Để thúc đẩy phát triển các mô hình du lịch cộng đồng, UBND tỉnh Hòa Bình đã ban hành Quyết định số 446/QĐ-UBND phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới tỉnh Hòa Bình đến năm 2030.

Tỉnh đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 sẽ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất cho 290 hộ du lịch cộng đồng, đón trên 1,65 triệu lượt khách tham quan du lịch; tổng thu từ khách du lịch cộng đồng chiếm 19,5% tổng thu từ khách du lịch. UBND tỉnh Hòa Bình cũng sẽ hỗ trợ nhân rộng mô hình du lịch cộng đồng cho các xã khu vực miền núi; hỗ trợ đầu tư, nâng cấp hạ tầng giao thông kết nối các điểm du lịch cộng đồng…

Trên cơ sở quy hoạch các khu, điểm du lịch cộng đồng, chính quyền tỉnh Hòa Bình chỉ đạo các địa phương vận động người dân tham gia vào kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng. Các cấp chính quyền đầu tư hạ tầng cơ bản như xây dựng đường kết nối các bản làng với nhau; phát triển hệ thống bưu chính - viễn thông; bảo tồn các làng nghề truyền thống, bảo tồn văn hóa… Đồng thời, tạo điều kiện để người dân tham gia các khóa tập huấn, nâng cao trình độ nghiệp vụ, ngoại ngữ để ứng dụng vào việc đón tiếp, phục vụ du khách. Đến nay, toàn tỉnh Hòa Bình có hơn 20 điểm du lịch cộng đồng và trên 150 nhà nghỉ phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách.

Tỉnh Hòa Bình sẽ tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc triển khai các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp; tuyên truyền, phổ biến chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về du lịch nhằm nâng cao nhận thức của toàn xã hội về vị trí, vai trò của du lịch trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Cùng với đó, tạo điều kiện hỗ trợ các nhà đầu tư đến nghiên cứu, khảo sát, lập dự án đầu tư du lịch; hỗ trợ công tác giải quyết các thủ tục hành chính… tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án.

Đặc biệt, UBND tỉnh Hòa Bình ưu tiên và lồng ghép nguồn ngân sách nhà nước để đầu tư, hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng, hệ thống đường giao thông và các bến cảng, bến thuyền kết nối các điểm du lịch; tăng cường liên doanh, liên kết, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, từng bước hoàn thành mục tiêu Đề án Phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới tỉnh Hòa Bình đến năm 2030.

Với những nỗ lực của chính quyền các cấp, các mô hình làm du lịch cộng đồng nhiều năm qua đã tạo sinh kế cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Hòa Bình, góp phần đưa hình ảnh vùng đất, con người cùng nét văn hóa đặc trưng của xứ Mường Hòa Bình đến với du khách trong và ngoài nước, đồng thời phát triển kinh tế, từng bước vươn lên làm giàu.

Theo ông Bùi Xuân Trường - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hòa Bình, phần lớn du khách đến Hòa Bình đều lựa chọn trải nghiệm loại hình du lịch cộng đồng. Đây là loại hình du lịch dễ tiệm cận với du khách bởi sự gần gũi, dân dã, khách du lịch được tham quan trải nghiệm không gian kiến trúc văn hóa đặc trưng và cuộc sống sinh hoạt của người bản địa.

Với sự trợ giúp của Tổ chức phi chính phủ Action on Poverty (AOP) của Australia tại Việt Nam cùng chính quyền huyện Đà Bắc, người dân xóm Đá Bia đã xây dựng thành công mô hình du lịch cộng đồng. Hiện xóm Đá Bia có 5 nhà nghỉ cộng đồng gồm: Ngọc Nhềm, Đinh Thu, Quang Thọ, Lakeview và Văn Hiếu; không gian sinh hoạt gắn với đời sống văn hóa của đồng bào Mường Ao Tá, Đà Bắc.

Điển hình, ở huyện Đà Bắc, người dân xóm Ké, xã Hiền Lương xây dựng các mô hình du lịch cộng đồng. Các homestay như Hữu Thảo, Sánh Thuần, Sắc Luyến… phục vụ nhu cầu lưu trú của du khách tham quan thưởng lãm vịnh Hiền Lương. Đồng thời, trên vùng hồ Hòa Bình, du khách còn trải nghiệm các dịch vụ khác như bơi bè mảng, chèo thuyền kayak, tham quan vãn cảnh đền Chúa Thác Bờ, câu cá trên các lồng bè giữa hồ…

Bản Sưng, xã Cao Sơn, huyện Đà Bắc là một bản du lịch cộng đồng mang đậm bản sắc văn hóa người Dao Tiền. Bản nằm trên lưng chừng dải núi Biều hùng vĩ, cạnh những cánh đồng ruộng bậc thang uốn lượn, tạo nên bức tranh phong cảnh đầy lãng mạn.

Xóm Sưng có 75 hộ gia đình với 100% là đồng bào dân tộc Dao Tiền có các homestay như Xuân Lan, Nhất Quý, Thành Chung, phục vụ nhu cầu lưu trú cho du khách. Nơi đây vẫn còn nguyên những giá trị văn hóa truyền thống của người Dao Tiền đang được người dân và chính quyền huyện Đà Bắc giữ gìn, đầu tư để phát triển du lịch cộng đồng.

Ngoài ra, tại Hòa Bình còn có các điểm du lịch cộng đồng khác được du khách yêu thích như: Bản Ngòi, xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc nằm bên vịnh Ngòi Hoa thơ mộng; xóm Tiện, xã Thung Nai, huyện Cao Phong; xóm Tháu xã Thái Bình; xóm Bích Trụ, xã Thái Thịnh, thành phố Hòa Bình hay Bản Lác (Mai Châu, Hòa Bình) là nơi hình thành và phát triển loại hình du lịch cộng đồng đầu tiên tại Việt Nam từ những năm 1990.

Mỗi điểm du lịch cộng đồng tại tỉnh Hòa Bình đều dựa trên nền tảng nguồn tài nguyên phong phú, kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch, góp phần tăng thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân. Đồng thời, chú trọng đến dịch vụ đón tiếp khách lưu trú, duy trì cuộc sống sinh hoạt của người dân địa phương, phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái… Đây chính là những yếu tố quan trọng thu hút du khách đến với tỉnh Hòa Bình.