Sự cố kinh hoàng

Nhà thờ Đức Bà Paris đã được cứu khỏi kịch bản bị phá hủy hoàn toàn, theo một quan chức ngành cứu hỏa Pháp. Thông tin này không khỏi khiến cho công chúng an lòng sau khi công trình thế kỷ này chứng kiến vụ cháy kinh hoàng kéo dài nhiều giờ đồng hồ vào tối 15.4. Cấu trúc khung chính của Nhà thờ cũng như hai tòa tháp không bị hủy hoại trong vụ cháy. Tuy nhiên, ngọn lửa gần như thiêu rụi mái vòm của Nhà thờ và làm đổ sập tháp chuông chính.

Nhiều người lo ngại những “báu vật” có niên đại hàng thế kỷ được lưu giữ trong Nhà thờ sẽ bị hủy hoại do hỏa hoạn. Tuy nhiên, theo các nhà chức trách địa phương, nhiều cổ vật, hiện vật, tác phẩm nghệ thuật trong Nhà thờ Đức Bà Paris đã may mắn được đưa ra ngoài kịp thời trước và trong khi xảy ra hỏa hoạn. Đáng chú ý, mỗi báu vật trên đều mang một câu chuyện và giá trị riêng.

Trước đó, các chuyên gia đánh giá việc dập tắt vụ hỏa hoạn tại Nhà thờ Đức Bà Paris đặc biệt khó khăn. Cựu chỉ huy đội cứu hỏa Paris Laurent Vibert chia sẻ, ngọn lửa bốc cao lan lên mái công trình là một trong những yếu tố khiến đám cháy không thể nhanh chóng bị khống chế. Công trình vốn dĩ to lớn, đám cháy bén lên mái nhà dựng hoàn toàn bằng các thanh đỡ gỗ sồi cao tới 93m. Tuy nhiên, các phương tiện hỗ trợ như thang cẩu trên xe cứu hỏa cũng chỉ nâng lên được 45m. Không chỉ vậy, càng bốc lên cao, ngọn lửa càng gặp nhiều oxy để bùng cháy dữ dội. Phần nội thất Nhà thờ làm bằng đá cũng khiến công trình biểu tượng văn hóa nước Pháp trở thành “cái bẫy” giữ hơi nóng và khói đen, ngăn lực lượng cứu hộ vào trong để tìm nơi bắt nguồn ngọn lửa. Lính cứu hỏa đã phải theo dõi đám cháy và dần dần phân loại những đồ có thể bị bén lửa, phần gỗ bị cháy rụi cũng phải dùng máy quay đo nhiệt để xác định bên trong còn lửa âm ỉ hay không.

Sơ suất trong quá trình tu sửa

Văn phòng công tố viên Paris đã chính thức mở cuộc điều tra về nguyên nhân vụ hỏa hoạn. Dựa trên những điều tra sơ bộ, các công tố viên tin rằng vụ cháy Nhà thờ Đức Bà Paris có thể do sơ suất trong quá trình tu sửa. Các công tố viên loại bỏ nguyên nhân gây cháy do phá hoại. Không tin rằng vụ hỏa hoạn có liên quan đến khủng bố, song cảnh sát cũng sẽ vẫn xem xét giả thuyết này.

Theo Thị trưởng Paris Anne Hildgo, những người dân sống gần Nhà thờ đã được sơ tán phòng trường hợp Nhà thờ sụp đổ. Toàn bộ người dân ở khu vực xung quanh Nhà thờ Paris’ Ile de la Cite cũng đã được sơ tán.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói trong một tuyên bố: “Điều tồi tệ nhất đã ngăn được, tuy nhiên cuộc chiến chưa kết thúc”. Ông thể hiện sự chia sẻ với người theo Công giáo khắp thế giới, người dân Paris và người dân Pháp. Nhà thờ đã bị cháy chỉ ít ngày trước Lễ Phục sinh.

Ông Macron cũng cam kết xây dựng lại Nhà thờ Đức Bà Paris, mở chiến dịch gây quỹ quốc tế để quyên góp tiền cho việc sửa chữa. Ngay sau đó, gia đình tỷ phú Bernard Arnault - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn LVMH đã cam kết đóng góp 200 triệu euro (226 triệu USD) để hỗ trợ công tác tu bổ lại Nhà thờ. Trước đó, Giám đốc điều hành Tập đoàn Kering sở hữu một loạt thương hiệu thời trang nổi tiếng của Pháp, tỷ phú Francois-Henri Pinault cũng cam kết hỗ trợ 100 triệu euro (113 triệu USD).

