Phán quyết của WTO bất lợi cho vị thế kinh tế thị trường của Trung Quốc trước Mỹ và EU
Ngày 18/4, Tổ chức Thương mại Thế giới đã quyết định rằng Trung Quốc không tự động đủ điều kiện trở thành nền kinh tế thị trường vào năm 2016 như Bắc Kinh đã khẳng định, khiến cho các tranh chấp thương mại liên quan nghiêng về thế có lợi cho Liên minh châu Âu và Mỹ.
Phán quyết sơ bộ của WTO sẽ cho phép các quốc gia có thêm phạm vi để áp dụng thuế đối với các sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc - hoặc bị bán phá giá - trong từng trường hợp tranh chấp cụ thể. Trung Quốc vẫn có thể khiếu nại phán quyết này.
Quyết định của WTO đã giáng một đòn đáng kể vào Trung Quốc, với lập luận rằng việc gia nhập WTO năm 2001 sau 15 năm để Bắc Kinh trở thành nền kinh tế thị trường, điều này sẽ làm giảm khả năng của các đối tác thương mại để kiềm chế hàng hóa giá rẻ được bán dưới mức giá thành. Liên minh châu Âu, vốn là một bên bị kiện trong tranh chấp thương mại, trước đây đã sử dụng phương pháp kinh tế phi thị trường khi tính thuế chống bán phá giá, cho phép mức thuế trừng phạt cao hơn.
Rõ ràng là Trung Quốc đã không hoàn thành quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, bởi vì Mỹ cho biết trong một hồ sơ của bên thứ ba của tranh chấp thương mại vào tháng 11 năm 2017. Nếu Trung Quốc mong muốn giá hoặc chi phí của nhà sản xuất hoặc nhà xuất khẩu sẽ được sử dụng để trong so sánh bán phá giá, Trung Quốc nên hoàn thành quá trình chuyển đổi kinh tế và đảm bảo rằng điều kiện kinh tế thị trường vận hành trong nền kinh tế.
Phán quyết này có những tác động quan trọng đối với Mỹ, vốn là một bên trong tranh chấp gần như giống hệt tranh chấp của Trung Quốc mà Đại diện Thương mại Robert Lighthizer trước đây gọi là “vụ kiện nghiêm trọng nhất” của WTO. Vụ kiện này là một con chip đàm phán quan trọng trong các cuộc đàm phán song phương giữa Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra, trong đó chính quyền Trump yêu cầu Bắc Kinh rút các tranh chấp kinh tế phi thị trường chống lại EU và Mỹ như một phần của thỏa thuận giải quyết tiềm năng.
Một tranh chấp đã thúc đẩy EU sửa đổi các quy định chống bán phá giá cơ bản năm 2017 nhằm loại bỏ giả định trước đây của EU về việc các nhà xuất khẩu từ Trung Quốc hoạt động trong điều kiện phi thị trường. Theo chế độ chống bán phá giá mới của EU, khối liên minh cho phép thuế chống bán phá giá cao hơn đối với hàng xuất khẩu từ các quốc gia nơi giá cả trong nước được coi là bị biến dạng đáng kể bởi sự can thiệp của nhà nước.
Trung Quốc và các thành viên WTO khác với các nhà xuất khẩu lớn là các doanh nghiệp nhà nước như Nga đã chỉ trích phương pháp mới của EU vì họ cho rằng phương pháp này cung cấp cho các cơ quan quản lý EU toàn quyền quyết định áp dụng hình phạt chống bán phá giá đối với các công ty nước ngoài.