Đây là nhận định được Báo cáo Điểm lại của Ngân hàng Thế giới (WB) công bố ngày 5/12. Báo cáo cũng cho rằng, triển vọng trung hạn của Việt Nam vẫn thuận lợi, với tăng trưởng GDP dự kiến đạt 6% trong năm nay và 6,3% trong năm tới.

Trong khi đợt hạn hán nghiêm trọng khiến sản lượng nông nghiệp thấp, sản lượng dầu thô bị cắt giảm và nhu cầu bên ngoài chững lại là những nguyên nhân chính khiến tăng trưởng GDP giảm nhẹ xuống 5,9% trong ba quý vừa qua thì các yếu tố căn bản của tăng trưởng (sức cầu trong nước, ngành sản xuất chế biến chế tạo định hướng xuất khẩu) nhìn chung vẫn đứng vững. 

Tăng trưởng của Việt Nam đạt được trong điều kiện lạm phát thấp và tài khoản vãng lai thặng dư cao. Mặc dù giá dịch vụ y tế và giáo dục tăng, lạm phát lõi vẫn ở mức thấp còn lạm phát chung dự kiến không vượt mục tiêu 5% đặt ra.

“Ổn định kinh tế vĩ mô ở Việt Nam là môi trường thuận lợi để các nhà hoạch định chính sách đẩy mạnh tái cơ cấu. Đây là điều kiện thiết yếu để tiến tới mô hình tăng trưởng dựa trên năng suất”, ông Ousmane Dione, Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam nhận định và cho rằng: “Kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, vừa được Quốc hội thông qua, sẽ xử lý được một số bất cập phát sinh trong quá trình tăng trưởng kinh tế”.

Báo cáo cũng cho biết bội chi ngân sách của Việt Nam đang ở mức cao và đang tiến sát ngưỡng 65% GDP. Tuy nhiên Chính phủ đã tiếp tục cam kết củng cố tình hình tài khóa trong trung hạn. Thành quả kinh tế vừa qua phần nào có được do tăng trưởng tín dụng cao và chính sách tài khóa tạo hỗ trợ, có thể giúp thúc đẩy các hoạt động kinh tế trong ngắn hạn nhưng lại làm tăng những rủi ro tài khóa và tài chính hiện hữu trong trung hạn.

Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ đã được nới lỏng khá nhiều và tăng trưởng tín dụng tiếp tục ở mức cao, có thể làm gia tăng những nguy cơ dễ tổn thương hiện hữu về tài chính và kinh tế vĩ mô trong tương lai. Do đó, mặc dù triển vọng trong trung hạn tích cực nhưng vẫn phải tính đến một số rủi ro bất lợi ở cả trong và ngoài nước như nguy cơ chậm trễ trong triển khai chuyển đổi cơ cấu và cải cách tài khóa, kinh tế toàn cầu tiếp tục suy giảm, tình hình thị trường tài chính toàn cầu chưa khả quan và viễn cảnh tăng lãi suất tại Mỹ.

Báo cáo cũng dành một chương đặc biệt để bàn về hướng đi để ngành nông nghiệp đem lại giá trị kinh tế cao hơn và sinh kế tốt hơn cho người tiêu dùng và nông dân, giảm thâm dụng tài nguyên, nhân lực và không gây suy thoái môi trường.

Nông nghiệp Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, đơn cử về năng suất và sản lượng, qua đó góp phần hoàn thành các mục tiêu của quốc gia về an ninh lương thực, giảm nghèo và ổn định xã hội. Tuy nhiên, hiện đang có quan ngại về chất lượng và sự bền vững của tăng trưởng nông nghiệp ở Việt Nam. Tăng trưởng năng suất đạt được trong thời gian qua vẫn nhờ vào thâm dụng đầu vào ngày càng nhiều và phí tổn môi trường ngày càng cao.

Báo cáo nhận định rằng, trong thời gian tới, Chính phủ cần giảm chỉ đạo và tăng hỗ trợ để chuyển đổi cơ cấu ngành nông nghiệp và hệ thống nông nghiệp - thực phẩm ở Việt Nam. Chẳng hạn, Chính phủ có thể giảm đầu tư trực tiếp cho nông nghiệp, đồng thời tập trung đẩy mạnh hỗ trợ để thị trường đất nông nghiệp vận hành năng động hơn và khôi phục lại hệ thống đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp của quốc gia.