Thực hiện Quyết định số 2218/QĐ-TCHQ ngày 26/8/2020 và Quyết định số 3272/QĐ-TCHQ ngày 24/11/2020, Tổng cục Hải quan đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp để đẩy mạnh công tác kiểm tra hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng máy soi container trên cả 3 tuyến (đường biển, đường bộ, đường hàng không).

Theo đó, Tổng cục Hải quan đã thiết lập cơ chế cung cấp, trao đổi thông tin về soi chiếu để đảm bảo thống nhất, thông suốt trong toàn Ngành; theo dõi, giám sát chặt chẽ việc thực hiện soi chiếu và việc kiểm tra thực tế đối với các trường hợp qua soi chiếu phát hiện có dấu hiệu nghi vấn; tăng cường soi chiếu, thiết lập tiêu chí kiểm tra thực tế đối với hàng hóa nhập khẩu tồn tại cảng quá 30 ngày chưa đến làm thủ tục có dấu hiệu rủi ro tại TP. Hồ Chí Minh, TP. Hải Phòng, TP. Đà Nẵng và Bà Rịa - Vũng Tàu.

Đồng thời, cơ quan hải quan các cấp yêu cầu thực hiện soi chiếu đối với hàng hóa quá hạn 60 ngày chưa đến làm thủ tục; công khai danh sách container soi chiếu trên Cổng Thông tin điện tử Tổng cục Hải quan…; kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện của các đơn vị hải quan các cấp.

Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, so với năm 2020, tổng lượng container soi chiếu của toàn Ngành cao hơn 2,11 lần; lượng container nghi vấn tăng cao gấp 3,18 lần; số lượng container vi phạm tăng gấp 3,08 lần.

Đồng thời, qua phân tích, xác định trọng điểm, lựa chọn hàng hóa, doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro, dấu hiệu vi phạm để soi chiếu, lực lượng hải quan đã phát hiện nhiều vụ vi phạm lớn. Các hành vi vi phạm chủ yếu là cất giấu hàng cấm, khai sai chủng loại, số lượng và nhập hàng không khai báo.

Các vụ việc vi phạm điển hình có thể kể tới như: Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh phát hiện 01 lô hàng cập cảng Cát Lái nhập 20 mặt hàng nhập lậu với hơn 500 kg cá ngựa khô; 240 kg bào ngư khô; 100 kg cá hải long khô; 120 kg mang cá khô (nghi vấn lược mang cá đuối loài Manta); gần 170 kg xương, sừng, móng vuốt, nanh động vật (nghi động vật hoang dã); gần 90 kg gỗ cắt khúc (nghi trầm hương); 800 kg mực ống đông lạnh; 40 thùng phụ tùng ô tô, xe gắn máy; 40 thùng tài sản di chuyển; Cục Hải quan Hải Phòng phát hiện lô hàng gồm 4 container cất giấu hàng cấm nhập khẩu…

Tại các Cục Hải quan tỉnh, thành phố, thực hiện các chỉ đạo của Tổng cục Hải quan trong việc tăng cường lựa chọn, kiểm tra hàng hóa bằng máy soi, hiệu quả soi chiếu cũng được cải thiện rõ rệt. 

Số lượng container soi chiếu tại Lạng Sơn tăng gấp 4,35 lần; tại TP. Hồ Chí Minh tăng gấp 3,36 lần; Đồng Nai tăng 2,19 lần; TP. Hải Phòng tăng gấp 2,05 lần; Hà Nội tăng gấp 1,57 lần. Lượng container vi phạm qua lựa chọn, soi chiếu tại hầu hết các địa bàn đều tăng cao.

Điển hình như: Tại TP. Hồ Chí Minh phát hiện 343 container vi phạm, tăng gấp 28,58 lần so với năm 2020 (12 container vi phạm); tại TP. Hải Phòng, tăng gấp 3,33 lần với 270 container vi phạm; tại Đồng Nai tăng gấp 8,75 lần với 35 container vi phạm; tại TP. Đà Nẵng tăng gấp 4,2 lần với 21 container vi phạm.

Việc đẩy mạnh lựa chọn, kiểm tra hàng hóa qua soi chiếu trước đã giúp cơ quan hải quan chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kiểm soát theo quy định của pháp luật; góp phần đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu; thẩm định, đánh giá và cảnh báo, răn đe đối với các đối tượng có ý định vi phạm pháp luật hải quan và nâng cao tính tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác lựa chọn kiểm tra hàng hóa bằng máy soi container và triển khai thống nhất trong toàn Ngành trong thời gian tới, ngày 20/12/2021, Tổng cục Hải quan đã ban hành Công văn số 5996/TCHQ-QLRR về việc triển khai công tác lựa chọn, điều phối soi chiếu hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu bằng máy soi container.

Trong đó, hướng dẫn chi tiết các nội dung về nguyên tắc, quy trình thực hiện phân tích, lựa chọn hàng hóa soi chiếu; việc cung cấp, tiếp nhận thông tin đề nghị soi chiếu và điều phối, chỉ định soi chiếu hàng hóa cũng như việc báo cáo, phản hồi kết quả lựa chọn, soi chiếu hàng hóa, xử lý một số trường hợp đặc thù cũng như phân công rõ trách nhiệm thực hiện của các đơn vị thuộc và trực thuộc cơ quan Tổng cục Hải quan.