ICO - Initial Coin Offering (hoạt động chào bán các đồng tiền mã hóa lần đầu) là một thức huy động vốn cộng đồng (crowfunding) mới nổi lên gần đây của các công ty startup nhằm tài trợ cho các dự án trong lĩnh vực tiền mã hóa (cryptocurency) và các ngành công nghiệp Blockchain.

Theo đó, mỗi đợt ICO công ty sẽ chào bán một số lượng nhất định đồng tiền mã hóa cho nhà đầu tư dưới dạng phát hành các token (mật mã) để đổi lấy các đồng tiền mã hóa khác đang được chấp nhận thanh toán rộng rãi như Bitcoin (BTC) hay Etherium (ETH). Những đợt mở bán này còn được gọi bằng thuật ngữ crowdsale.

ICO thường được triển khai trước khi dự án hoàn thành và giúp tài trợ chi phí cho các nhóm sáng lập thực hiện đến khi khởi động dự án. Thông thường những đợt chào bán có thể diễn ra trong vòng 1 tuần đến 1 tháng, cho đến khi đạt được số lượng mục tiêu đồng BTC hoặc EHT, sau đó đồng tiền ảo mới được phát hành sẽ được niêm yết lên các sàn giao dịch nơi người dùng có thể mua bán, trao đổi với nhau.

Nói cách khác, nếu như các đợt IPO (initial public offering) diễn ra trên thị trường chứng khoán là để phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng nhằm huy động vốn bằng tiền mặt từ các nhà đầu tư chứng khoán và sau đó cổ phiếu mới được giao dịch trên thị trường chính thức, thì ICO sẽ phát hành các cryptocurrency mới dưới dạng token (có thể xem là một dạng trái phiếu/ cổ phiếu chứng nhận quyền sở hữu dự án/ công ty) nhằm huy động vốn bằng các đồng tiền như BTC và ETH, sau đó các đồng tiền ảo mới này sẽ được niêm yết trên thị trường giao dịch.

Quy trình tiếp theo của ICO và IPO là gần như nhau, công ty sẽ tiếp tục phát triển kinh doanh bằng việc cung cấp những sản phẩm có giá trị ra thị trường và điều này sẽ làm gia tăng giá trị của cryptocurrency hay cổ phiếu.

ICO thường được thông báo trên các diễn đàn cryptocurrency, với các thông tin quan trọng như mục tiêu dự án, thời hạn cho ICO và phát triển dự án, đội ngũ tham gia, kinh nghiệm trước đây của các thành viên trong nhóm, đặc điểm nổi bật của dự án. Sau đó, các quỹ thường yêu cầu nhà đầu tư gửi BTC hoặc ETH, thông qua địa chỉ công khai toàn cầu hoặc bằng cách tạo các tài khoản của mỗi người tham gia và cung cấp cho họ một địa chỉ Bitcoin duy nhất

ICO có thể tiếp cận được tất cả các nhà đầu tư trên toàn cầu chỉ cần với một máy tính. Do việc gây quỹ từ các đồng tiền ảo quá dễ dàng với số vốn huy động khá lớn và chưa được quản lý chặt chẽ, nên các dự án của ICO thời gian qua chủ yếu là lừa đảo. Ngân hàng Trung ương (NHTƯ) Trung Quốc hồi đầu tháng 9 này đã ra quyết định cấm các dự án ICO khi cho rằng hơn 90% các dự án của ICO vi phạm các quy định về gây quỹ bất hợp pháp hoặc có sự gian lận. NHTƯ Nga dù chưa cấm ICO nhưng cũng ra tuyên bố về mức độ rủi ro cao khi người dân tham gia hình thức ICO... Thực tế rất nhiều dự án kêu gọi vốn không khả thi hoặc chỉ được vẽ ra để dẫn dụ nhà đầu tư.

Nếu như trên thị trường chứng khoán nhà đầu tư lựa chọn cổ phiếu phát hành lần đầu có thể tham khảo các bản cáo bạch do các công ty phát hành để hiểu thêm về kết quả hoạt động trong quá khứ cũng như chiến lược sắp tới của doanh nghiệp, thì việc huy động qua ICO được diễn ra ngay cả khi công ty còn... chưa hề tồn tại, do đó không thể nào đánh giá được hiệu quả hoạt động cũng như khả năng phát triển của dự án.

Một rủi ro khác nữa đến từ các hacker, do các giao dịch đều diễn ra qua mạng lưới Internet nên đều có thể bị hack và khiến cả nhà đầu tư lẫn doanh nghiệp bị trộm mất tiền, trong khi hiện tại thiếu những hành lang pháp lý, tiêu chuẩn hoặc quy định xung quanh ICO.

Dù vậy, bất chấp rủi ro cao và sự cảnh báo từ các cơ quan quản lý, số lượng các nhà đầu tư lao vào các dự án của ICO vẫn ngày càng tăng, do mức độ sinh lời quá hấp dẫn nếu chọn đúng các dự án tốt. Hoặc thậm chí ngay cả những dự án không tốt nhưng trong bối cảnh ngành công nghiệp blockchain và các đồng tiền mã hóa hiện đang nóng sốt, thì ngay sau khi lên sàn giao dịch các đồng tiền mã hóa mới cũng dễ dàng được đẩy giá có thể tăng lên tính bằng lần.

Do chấp nhận thanh toán bằng BTC hoặc ETH, nên với việc hàng loạt dự án huy động vốn qua ICO đã đẩy nhu cầu của đồng BTC và ETH tăng lên dẫn đến giá giao dịch của 2 đồng tiền này đã tăng phi mã trong thời gian gần đây, và có thể tiếp tục tăng lên trong tương lai, chừng nào mà các ICO vẫn còn mặc sức tung hoành và thu hút được các nhà đầu tư tham gia trên toàn cầu.