Với sự tham gia của đông đảo các chuyên gia hàng đầu về điện hạt nhân đến từ nhiều quốc gia trên thế giới, nhất là các nước có nền công nghiệp điện hạt nhân phát triển, Hội nghị đã thảo luận các vấn đề quan trọng xung quanh việc phát triển điện hạt nhân ở châu Á. Trong đó, những vấn đề về cơ hội và thách thức đặt ra đối với phát triển điện hạt nhân đã tập trung phân tích, đánh giá. Cụ thể như, về vấn đề phát triển điện hạt nhân ở châu Á như năng lượng hạt nhân, biến đổi khí hậu, các vấn đề an toàn, an ninh, pháp lý, môi trường và xã hội phục vụ phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân; các cơ hội đầu tư và chiến lược tài chính cho lĩnh vực điện hạt nhân...

Nhấn mạnh vai trò quan trọng của điện hạt nhân cũng như những thách thức đặt ra khi phát triển loại hình điện này, tại Hội nghị Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Việt Thanh đã nhấn mạnh đến nội dung cần thảo luận là những thách thức đối với một chương trình điện hạt nhân mới, sự chấp thuận của công chúng và tiến bộ công nghệ… Đây là những vấn đề chủ chốt đối với các chương trình điện hạt nhân mới và mở rộng nói chung, cũng như đối với Việt Nam nói riêng.

Theo ông Giles Lever, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam, tầm quan trọng của việc phát triển điện hạt nhân, bởi điện hạt nhân là nguồn năng lượng thay thế các nhiên liệu khác như than, dầu... “Việc Việt Nam quan tâm phát triển nguồn năng lượng mới, nhưng việc phát triển phải đảm bảo xây dựng các biện pháp an toàn, an ninh ngay từ giai đoạn đầu và giám sát rủi ro để không xảy ra sự cố như ở Fukushima, Nhật Bản” - ông Giles Lever đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam.

Hội nghị, không chỉ mang đến một cái nhìn tổng quan về vai trò của điện hạt nhân của các nước, đặc biệt là những bài học kinh nghiệm, những bước khởi đầu cho các quốc gia ở châu Á khi quan tâm đến phát triển điện hạt nhân, trong đó có Việt Nam. Bài học kinh nghiệm hữu ích nhất cho Việt Nam là triển khai chương trình điện hạt nhân một cách an toàn, an ninh và hiệu quả, đảm bảo an ninh năng lượng, đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội và giảm phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính có ảnh hưởng xấu đến biến đổi khí hậu.

Vấn đề phát triển điện hạt nhân tại Việt Nam đã được quan tâm từ nhiều năm nay, tuy nhiên nó thực sự được đầu tư và triển khai thực hiện quyết liệt chỉ trong những năm gần đây. Mục tiêu phát triển điện hạt nhân của Việt Nam cũng đã được xác định rất rõ tàng là vì hòa bình và phát triển kinh tế - xã hội. Mục tiêu này đã nhận được sự đánh giá cao của các quốc gia trên thế giới, và đây cũng chính là tiền đề quan trọng đến các nước có nền công nghiệp điện hạt nhân phát triển sẵn sàng, mong muốn hợp tác cùng Việt Nam. Trong đó, Vương Quốc Anh là một trong những nước đã hợp tác với Việt Nam về lĩnh vực này.

Cụ thể, từ năm 2013, Vương quốc Anh đã ký biên bản ghi nhớ với Bộ Khoa học và Công nghệ về hợp tác giữa Việt Nam và Vương quốc Anh trong sử dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình. Vì vậy Vương quốc Anh sẵn sàng cung cấp chuyên gia, trao đổi nghiên cứu viên, đào tạo ngắn hạn, tư vấn cho Việt Nam trong phát triển điện hạt nhân.

Việt Nam hợp tác với Anh bởi đây là quốc gia nằm trong nhóm những nước nước tiên phong trong ngành năng lượng hạt nhân khoảng 40-50 năm. Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới được xây dựng ở phía Tây Bắc nước Anh và đến nay Anh vẫn cải tiến và duy trì sự an toàn, cũng như tập trung vào phát triển điện hạt nhân mới để cung cấp điện cho thế hệ tương lai.

Không chỉ với Vương Quốc Anh, trong thời gian qua, Việt Nam cũng đã ký các Hiệp định hợp tác sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình với 9 quốc gia là Nga, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Pháp, Ấn Độ, Argentina, Canada và Hoa Kỳ.

Đặc biệt, với lộ trình và mục tiêu đã được xác định, Việt Nam đã tham gia hầu hết các văn kiện pháp lý quốc tế liên quan và đang tích cực chuẩn bị cơ sở hạ tầng hạt nhân cần thiết cho việc xây dựng và vận hành các nhà máy điện hạt nhân, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội Việt Nam về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận thông qua ngày 25/11/2009. Để triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Việt Nam đã ký với Liên bang Nga và Nhật Bản thỏa thuận hợp tác xây dựng các nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận.

Trong giai đoạn 2009-2014, Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với IAEA và các cơ quan liên quan tổ chức 2 Đoàn Công tác đánh giá tích hợp cơ sở hạ tầng điện hạt nhân (INIR) của Việt Nam. Đoàn Công tác INIR thứ 2 (tháng 12/2012) đã kết luận Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân và Việt Nam cần triển khai nhiều hoạt động để đạt được Cột mốc số 2 trong phát triển cơ sở hạ tầng điện hạt nhân theo hướng dẫn của IAEA.

Năm 2013, Việt Nam đã phối hợp với IAEA, Hoa Kỳ và Liên bang Nga hoàn thành chương trình chuyển đổi nhiên liệu uran có độ giàu cao sang sử dụng uran có độ giàu thấp cho lò phản ứng nghiên cứu hạt nhân tại Đà Lạt. 

Cũng vào năm 2013, Việt Nam đã tuyên bố tham gia Công ước chung về An toàn quản lý nhiêu liệu đã qua sử dụng và an toàn quản lý chất thải phóng xạ. Việc này đã một lần nữa thể hiện cam kết của Việt Nam trong việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích òa bình, bảo đảm an toàn và an ninh

Trong quá trình triển khai những bước cần thiết cho xây dựng nhà máy điện hạt nhân, Việt Nam đã cần rất nhiều đến sự tư vấn của các tổ chức quốc tế, trong đó có sự đại diện từ phía châu Âu và châu Á với sự tham gia của Liên bang Nga và Nhật Bản.

Theo đó, đến nay Việt Nam đã hoàn thành và nộp báo cáo Dự án đầu tư (FS) và Hồ sơ phê duyệt địa điểm (SAD) của các Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam - chủ đầu tư dự án để trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét thẩm định trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Đồng thời, các dự án thành phần của Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận cũng đang được Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận tích cực triển khai.