Những kết quả nổi bật của ngành Tài chính trong năm 2017

Thứ nhất, điều hành chính sách tài khóa chủ động, chặt chẽ, tiết kiệm; siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính, góp phần đảm bảo mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Ngành Tài chính đã chủ động đề xuất, tập trung phấn đấu thực hiện nghiêm và đồng bộ các giải pháp tài chính - ngân sách nhà nước (NSNN) mà Quốc hội, Chính phủ đã đề ra; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành chức năng và cấp ủy chính quyền địa phương làm tốt công tác chỉ đạo thu NSNN, chú trọng khai thác nguồn thu và mở rộng cơ sở thuế; đẩy mạnh chống thất thu, chuyển giá, buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế; quyết liệt xử lý nợ đọng thuế; tăng cường thanh tra, kiểm tra thuế; kiểm soát chặt chẽ mã số, xuất xứ hàng hóa, giá trị tính thuế hải quan.

Bên cạnh đó, tiếp tục rà soát để ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các chính sách về tài chính, thuế, phí phù hợp với tình hình thực tế và cam kết quốc tế; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa công tác thu thuế, hải quan. Đến hết 31/12/2017, thu cân đối NSNN vượt 71 nghìn tỷ đồng, tăng 5,9% so dự toán, tăng 43,7 nghìn tỷ đồng so báo cáo Quốc hội đạt mức động viên 25,6% so GDP, trong đó, thuế phí 21% GDP.

Về chi NSNN, Bộ Tài chính sớm có văn bản hướng dẫn các bộ, ngành và địa phương triển khai dự toán chi NSNN năm 2017 tích cực, chủ động, tiết kiệm triệt để các khoản chi ngay từ khâu phân bổ dự toán và trong quá trình thực hiện, hạn chế tối đa việc đề nghị bổ sung kinh phí, ứng trước dự toán năm sau; điều hành, quản lý, sử dụng nguồn dự phòng các cấp chặt chẽ... Tiếp tục rà soát, trình cấp có thẩm quyền bổ sung, ban hành các chính sách, chế độ chi phù hợp với thực tiễn; tăng cường kiểm soát chi NSNN chặt chẽ, đúng chế độ; đẩy mạnh thanh tra tài chính - ngân sách... Tính đến 31/12/2017, các nhiệm vụ chi thường xuyên cơ bản thực hiện xong theo dự toán, đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhiệm vụ chuyên môn của cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách; chi đầu tư phát triển (ĐTPT) nguồn NSNN đạt khoảng 75,9% dự toán, vốn trái phiếu chính phủ (TPCP) đạt khoảng 23,5% dự toán (năm 2016 tương ứng đạt 77% và 45,3% dự toán). Bội chi NSNN năm 2017 lần đầu tiên trong nhiều năm gần đây giữ trong mức dự toán được Quốc hội giao và bằng 3,48% GDP thực hiện.

Thứ hai, hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, khuyến khích phát triển doanh nghiệp.

Điểm nhấn trong công tác xây dựng thể chế năm 2017 là Bộ Tài chính đã xây dựng và trình ban hành đồng bộ, đầy đủ, kịp thời các văn bản hướng dẫn Luật NSNN, trình Quốc hội thông qua Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Luật Quản lý nợ công (sửa đổi). Mặc dù khối lượng văn bản được giao chủ trì xây dựng là khá lớn (Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành 63 nghị định, bằng 47% tổng số nghị định Chính phủ đã ban hành trong năm 2017) nhưng công tác xây dựng thể chế năm 2017 đã đáp ứng được yêu cầu về tiến độ và chất lượng. Các chính sách, chế độ về tài chính - NSNN được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới phù hợp với thực tế và cam kết hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính - NSNN, siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính.

Bộ Tài chính đã chú trọng cải cách thủ tục hành chính (TTHC) theo tinh thần Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp; triển khai cung cấp dịch vụ công trực tuyến 946 thủ tục. Đã rà soát 325 TTHC; đơn giản hóa 38 TTHC và bãi bỏ 4 TTHC không còn phù hợp. Mở rộng hệ thống khai thuế qua mạng (có 623,7 nghìn DN tham gia sử dụng dịch vụ khai thuế điện tử, đạt 99,8% số DN kê khai; số DN đăng ký nộp thuế điện tử đạt 97,9%). Đã kết nối thông tin nộp thuế điện tử giữa cơ quan thuế, hải quan, kho bạc và các ngân hàng thương mại.

