Kết quả nghiên cứu

Kết quả thống kê mô tả cho thấy: Tỷ lệ nắm giữ tiền mặt chiếm khoảng 10,52% tổng tài sản. Tỷ lệ này tương đối thấp, cho thấy bản thân các DN có thể không đánh giá cao việc giữ tiền mặt nhiều. ROA trung bình là 8,9%, LEV trung bình là 42%, CF trung bình là 7,97%, NWC trung bình là 23,01%. CAPEX có giá trị trung bình là 4,66%, cho thấy mức độ đầu tư không quá cao. Tốc độ tăng trưởng doanh thu giai đoạn 2010-2022 không quá cao (bình quân toàn giai đoạn là 12,28%) mặc dù ngành hàng tiêu dùng được đánh giá là tiềm năng và có tốc độ tăng trưởng tốt. Lý do của kết quả này có thể là trong chuỗi thời gian nghiên cứu có thời kỳ đại dịch COVID-19 làm ảnh hưởng đến kết quả của các DN trong ngành.

Theo ma trận tương quan, các biến ROA, NWC có tương quan thuận với CASH, biến CAPEX, LnTTS, LEV, REV_GR có tương quan nghịch với CASH. Để kiểm định có hiện tượng đa cộng tuyến giữa các biến trong mô hình không, tác giả sử dụng độ phóng đại phương sai. Kết quả kiểm định đa cộng tuyến cho thấy, Mean VIF = 1.31, như vậy không có hiện tượng đa cộng tuyến giữa các biến trong mô hình.

Tiếp theo, tác giả tiến hành hồi quy theo FEM, REM và sử dụng kiểm định Hausman để lựa chọn mô hình. Kết quả của kiểm định Hausman (P-value = .0000 < .05) cho thấy, mô hình REM là phù hợp. Để kiểm tra khuyết tật phương sai sai số ngẫu nhiên thay đổi và khuyết tật tự tương quan, tác giả sử dụng kiểm định Modified Wald và kiểm định Wooldridge. Kết quả kiểm định cho thấy, có hiện tượng phương sai thay đổi và hiện tượng tự tương quan nên ước lượng GLS được sử dụng để khắc phục các khuyết tật này. Kết quả nghiên cứu được thực hiện theo ước lượng GLS (mô hình (2) Bảng 3).

Kết quả hồi quy cho biết: biến ROA, LEV không tác động đến CASH, biến CAPEX, REV_GR tác động ngược chiều, các biến LnTTS, NWC và CF tác động cùng chiều đến CASH.

ROA và LEV không tác động đến CASH. Kết quả này ngược với kết luận của Ogundipe và cộng sự (2012), Kafayat và cộng sự (2014), Uyar và Kuzey (2014), Diaw (2021) và Guizani (2017). Trong ngành hàng tiêu dùng, các công ty thường có chu kỳ thu tiền nhanh, tài sản dễ thanh khoản, do đó tỷ lệ nắm giữ tiền mặt không phụ thuộc nhiều vào ROA. Mặt khác, các DN có thể sử dụng các công cụ tài chính khác nhau, chẳng hạn nguồn vốn ngoại sinh mà không phụ thuộc hoàn toàn vào tiền mặt, điều này cho thấy CASH không bị ảnh hưởng bởi LEV.

NWC tác động cùng chiều với CASH. Kết quả hồi quy phù hợp với nghiên cứu của Kafayat và cộng sự (2014) nhưng ngược với kết luận của Lian và cộng sự (2011), Bigelli và Sanchez-Vidal (2012), Al-Najjar (2013). Khi NWC tăng, DN có nhiều tiền mặt hơn so với nợ, từ đó tăng khả năng nắm giữ tiền mặt trong tài sản của DN. Ngoài ra, khi NWC tăng lên, một phần lớn tài sản ngắn hạn của DN có thể dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt, mức độ thanh khoản cao hơn có thể dẫn đến việc tăng lượng tiền mặt nắm giữ.

