ lệ phát hành 2,89%. Phần còn lại trong kế hoạch phát hành riêng lẻ, tương ứng khoảng 6,1% vốn điều lệ, sẽ được thực hiện tùy thuộc vào điều kiện thị trường và tiếp tục tìm kiếm nhà đầu tư.

Đáng chú ý, một trong những thương vụ được kỳ vọng nhất trong năm 2025 là ở Techcombank.

Trong cuộc phỏng vấn trực tiếp trên Bloomberg TV mới đây, ông Jens Lottner, Tổng giám đốc Techcombank tiết lộ ngân hàng đang cân nhắc bán 10 - 15% cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược dài hạn phù hợp. “15% có lẽ là con số mà chúng tôi thực sự có thể đưa ra”, ông Lottner nói và cho biết ngân hàng đang tìm kiếm đối tác có năng lực, đặc biệt là công nghệ. Cùng với đó, một nhà đầu tư đang sở hữu 8 - 9% vốn của ngân hàng đã sẵn sàng rời đi, bởi vậy, tỷ lệ 15% là hợp lý ở thời điểm này.

Các nhà đầu tư nước ngoài hiện nắm giữ khoảng 22% cổ phần tại Techcombank, vẫn thấp hơn mức trần sở hữu nước ngoài 30% đối với các ngân hàng.

Ngoài ra, một số ngân hàng như LPBank, NamABank, HDBank, ABBank… cũng thông tin việc chào bán vốn cho đối tác ngoại đang trong giai đoạn tìm kiếm.

Theo Dự thảo sửa đổi Nghị định 01/2014/NĐ-CP của Chính phủ, room ngoại của các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng có thể sẽ được nới lên 49%, thay vì 30% như hiện tại. Điều này đồng nghĩa hai nhà băng là MB và Vietcombank vừa chính thức nhận chuyển giao bắt buộc hai ngân hàng 0 đồng là CBBank và OceanBank có khả năng được nới room ngoại lên tới 49%.