Mở rộng hoàn thuế điện tử, các dịch vụ điện tử đối với cá nhân, tổ chức. Thực hiện thủ tục hải quan điện tử và triển khai cổng thanh toán điện tử, hệ thống VNACCS/VCIS trên toàn quốc. Cơ chế một cửa quốc gia kết nối được 11 bộ, ngành. Thí điểm kết nối giữa cơ quan hải quan và DN kinh doanh kho, bãi, cảng tại Hải Phòng nhằm giảm thời gian thông quan hàng hóa và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan. Triển khai vận hành hệ thống TABMIS thông suốt, hiệu quả.

Thứ ba, đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng.

Bộ Tài chính đã tích cực rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách về phân cấp và quản lý đầu tư công; tăng cường kiểm tra, thanh tra, kiểm soát chi, đảm bảo sử dụng các nguồn vốn đầu tư từ NSNN, vốn TPCP, vốn ODA, vốn tín dụng đầu tư nhà nước có hiệu quả.

Thị trường tài chính, chứng khoán được phát triển theo hướng hiện đại, hoàn chỉnh về cấu trúc, phục vụ, phục vụ tốt hơn cho mục tiêu huy động vốn, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) và tăng trưởng kinh tế. Các giải pháp phát triển thị trường tài chính được tập trung xây dựng, hoàn thiện và tích cực triển khai. Thị trường chứng khoán (TTCK) phái sinh hoạt động từ tháng 8/2017.

Quy mô vốn hóa TTCK năm 2017 đạt trên 70% GDP, đạt mục tiêu đặt ra đến năm 2020. Thị trường bảo hiểm phát triển lành mạnh, đáp ứng các cam kết hội nhập. Năm 2017 tổng doanh thu phí bảo hiểm tăng 21,2% so với 2016; tổng giá trị tài sản tăng 23,4%; đầu tư trở lại nền kinh tế 247,8 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính tích cực phối hợp, đôn đốc các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước khẩn trương thực hiện tái cơ cấu DNNN. Tính đến 20/12/2017, có 47 DNNN được  phê duyệt phương án cổ phần hóa, tổng giá trị gần 336 nghìn tỷ đồng. Năm 2017, các tập đoàn, tổng công ty thoái vốn 2,27 nghìn tỷ đồng, thu về 4 nghìn tỷ đồng; Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đã thoái vốn tại 40 doanh nghiệp, thu về 21,6 nghìn tỷ đồng (gồm cả thoái vốn của Vinamilk từ năm 2016), riêng việc thoái thành công 53,59% vốn cổ phần nhà nước tại Sabeco đã thu về gần 110 nghìn tỷ đồng.

Các giải pháp huy động vốn đã được đẩy mạnh triển khai với việc đa dạng hóa các nhà đầu tư TPCP; tập trung phát hành kỳ hạn từ 5 năm trở lên. Năm 2017 đã phát hành 159,9 nghìn tỷ đồng TPCP, kỳ hạn bình quân là 13,52 năm, tăng 4,81 năm so năm 2016; lãi suất bình quân khoảng 6,07%/năm, giảm 0,2%/năm so năm 2016. Kỳ hạn bình quân danh mục TPCP cuối năm 2017 là 6,71 năm, cơ cấu dư nợ vay trong nước khoảng 60% tổng dư nợ Chính phủ, dư nợ nước ngoài khoảng 40%.

Công tác quản lý, giám sát nợ Chính phủ bảo lãnh đã được tăng cường; kiểm soát chặt chẽ bội chi và vay nợ của ngân sách địa phương trong phạm vi Quốc hội cho phép. Ước đến 31/12/2017, nợ công khoảng 61,3% GDP, nợ Chính phủ khoảng 51,6% GDP, nợ Chính phủ bảo lãnh khoảng 9,1% GDP, nợ vay nước ngoài của quốc gia khoảng 45% GDP, đảm bảo trong phạm vi giới hạn cho phép.

Bộ Tài chính đã chủ động nghiên cứu, xây dựng các chính sách, tạo khung pháp lý để tăng cường tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập, giảm dần bao cấp của NSNN; ban hành các văn bản hướng dẫn về chế độ thu, nộp, quản lý sử dụng một số loại phí, lệ phí. Các bộ, ngành, địa phương đang tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được giao; sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập, gắn với lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ công.

Thứ tư, tăng cường quản lý thị trường, giá cả, kiểm soát lạm phát.

Bộ Tài chính đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành chức năng liên quan trong quản lý, điều hành giá cả các mặt hàng quan trọng, thiết yếu, giá dịch vụ công theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, thanh tra việc chấp hành pháp luật về giá; giám sát chặt chẽ hoạt động đăng ký, kê khai giá của doanh nghiệp (DN), qua đó đã có tác động tích cực đến giá cả thị trường; chỉ số giá tiêu dùng bình quân năm 2017 tăng 3,53%, lạm phát cơ bản bình quân tăng 1,41% so năm 2016.

