Hoàn thiện khung khổ pháp lý về quyền con người

Hệ thống pháp luật Việt Nam về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong qúa trình thúc đẩy, bảo vệ và phát triển quyền con người, quyền công dân. Đến nay, Việt Nam đã gia nhập, ký kết đầy đủ những công ước quốc tế cơ bản về quyền con người, trong đó có Công ước của Liên Hợp quốc về chống tra tấn và trừng phạt hoặc đối xử tàn nhẫn, vô nhân đạo hoặc làm mất phẩm giá khác. Đây là sự cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền con người; ngăn chặn mọi hành vi tra tấn, đối xử vô nhân đạo hoặc xúc phạm nhân phẩm con người trong bất cứ hoàn cảnh nào, bởi bất cứ cá nhân, tổ chức nào, kể cả cơ quan thực thi pháp luật.

Từ năm 2014 đến nay, Việt Nam đã sửa đổi, ban hành nhiều luật, bộ luật nhằm tạo cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động của cá nhân, tổ chức nói chung và đảm bảo quyền con người nói riêng, tiêu biểu như: Luật Tín ngưỡng, tôn giáo (năm 2016); Luật Báo chí (năm 2016), Luật Tiếp cận thông tin (2016), đã đặt nền móng cho việc đảm bảo tự do tín ngưỡng, tôn giáo tốt hơn cho người dân; thực hiện nguyên tắc không kiểm duyệt đối với việc xuất bản, phát thanh, truyền hình; Luật Trợ giúp pháp lý (năm 2017), Luật Đặc xá (năm 2018).

Cùng với đó, Việt Nam đã ban hành Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam (năm 2015), cùng với Luật Thi hành án hình sự, đã đảm bảo các phiên tòa và quyền lợi của những người bị tạm giữ, thi hành án đúng pháp luật...

Đặc biệt, Quốc hội đã xây dựng và ban hành Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, là một bước tiến mới trên lĩnh vực thể chế quốc gia về quyền con người. Theo đó, các quyền về dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa đã quy định đầy đủ, tương thích với các công ước quốc tế về quyền con người của Liên Hợp quốc mà Việt Nam tham gia.

Các nguyên tắc về quyền con người đã được Hiến pháp năm 2013 quy định một cách rõ ràng và cụ thể như: Tất cả các quyền con người được công nhận, tôn trọng, bảo vệ và bảo đảm; Quyền con người, quyền công dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng; Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định.

Từ đó cho thấy, Việt Nam đã rất tích cực trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền con người. Không chỉ vậy, pháp luật Việt Nam còn thể hiện rõ tính nhân văn, nhân đạo, vì con người. Đây chính là cơ sở quan trọng để quyền con người, nhất là những quyền cơ bản được đảm bảo ngày một tốt hơn.

Một số kết quả quan trọng trong thực thi quyền con người

Đảm quyền con người trên thực tế, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý, tổ chức của Nhà nước, sự nghiệp đổi mới, Việt Nam tiếp tục đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử trên các lĩnh vực: An sinh xã hội được bảo đảm và tăng cường. Đây chính là cơ sở quan trọng để quyền con người, nhất là những quyền cơ bản được đảm bảo ngày một tốt hơn.

Đến năm 2015, Việt Nam đã hoàn tất các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ trước thời hạn. Nhờ đó, 43 triệu người Việt Nam đã thoát khỏi nghèo đói, tính theo chuẩn mới đến năm 2017, tỷ lệ người nghèo giảm xuống còn 7%. Việt Nam đã hoàn thành việc phổ cập giáo dục tiểu học vào năm 2010 và mầm non năm 2017. Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân có nhiều tiến bộ, hệ thống cơ sở y tế được hình thành rộng khắp trong cả nước; số bác sĩ, số giường bệnh trên một vạn dân tăng nhanh. Chất lượng hệ thống dịch vụ y tế ngày càng được nâng cao.

Trong những năm gần đây, thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, bầu không khí chính trị, xã hội, diện mạo kinh tế, quan hệ đối ngoại của đất nước đã có những thay đổi quan trọng. Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV (nhiệm kỳ 2016 - 2021), cả nước có tới 67.485.482 cử tri đi bầu, đạt 99,35%, là minh chứng hùng hồn về việc thực thi quyền tự do, dân chủ, đồng thời phản ánh ý thức chính trị cao của công dân đối với đất nước, mà không thế lực nào có thể xuyên tạc, phủ nhận.

Cùng  với  đó, quyền tự do ngôn luận báo chí ngày càng rộng rãi hơn. Cho đến năm 2017, Việt Nam có 982 cơ quan báo, tạp chí được cấp phép hoạt động, đã thông tin kịp thời, phản ánh hơi thở đời sống xã hội, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao đời sống người dân. Mọi người có quyền sáng tạo tác phẩm báo chí, cung cấp, phản hồi thông tin trên báo chí, bày tỏ ý kiến về tình hình đất nước và thế giới, tham gia góp ý, xây dựng và thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phê bình, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo trên báo chí...

Với chính sách tiến bộ, phù hợp, đón trước sự phát triển của khoa học - công nghệ, Việt Nam đã đầu tư cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện cho người dân phát triển, truy cập in-tơ-nét, tiếp cận tin tức của các cơ quan thông tấn, báo chí trong nước và quốc tế một cách rộng rãi.

Theo Tổ chức Nghiên cứu về mạng xã hội quốc tế “Next Web”, hiện nay, Việt Nam nằm trong “Top 10” quốc gia có nhiều người dùng Facebook nhất thế giới, với 64 triệu người, chiếm 3% tổng số tài khoản Facebook toàn cầu. Ngoài ra, Việt Nam có tới 336 mạng xã hội, 1.174 trang thông tin điện tử được cấp phép hoạt động.

Theo báo cáo của Chính phủ tại phiên Họp báo thường kỳ tháng 9/2018, tình hình kinh tế - xã hội tháng 9 và 9 tháng tiếp tục đà tích cực. GDP 9 tháng tăng 6,98%, là mức tăng cao nhất của 9 tháng kể từ năm 2011. Trong đó, cả 3 khu vực đều tăng cao: Nông nghiệp tăng 3,65%, công nghiệp và xây dựng tăng 8,89%, dịch vụ tăng 6,89%. Đặc biệt, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 12,65%, là một động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Nhờ đó, đời sống của nhân dân được nâng lên, niềm tin của nhân dân vào Đảng, Nhà nước ngày càng được củng cố, uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng cao.