Theo cam kết từ Hiệp định EVFTA, Liên minh châu Âu (EU) dành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo mỗi năm gồm 30.000 tấn gạo xay xát, 20.000 tấn gạo chưa xay xát và 30.000 tấn gạo thơm... Đại diện Bộ Công Thương đánh giá, cam kết này giúp Việt Nam có thể xuất khẩu ước khoảng 100.000 tấn gạo vào EU hàng năm, mở ra cơ hội lớn để gạo Việt Nam có thể cạnh tranh với các nước khác khi xuất khẩu vào thị trường tiềm năng này.

Số liệu từ Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat) cho thấy, mỗi năm EU nhập khẩu từ 3-4 triệu tấn gạo. Năm 2021, EU nhập khẩu 3,6 triệu tấn gạo; trong đó 1,6 triệu tấn giao dịch nội khối và 2 triệu tấn nhập khẩu từ các nước ngoại khối. Tuy nhiên, thị phần gạo của Việt Nam tại EU đến nay còn khá khiêm tốn, mới chỉ chiếm 3,1% tổng lượng gạo ngoại khối nhập khẩu vào EU.

Năm 2021, mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19, lượng gạo của Việt Nam xuất khẩu sang EU đạt 60.000 tấn, trị giá 41 triệu USD, tăng gần 1% về lượng nhưng tăng hơn 20% về trị giá so với năm 2020. Việt Nam vẫn chưa tận dụng được hết quota nhập khẩu gạo của EU dành cho trong năm 2021.

Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), gạo thơm Việt Nam khi xuất sang EU mỗi năm được miễn thuế 30.000 tấn, giảm được 175 Euro/tấn, tạo ra điều kiện cạnh tranh tốt hơn. Thế nhưng, hồi năm 2021, Việt Nam mới chỉ xuất trên 60% của 30.000 tấn mà phía EU cấp hạn ngạch. Do đó, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để gia tăng xuất khẩu gạo vào thị trường này.

Đại diện Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam sang EU trong năm 2022 sẽ tăng khá. Đặc biệt, chất lượng gạo Việt Nam được cải thiện, chủ yếu là các loại gạo thơm, đánh trúng được thị hiếu của người tiêu dùng châu Âu. Tuy nhiên, doanh nghiệp xuất khẩu cần tận dụng tốt hơn những ưu đãi của EU dành cho Việt Nam trong mặt hàng gạo.

Trong quý I vừa qua, xuất khẩu gạo sang EU tiếp tục có những khởi sắc về giá và kim ngạch. Theo tính toán, trong khi giá xuất khẩu gạo bình quân của cả nước giảm 12,1% trong 2 tháng đầu năm (xuống còn 469 USD/tấn) thì giá gạo xuất khẩu của Việt Nam sang EU vẫn ghi nhận mức tăng 9%, lên 755 USD/tấn.

Theo thông tin từ Tổng Giám đốc CTCP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An Phạm Thái Bình, từ đầu năm đến nay, Công ty đã xuất khẩu một lượng lớn gạo chất lượng cao sang thị trường EU với giá 1.000 USD/tấn. Giá gạo xuất khẩu sang EU đang rất cao so với các thị trường khác và nhu cầu nhập khẩu từ thị trường này còn rất lớn.