Thứ năm, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra tài chính - ngân sách.

Ngành Tài chính đã thực hiện 99,2 nghìn cuộc thanh tra, kiểm tra; thực hiện kiểm tra hồ sơ khai thuế tại trụ sở cơ quan thuế gần 899,8 nghìn hồ sơ; kiến nghị xử lý về tài chính trên 55,47 nghìn tỷ đồng; trong đó kiến nghị xử lý tài chính trên 18,4 nghìn tỷ đồng (bao gồm: Kiến nghị thu nộp ngân sách nhà nước trên 16,8 nghìn tỷ đồng (trong đó: thanh tra, kiểm tra chống chuyển giá đã kiến nghị truy thu trên 587 tỷ đồng); Giảm trừ dự toán kinh phí, giảm trừ cấp phát kinh phí trên 72 tỷ đồng; Giảm trừ thanh quyết toán, không thanh toán kinh phí trên 92,8 tỷ đồng; Xử lý tài chính khác trên 1,4 nghìn tỷ đồng); Xử phạt vi phạm hành chính trên 3,7 tỷ đồng; Điều chỉnh giảm lỗ qua thanh tra, kiểm tra trên 33,3 nghìn tỷ đồng (trong đó: giảm lỗ qua thanh tra, kiểm tra chống chuyển giá là trên 4,7 nghìn tỷ đồng); Số tiền đã thu nộp NSNN 14,6 nghìn tỷ đồng.

Thứ sáu, tích cực tham gia các hoạt động hợp tác tài chính khu vực và quốc tế.

Thực hiện cắt giảm thuế theo lộ trình; chủ động phối hợp với các bộ, ngành thực hiện các giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Năm 2017, đã đàm phán ký kết 32 hiệp định vay ODA và ưu đãi với tổng giá trị khoảng 2,98 tỷ USD.

Đánh giá chung, năm 2017 toàn ngành Tài chính đã chủ động đề xuất, tập trung phấn đấu thực hiện đầy đủ và đồng bộ các giải pháp tài chính - NSNN theo nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nhằm thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, điều hành thu, chi ngân sách quyết liệt, chủ động; giữ bội chi NSNN và nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, tác động bất lợi đến việc thực hiện nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2017; công tác quản lý thu NSNN ở một số địa bàn, lĩnh vực chưa quyết liệt; nợ đọng thuế có khả năng thu lớn; giải ngân vốn đầu tư phát triển chậm; chi sai quy định, vượt tiêu chuẩn, định mức còn xảy ra ở một số đơn vị; cơ cấu, cổ phần hóa DNNN và thoái vốn đầu tư còn chậm so với yêu cầu đề ra.

Những giải pháp cho năm 2018 nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất - kinh doanh, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô

Căn cứ Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) và dự toán NSNN năm 2018 đã được Quốc hội thông qua, bám sát chủ đề năm 2018 của Chính phủ: “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”, Bộ Tài chính xác định mục tiêu, nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018 là: Tiếp tục tập trung thực hiện Nghị quyết số 07/-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN và nợ công theo hướng an toàn, bền vững; các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển KT-XH 5 năm, kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia và kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020; Nghị quyết của Chính phủ về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện kế hoạch phát triển KT-XH và dự toán NSNN năm 2018. Ưu tiên các nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, an sinh xã hội; đẩy mạnh cải cách khu vực sự nghiệp công, tinh giản biên chế; tăng cường cải cách thủ tục hành chính (TTHC). Quản lý, sử dụng triệt để tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực NSNN, song song với huy động tối đa các nguồn lực tài chính khác để thúc đẩy phát triển KT-XH.

Nhiệm vụ chủ yếu về NSNN năm 2018 gồm: Dự toán thu cân đối NSNN là 1.319,2 nghìn tỷ đồng; dự toán chi NSNN là 1.523,2 nghìn tỷ đồng; dự toán bội chi NSNN là 204 nghìn tỷ đồng (3,7% GDP), trong đó: bội chi NSTW 3,5% GDP (195 nghìn tỷ đồng); bội chi NSĐP 0,2% GDP (9 nghìn tỷ đồng).

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018, Bộ Tài chính đã đề ra 9 nhóm giải pháp cho năm 2018, đồng thời trong quá trình thực hiện, Bộ sẽ bám sát tình hình thực tế để điều chỉnh bổ sung những giải pháp điều hành phù hợp để đạt được kết quả cao nhất, đáp ứng yêu cầu về tài chính - NSNN, an toàn nợ công, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia.

