Nhiều yếu tố khiến gạo Việt bị cạnh tranh

Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Quang Hòa – Giám đốc Duong Vu Rice cho hay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đang gặp không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc bởi Hải quan Trung Quốc đang áp dụng ra nhiều tiêu chuẩn khắt khe hơn trong quy định xuất nhập khẩu.

“Đây là thị trường rất hấp dẫn, tiềm năng lớn, nhưng cũng rất nhiều quy định khắt khe mà các doanh nghiệp luôn phải theo sát để xử lý kịp thời, bởi thị trường Trung Quốc không hề dễ tính như nhiều người lầm tưởng” – ông Hòa thông tin.

Nhiều doanh nhân chuyên xuất khẩu gạo cũng cho hay, một khó khăn lớn là hiện nay, thị trường tầm trung nhưng khá tiềm năng là Châu Phi đã chuyển sang mua gạo Ấn Độ để được hưởng mức giá rẻ hơn, chi phí vận chuyển thấp hơn dù chất lượng gạo Ấn Độ thua xa chất lượng gạo Việt.

“Nếu xét về cạnh tranh giá, thì gạo Việt Nam khó so được với gạo Ấn Độ, vì hiện tại, đến 80% sản lượng gạo Việt Nam đã chuyển từ phẩm cấp thấp sang phẩm cấp cao. Bên cạnh đó, giá phân bón, vật tư nông nghiệp đã tăng cao trong thời gian qua” – trao đổi với PV Lao Động, doanh nhân Phạm Thái Bình nhấn mạnh.

Một thực tế là chi phí cảng biển, giá cước tàu biển, chi phí thuê vỏ container... ở mức quá cao đang làm gạo Việt bị giảm sức cạnh tranh trên thị trường.

"Hiện nay, giá cước đi các cảng chính tại EU vẫn ở mức 9.000 - 10.000 USD cho mỗi container 20 feet. Tình trạng thiếu container rỗng vẫn còn. Điều này khiến lợi nhuận doanh nghiệp giảm mạnh. Nhiều đơn hàng bán CIF (là giá tại cửa khẩu của bên nhập, giá này đã bao gồm chi phí bảo hiểm, vận chuyển hàng hóa tới cửa khẩu của bên nhập-PV) có thể bị lỗ” - ông Phan Văn Có chia sẻ.

Dù khó khăn nhưng xuất khẩu gạo tăng mạnh trong nửa cuối năm 2022

Ông Nguyễn Quốc Toản - Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cũng đánh giá, xuất khẩu gạo đang rất sôi động do nhu cầu tăng mạnh từ các thị trường như Trung Quốc, Bangladesh, Iran và Sri Lanka. Bên cạnh đó, xuất khẩu sang EU dự báo sẽ tăng mạnh trong năm 2022 nhờ ưu đãi từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU.

Mặc dù nhiều doanh nghiệp cho rằng, giai đoạn hiện nay, việc giữ ổn định gạo giá cao là bài toán khó khi giá cả vật tư nông nghiệp đang leo thang từng ngày khiến nông dân gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, hiện nay, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam (ngày 7.6.2022) đang khá tốt với mức giá 423 USD/tấn (gạo 5% tấm); 403 USD/tấn (gạo 25% tấm) và 378 USD/tấn (gạo 100% tấm). 

Số liệu của Bộ Công Thương cho thấy, xuất khẩu gạo trong tháng 5/2022 tăng gần gấp đôi so với mức bình quân của 4 tháng đầu năm. Với nhu cầu mua gạo của các thị trường đang tăng, dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng cuối năm, đặc biệt là thị trường Philippines và Trung Quốc, bởi sản lượng gạo Trung Quốc bị giảm sút do ảnh hưởng của lũ lụt và nguồn gạo dự trữ của Philippines đang giảm mạnh, cần nhập vào.

Từ biến động mạnh của nhu cầu gạo trên toàn cầu, Bộ Công Thương đưa ra nhận định: Dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ đạt trên 6,4 triệu tấn cao hơn 200.000 - 300.000 tấn so với năm 2021.

Xuất khẩu gạo có thể lạc quan hơn trong thời gian tới, khi nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc tăng lên. Bên cạnh đó, nguồn gạo dự trữ của Philippines cũng đang ở mức thấp, cần nhập thêm cũng là cơ hội tốt cho gạo Việt Nam, dù thị trường này đang chịu cạnh tranh gay gắt từ gạo giá rẻ Ấn Độ. 

Ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại Phước Thành IV - cho rằng, giá gạo xuất khẩu trong thời gian tới sẽ khó tăng cao, mặc dù nhu cầu lớn. Nguyên nhân là do, một số nước vẫn còn lượng hàng tồn kho lớn; nhiều nước thiếu hụt nhưng chủ yếu dành cho đấu thầu hợp đồng quốc gia nên hợp đồng thương mại khó tham gia.