Theo kết quả điều tra của Vụ Dự báo Thống kê - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về xu hướng kinh doanh trong quý III/2015 của các tổ chức tín dụng (TCTD) và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam, tình hình kinh doanh toàn ngành đã cải thiện đáng kể trong quý II/2015 và được kỳ vọng cải thiện rõ nét trong năm nay. Trong đó, hoạt động cho vay và huy động vốn trong năm 2015 tiếp tục được kỳ vọng tăng trưởng cao.

Môi trường kinh doanh cải thiện

Theo nhận định của các TCTD, về tổng thể, các yếu tố nội tại của TCTD tiếp tục cải thiện đáng kể; hoạt động quản lý, điều hành của NHNN đang diễn biến tích cực, đóng vai trò dẫn dắt nền kinh tế và hệ thống tài chính - ngân hàng.

Nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng của khách hàng tại thời điểm hiện tại được hơn 59,5% TCTD nhận định ở mức “bình thường”, 35,1% TCTD nhận định ở mức “cao” và chỉ có 5,4% TCTD nhận định ở mức “thấp”. Các chính sách của Chính phủ và NHNN về giảm mặt bằng lãi suất, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng đã phát huy hiệu quả, thúc đẩy nhu cầu vay vốn của tổ chức và cá nhân trong nước.

Trên cơ sở đó, tình hình kinh doanh của ngành ngân hàng có xu hướng cải thiện rõ rệt trong quý III/2015 với 63% TCTD có tình hình kinh doanh cải thiện, và 1/3 TCTD duy trì tình hình kinh doanh ổn định, chỉ có 3,5 % TCTD cho biết tình hình kinh doanh bị suy giảm. Hiện tại, 41,2% TCTD nhận định tình hình kinh doanh của họ “tốt” (cao hơn kỳ trước); 53% “bình thường”; 5,8% “kém”.

Tình hình kinh doanh được các TCTD kỳ vọng tiếp tục cải thiện trong quý III/2015 và cải thiện mạnh trong năm 2015 so với năm 2014 với 86% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh tổng thể của năm 2015 sẽ tốt hơn so với năm 2014, trong đó có 41% TCTD kỳ vọng tình hình kinh doanh sẽ được cải thiện nhiều. Bình quân kỳ vọng về tăng trưởng lợi nhuận trước thuế của toàn hệ thống đạt 8,9% trong năm 2015.

Tuy nhiên, trên 90% các TCTD nhận định, rủi ro của các nhóm khách hàng không đổi hoặc giảm so với quý trước, hiện duy trì ở mức ổn định và được kỳ vọng tiếp tục giảm trong quý tới. Riêng nhóm TCTD khác được 97,5% các TCTD đánh giá rủi ro hiện ở mức “bình thường” hoặc “thấp”. Đây cũng là nhóm có tỷ lệ TCTD đánh giá mức độ rủi ro là “bình thường” và “thấp” cao nhất (63,8% đánh giá “bình thường”, 33,8% đánh giá “thấp”), tiếp đến là nhóm khách hàng cá nhân (90%) và nhóm khách hàng là tổ chức kinh tế.

Dự báo cho cả năm 2015, hầu hết các TCTD kỳ vọng rủi ro của các nhóm khách hàng tiếp tục ổn định hoặc giảm. Các TCTD đánh giá, tỷ lệ nợ xấu tiếp tục ổn định hoặc giảm trong quý III/2015, nợ xấu tính đến cuối năm 2015 có thể giảm so với cuối năm 2014. Tỷ lệ nợ xấu của toàn hệ thống được kỳ vọng bình quân ở mức 2,49% tính đến cuối năm 2015, thấp hơn so với mục tiêu 3% mà NHNN đã đặt ra tại Chỉ thị số 01.

Mặt bằng lãi suất tiếp tục ổn định hoặc giảm

Đa số các TCTD kỳ vọng, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay duy trì xu hướng ổn định hoặc giảm nhẹ trong Quý III/2015; khoảng 51-61% TCTD dự báo mặt bằng lãi suất tính đến cuối năm 2015 sẽ giảm so với cuối năm 2014, trong đó lãi suất cho vay được nhiều TCTD kỳ vọng giảm hơn so với lãi suất huy động. Bình quân toàn hệ thống, kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động ổn định trong khi mặt bằng lãi suất cho vay giảm nhẹ khoảng 0,13%/năm trong Quý III/2015. Tính đến cuối năm 2015, mặt bằng lãi suất huy động được kỳ vọng giảm khoảng 0,2%/năm và lãi suất cho vay được kỳ vọng giảm 0,44%/năm.

Trạng thái thanh khoản tốt, là tiền đề để tín dụng tăng tốc

Thanh khoản của hầu hết các TCTD đang ở trạng thái “tốt” đối với cả VND và ngoại tệ, thanh khoản toàn hệ thống tiếp tục ổn định hoặc cải thiện trong các quý tiếp theo. 99% các TCTD kỳ vọng dư nợ tín dụng sẽ tăng trưởng dương trong thời gian tới với mức tăng bình quân toàn hệ thống đạt 6,8% trong quý III/2015 và tăng 18,2% trong năm 2015, cao hơn kết quả tăng 14,2% của năm 2014 và cao hơn so với mục tiêu tăng trưởng tín dụng từ 13-15% của NHNN.

Tốc độ tăng trưởng huy động vốn trong toàn ngành ngân hàng được các TCTD kỳ vọng tăng bình quân 15,8% trong năm nay, cao hơn kỳ vọng tăng 14,9% tại kết quả điều tra trước đây. Cơ cấu nguồn vốn huy động tiếp tục có xu hướng dịch chuyền dần sang các kỳ hạn trên 6 tháng trở lên.

Cụ thể, 89-93% TCTD nhận định các khoản huy động vốn có kỳ hạn từ 6 tháng đến 1 năm sẽ tăng trong năm 2015, cao hơn so với tỷ lệ 89% TCTD kỳ vọng tăng đối với các khoản tiền gửi dưới 6 tháng. Riêng đối với các khoản tiền gửi có kỳ hạn trên 1 năm, có đến 92% TCTD kỳ vọng tăng so với cuối năm 2014.

Như vậy, kết quả cuộc điều tra xu hướng kinh doanh mới nhất cho thấy các TCTD tiếp tục lạc quan về triển vọng phục hồi của nền kinh tế và khả năng hấp thụ vốn vay ngân hàng của các khách hàng và xu hướng cải thiện kinh doanh của hệ thống ngân hàng trong các quý tiếp theo của năm 2015, từ đó góp phần hỗ trợ cho quá trình phục hồi và tăng trưởng kinh tế bền vững, tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước và hệ thống ngân hàng an toàn, hiệu quả.