Các nhóm giải pháp cho năm 2018 tập trung vào các nội dung sau:

Một là, điều hành chính sách tài khóa thận trọng; phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất - kinh doanh, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế; Bám sát Nghị quyết số 07-NQ/TW của Bộ Chính trị và chương trình hành động của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 07-NQ/TW về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN và nợ công theo hướng an toàn, bền vững, tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung chính sách pháp luật về thuế theo hướng cơ cấu lại nguồn, đảm bảo tính trung lập của thuế, tăng cường vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương; Tăng cường công tác thu, tạo sự chuyển biến rõ nét trong việc quản lý thu, nhất là khu vực kinh tế phi chính thức, mở rộng cơ sở thuế, quản lý chặt chẽ giá tính thuế; chống thất thu, chống buôn lậu, gian lận thương mại, trốn thuế; giảm tỷ lệ nợ đọng thuế xuống dưới 5% tổng thu NSNN; phấn đấu tăng thu ngân sách 3% so với dự toán Quốc hội giao.

Bên cạnh đó, tổ chức điều hành dự toán chi NSNN tích cực, chủ động, chặt chẽ, tiết kiệm, đúng dự toán được giao và khả năng thu NSNN; Giữ bội chi NSNN trong phạm vi Quốc hội đã quyết định (3,7% GDP); phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi để giảm bội chi NSNN; Phấn đấu đến cuối năm 2018, dư nợ công khoảng 63,9% GDP, nợ Chính phủ khoảng 52,5% GDP, nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 47,6%...

Hai là, đẩy mạnh cải cách TTHC, hiện đại hóa trong lĩnh vực tài chính, trọng tâm là lĩnh vực thuế, hải quan, KBNN, góp phần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, phát triển DN, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Ba là, tăng cường quản lý tài chính doanh nghiệp, đẩy mạnh tái cấu trúc, cổ phần hóa DNNN theo tinh thần nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII). Tập trung triển khai sắp xếp DNNN giai đoạn 2016-2020; đẩy mạnh cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại DN không thuộc diện nhà nước không cần nắm giữ cổ phần hoặc không cần nắm giữ cổ phần chi phối; hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ đề ra.

Bốn là, đẩy mạnh đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập, giá dịch vụ công theo tinh thần Nghị quyết hội nghị Trung ương 6 (khóa XII). Tập trung hoàn thiện, ban hành các danh mục sự nghiệp công sử dụng NSNN; quy hoạch mạng lưới đơn vị sự nghiệp công lập; xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật áp dụng trong các dịch vụ sự nghiệp công lập do nhà nước quản lý; từng bước chuyển phương thức hỗ trợ trực tiếp của nhà nước sang cơ chế đặt hàng.

Năm là, tổ chức phổ biến, quán triệt việc thi hành Luật cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị; ban hành quyết định phân cấp thẩm quyền quyết định trong việc quản lý, sử dụng tài sản công thuộc phạm vi quản lý.

Sáu là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý giá; thực hiện quản lý theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước đối với các mặt hàng quan trọng, nhà nước còn định giá, bình ổn giá. Đẩy mạnh triển khai các giải pháp phát triển đồng bộ thị trường tài chính, TTCK, bảo hiểm; phát triển và nâng cao chất lượng thị trường dịch vụ tài chính...

Bảy là, siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính trong xây dựng pháp luật, thực thi công vụ; đẩy mạnh sắp xếp tổ chức bộ máy, giảm đầu mối, tránh chồng chéo chức năng, nhiệm vụ; kiện toàn đội ngũ cán bộ theo hướng tinh gọn, liêm chính, thông suốt, hiệu lực hiệu quả; đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc chi tiêu, đảm bảo đúng chính sách, chế độ quy định; thực hiện nghiêm các kết luận thanh tra, kiểm toán.

Tám là, chủ động hội nhập tài chính quốc tế; tích cực tham gia các hoạt động hợp tác tài chính khu vực, quốc tế; tiếp tục thực hiện lộ trình cắt giảm thuế trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết.

Chín là, theo dõi chặt chẽ tình hình biến động giá cả, thị trường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, gây biến động giá bất thường. Chủ động điều hành ngân sách, đảm bảo nguồn chi trả lương, các chính sách an sinh xã hội và các nhiệm vụ chính trị quan trọng trong dịp Tết Mậu Tuất 2018.

Việc triển khai nhiệm vụ tài chính - NSNN năm 2018 diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế - xã hội đất nước tiếp tục có những chuyển biến tích cực, song cũng còn nhiều khó khăn. Bộ Tài chính tin tưởng với sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương và với quyết tâm cao của cán bộ, công chức toàn Ngành, ngành Tài chính nhất định sẽ hoàn thành xuất sắc, toàn diện nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ giao.