CF tác động cùng chiều đến CASH. Kết quả đồng nhất với kết luận của Opler và cộng sự (1999), Ferreira và Vilela (2004), Ogundipe và cộng sự (2012) và củng cố lý thuyết trật tự phân hạng. Ngành hàng tiêu dùng thường có chu kỳ thu hồi tiền ngắn, khi dòng tiền từ hoạt động kinh doanh tăng, DN đang tạo ra nhiều dòng tiền từ việc bán hàng, từ đó tăng khả năng nắm giữ tiền mặt.

CAPEX có tác động ngược chiều với CASH. Kết quả này ủng hộ kết luận của Opler và cộng sự (1999), Bates và cộng sự (2009), Diaw (2021). Khi DN đầu tư nhiều hơn vào tài sản cố định và mở rộng hoạt động kinh doanh làm cho chi phí vốn tăng, lượng tiền mặt sẽ giảm xuống.

LnTTS có tác động cùng chiều đến CASH. Kết quả này ngược với kết luận của Al-Najjar (2013), Almeida và cộng sự (2004); Bigelli và Sanchez-Vidal (2012), Drobetz và Gruninger (2007) nhưng phù hợp với kết luận của Diaw (2021), Al-Najjar (2013), Ferreira và Vilela (2004), Opler và cộng sự (1999). Điều này được giải thích là quy mô DN tăng lên cho thấy có thể công ty đang thực hiện các chiến lược đầu tư và mở rộng, bao gồm việc đầu tư vào các dự án kinh doanh, mua sắm tài sản cố định mới hoặc mở rộng sản xuất. Những hoạt động này đòi hỏi một lượng lớn tiền mặt để thực hiện, dẫn đến việc giảm nắm giữ tiền mặt.

REV_GR có tác động ngược chiều đến CASH. Kết quả này phù hợp với kết luận của Diaw (2021) nhưng ngược với kết luận của Ferreira và Vilela (2004), Williamson (1988)... Tốc độ tăng trưởng doanh thu ảnh hưởng ngược chiều đến tỷ lệ nắm giữ tiền mặt trong DN ngành hàng tiêu dùng vì khi doanh thu tăng, DN thường cần đầu tư vào mở rộng kinh doanh và chi phí quảng cáo, tiếp thị.

Kết luận

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các nhà quản trị DN hàng tiêu dùng niêm yết trong phạm vi nghiên cứu có thể đưa ra các giải pháp phù hợp trong quản trị tiền mặt, như sau:

Một là, tối ưu hóa quản lý vốn lưu động. Nhà quản trị cần lưu ý đến việc cải thiện quy trình thu hồi tiền từ khách hàng, quản lý hiệu quả các khoản thanh toán và quản lý tồn kho. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần tối ưu hóa quản lý vòng quay tiền.

Hai là, sử dụng chiến lược đầu tư hợp lý. DN nên đánh giá lại chiến lược đầu tư, xác định các dự án đầu tư có lợi nhuận cao và tối ưu hóa sử dụng nguồn lực vốn.

Ba là, quản lý hiệu quả dòng tiền từ hoạt động kinh doanh. DN cải thiện quy trình thu tiền, tối ưu hóa chi phí vận hành, quản lý hiệu quả các khoản thanh toán đối với nhà cung cấp...

Bốn là, tăng cường đánh giá và theo dõi tình hình tài chính DN và điều chỉnh khi cần thiết.

Tài liệu tham khảo:

1. Almeida, H., Campello, M. & Weisbach, M.S. (2004). “The cash flow sensitivity of cash”. The Journal of Finance, 59(4), 1777-1804;
2. Al-Najjar, B. (2013). “The financial determinants of corporate cash holdings: Evidence from some emerging markets”. International Business Review, 22(1), 77-88;
3. Bates, T.W., Khale, K.M. & Stulz, R.M. (2009). “Why do US firms hold so much more cash than they used to?”. Journal of Finance, 64, 1985-2021.