850 năm thăng trầm

Theo truyền thuyết, Thánh Denis truyền bá Kito giáo vào thành phố Paris khoảng năm 250 SCN. Sau khi xảy ra những biến cố, Thánh Denis bị bức tử trên ngọn đồi Montmartre vào giữa thế kỷ thứ III. Truyền thuyết của những tín đồ Kito giáo kể lại rằng, sau khi bị chặt đầu, Thánh Denis từ từ nhặt đầu mình lên và ung dung bước đi hơn 10km nữa, tiếp tục giảng về sự ăn năn. 9 thế kỷ sau, chính tại điểm ông dừng chân mãi mãi, một thánh đường được xây dựng vào thế kỷ thứ XII để tưởng nhớ đến vị thánh được tôn sùng trong Giáo hội Công giáo với tư cách là Vị Thánh bảo trợ của Pháp và Paris.

Giám mục ở Paris Maurice de Sully, người được tận mắt chứng kiến quá trình Vương cung thánh đường Thánh Denis xây dựng, rất ngưỡng mộ phong cách kiến trúc Gothic mới lạ với trần nhà cao vút, ánh sáng tràn ngập thánh đường. Và thế là ông quyết định cho xây dựng một Nhà thờ kỳ quan dành riêng cho Đức Trinh nữ Maria ngay tại “trái tim” Paris.

Viên gạch đầu tiên của Nhà thờ Đức Bà được đặt vào tháng 6.1163 dưới sự chứng kiến của Giáo hoàng Alexander III. Quá trình xây dựng Nhà thờ Đức Bà mất gần hai thế kỷ. Sử gia ví Nhà thờ chính là công trình và ước mong trọn đời của giám mục Maurice de Sully.

Vào thế kỷ XVIII, dưới triều đại của Vua Louis XIV, Nhà thờ Đức Bà đối mặt với cuộc tân trang triệt để và gây tranh cãi nhất. Hàng loạt tác phẩm điêu khắc, hệ thống cửa kính màu thế kỷ XII và XIII bị thay thế bằng kính trong suốt. Chỉ có 3 cửa hoa hồng - nét đặc trưng của kiến trúc Gothic - được giữ lại.

Đặc biệt nhất là vào thời Cách mạng Pháp, Nhà thờ bị tàn phá nặng nề chưa từng có. 28 bức tượng trong Phòng trưng bày các vị Vua bị phá hủy trong khi nhà thờ bị lục soát. Các tác phẩm điêu khắc lịch sử trang trí ô cửa, các bức tượng đồng và mái nhà... cũng bị hủy hoại. Thậm chí, những chiếc chuông đồng nặng hàng chục tấn cũng bị nấu chảy làm pháo, phục vụ cho cuộc cách mạng.

Cuối cùng, năm 1801, Napoléon Bonaparte đã ký sắc lệnh với Tòa thánh, theo đó Giáo hội Công giáo sẽ giành lại quyền kiểm soát Nhà thờ Đức Bà. Các kỹ sư nhanh chóng bắt tay vào tu sửa. Đến năm 1804, Nhà thờ được phục hồi ở mức tạm chấp nhận. Đó cũng là năm Napoléon Bonaparte được trao vương miện Hoàng đế nước Pháp.

Thế kỷ XIX, Nhà thờ Đức Bà trở lại nét đẹp linh thiêng vốn có thời Trung cổ, nhờ một phần không nhỏ của tác phẩm “Nhà thờ Đức Bà Paris” (1831) của đại văn hào Victor Hugo. Ông đã thành công trong việc hồi sinh sự quan tâm, yêu thích của công chúng đối với công trình thế kỷ mang đậm nét nghệ thuật Gothic tuyệt đỉnh này.

Nhờ sự yêu mến của công chúng, nước Pháp không chỉ cho tu sửa và trang hoàng lại Nhà thờ, mà còn dỡ bỏ những tòa nhà xung quanh để công trình linh thiêng này rộng mở trước người dân. Lần đầu tiên, người dân Paris có thể đứng lại và chiêm ngưỡng thánh đường trong tất cả sự hùng vĩ của nó. Kể từ đó, hình ảnh Nhà thờ Đức Bà đã trở nên không thể tách rời hình ảnh Thủ đô Paris tráng lệ.

Một lần nữa biến cố của thế kỷ XXI lại thử thách sự trường tồn của Nhà thờ Đức Bà, nhưng như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chia sẻ: “Cả nước Pháp sẽ tái thiết trái tim Paris”.