Nghiên cứu giao toàn diện vấn đề quản lý kinh doanh xăng dầu về Bộ Công Thương
Giải trình về các vấn đề đại biểu quan tâm trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước hôm 28/10 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đề nghị Chính phủ sửa Nghị định số 95/2021/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu theo hướng giao toàn diện vấn đề xăng dầu về cho Bộ Công Thương quản lý, kể cả quyết định giá và chi phí định mức nhằm đảm bảo vấn đề nguồn cung chủ động. Đề xuất của Bộ trưởng Bộ Tài chính đã được nhận được sự đồng thuận của nhiều chuyên gia kinh tế.
Nhiều chuyên gia đều đồng tình với đề xuất trên bởi lẽ, trong thời gian qua, nguồn cung trên thị trường có vấn đề, tình trạng thiếu xăng dầu diễn ra cục bộ ở các tỉnh, thành phố, nhưng lại không làm rõ được trách nhiệm thiếu xăng dầu là do bộ, ngành nào. Vì vậy, việc chuyển quản lý xăng dầu về một đầu mối bộ, ngành sẽ tránh được sự chồng chéo, tạo sự chủ động hơn trong công tác điều hành.
Ông Nguyễn Tiến Thỏa - Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam nhìn nhận, hiện nay, Chính phủ giao Bộ Công Thương quản lý sản xuất, kinh doanh xăng dầu, nhưng lại tách quản lý về cơ chế giá để Bộ Tài chính quản lý là không hợp lý, dẫn đến một số vướng mắc nảy sinh. Do đó, đề xuất của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc chuyển hoàn toàn việc quản lý xăng dầu về Bộ Công Thương là hợp lý. Bởi Bộ Công Thương là bộ quản lý về hoạt động sản xuất kinh doanh, có trách nhiệm bảo đảm cân đối cung - cầu xăng dầu trên thị trường. Việc quản lý sản xuất, kinh doanh xăng dầu sẽ giúp Bộ Công Thương nắm rõ về giá thế giới, giá trong nước cũng như các chi phí của doanh nghiệp sản xuất kinh doanh xăng dầu.
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, Kỳ họp thứ 4, đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm - Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội - cho rằng, nếu như xăng dầu chỉ đứt gãy cục bộ, gián đoạn trong thời gian nhất định, ở địa bàn nhất định còn nguồn cung vẫn dồi dào thì không quá lo, nhưng ở đây, sự đứt gãy lan ra diện rộng. Thực tế, điều hành chính sách vĩ mô về xăng dầu thuộc Bộ Công Thương, còn nhập hàng phụ thuộc vào ý chí của doanh nghiệp. Kinh doanh là phải có lợi nhuận nên có thời điểm giá cao, doanh nghiệp hạn chế nhập, chờ đến khi giá thấp để nhập hàng. Nhưng, vấn đề cốt yếu ở đây là cơ quan quản lý Nhà nước về xăng dầu chưa "bắt trúng bệnh", chưa nắm sát tình hình căn nguyên cơ bản của thị trường.
Ông Lâm cũng cho rằng, hiện tượng thiếu nguồn cung xăng dầu trong thời gian vừa qua đã thể hiện những vấn đề trong quản lý, cung ứng và kinh doanh xăng dầu hiện đang được giao cho 7 bộ, ngành, cơ quan chức năng, chính quyền 63 tỉnh, thành phố thực hiện. Do vậy, các cơ quan phải hợp tác với nhau thật chặt chẽ, nhuần nhuyễn và hiệu quả, nhất là trong bối cảnh thị trường thế giới và trong nước rất dị biệt như vừa qua.
Song, trách nhiệm chính trong vấn đề quản lý Nhà nước về xăng dầu là của Bộ Công Thương, do vậy, vấn đề quan trọng nhất là Bộ Công Thương có kịp thời, nhạy bén nắm bắt thông tin về tình hình kinh doanh xăng dầu trong nước, đề xuất các cơ chế, chính sách phù hợp với thực tiễn. Những vấn đề nào vướng mắc, ngoài thẩm quyền Bộ Công Thương thì phải báo cáo Chính phủ để Chính phủ có chỉ đạo, giải quyết.
Hiện nay, Chính phủ đang trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu về dự án Luật Giá (sửa đổi) theo hướng tăng cường phân cấp, phân quyền quản lý về giá đối với một số mặt hàng do Nhà nước quản lý giá về cho các bộ ngành chuyên môn; không tập trung hết về một đầu mối là Bộ Tài chính. Đồng tình với chủ trương này, ông Lâm cho rằng đề xuất giao cho Bộ Công Thương quản lý tất cả về mặt xăng dầu là hợp lý; việc này cũng tương tự như việc giao cho Bộ Y tế quản lý giá thuốc.
"Việc này sẽ giảm tải cho cơ quan đầu mối quản lý về giá là Bộ Tài chính. Bên cạnh đó, đối với từng mặt hàng cụ thể, Bộ Tài chính không thể quản lý sâu sát, đầy đủ như từng bộ ngành quản lý từng mặt hàng được", đại biểu Trần Văn Lâm nhấn mạnh.
Có cùng quan điểm, theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh, Bộ Tài chính chỉ nên thực hiện nhiệm vụ quản lý khoản thu ngân sách Nhà nước, thuế, phí đối với xăng dầu; còn toàn bộ hoạt động kinh doanh, xác định chi phí định mức, giá cơ sở và giá bán lẻ cuối cùng theo cơ chế hiện hành, nên giao lại cho Bộ Công Thương. Khi có sự phân công trách nhiệm rõ ràng, tránh chồng chéo thì chúng ta mới có một thị trường vận hành tốt hơn.
Ông Vũ Đình Ánh cho rằng, đề xuất của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc chuyển hoàn toàn việc quản lý xăng dầu về Bộ Công Thương là hợp lý. Để chuyển quản lý xăng dầu về Bộ Công Thương, cần sớm sửa đổi Nghị định số 95/2021/NĐ-CP, tuy nhiên, hiện nay, vấn đề này đang trong quá trình đề xuất trong dự án xây dựng sửa đổi Luật Giá, nếu Luật Giá được thông qua thì Nghị định số 95/2021/NĐ-CP mới có thể điều chỉnh được.
Trong chiều ngày 2/11, chia sẻ với báo chí bên hành lang Quốc hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, Chính phủ đã giao các bộ, ngành rà soát, nghiên cứu sửa Nghị định số 95/2021/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu, theo hướng giao một bộ quản lý thống nhất mặt hàng này là Bộ Công Thương.