Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP, Nghị định số 128/2021/NĐ-CP và Nghị định số 158/2020/NĐ-CP về chứng khoán phái sinh và thị trường chứng khoán phái sinh.

Nghị định số 156/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đã tạo cơ sở pháp lý cho việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán. Đây cũng là cơ sở pháp lý bảo đảm thực thi Luật Chứng khoán năm 2019 và các văn bản hướng dẫn, kịp thời giải quyết vướng mắc, bất cập trong quá trình triển khai xử lý vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Kể từ thời điểm Nghị định số 156/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (01/01/2021) và Nghị định số 128/2021/NĐ-CP có hiệu lực thi hành (01/01/2022) đến nay, UBCKNN đã ban hành tổng cộng 2.142 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt 176,4 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Luật Chứng khoán 2019 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 54/2024/QH15, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 68/2024/TT-BTC ngày 18/9/2024 sửa đổi, bổ sung một số điều của 04 Thông tư trong lĩnh vực chứng khoán, Bộ Tài chính cũng đang xây dựng và trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung tại các văn bản pháp luật chứng khoán mới ban hành hoặc chuẩn bị ban hành làm thay đổi quyền, nghĩa vụ, bổ sung các quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm mới của tổ chức, cá nhân trong các hoạt động chứng khoán. Do vậy, cần thiết rà soát để sửa đổi, bổ sung hành vi vi phạm và chế tài xử phạt phù hợp.

Ví dụ, Luật số 56/2024/QH15 đã sửa đổi, quy định chi tiết hành vi được coi là thao túng thị trường chứng khoán; bổ sung quy định cổ phiếu hoặc cổ phiếu được chuyển đổi từ trái phiếu chuyển đổi hoặc cổ phiếu được mua từ chứng quyền đã được đưa vào niêm yết hoặc đăng ký giao dịch thì không hủy bỏ hoặc chỉ hủy bỏ đợt chào bán cổ phiếu riêng lẻ chưa đưa vào niêm yết hoặc đăng ký giao dịch; sửa đổi quy định về đối tượng tham gia các đợt chào bán riêng lẻ, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến hồ sơ chào bán...

Thông tư số 68/2024/TT-BTC sửa đổi quy định về công bố thông tin của tổ chức niêm yết, công ty đại chúng từ khuyến khích trước đây thành nghĩa vụ bắt buộc theo lộ trình... Dự thảo Nghị định số 155/2020/NĐ-CP cũng sửa đổi các hoạt động về chào bán, về quản trị công ty đại chúng.

 Quá trình thi hành Nghị định số 156/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại Nghị định số 128/2021/NĐ-CP đến nay cũng đã phát sinh một số vướng mắc, chẳng hạn như: quy định về nguyên tắc xử phạt và xác định mức phạt tiền đối với tổ chức, cá nhân thực hiện vi phạm hành chính nhiều lần cần làm rõ và điều chỉnh thống nhất với Nghị định sửa đổi Nghị định 118/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật xử lý vi phạm hành chính đang được xây dựng; quy định về hành vi vi phạm quy định về chào bán, phát hành trái phiếu riêng lẻ có tính chất khác với hành vi vi phạm quy định về chào bán, phát hành cổ phiếu, chào bán, phát hành trái phiếu ra công chúng (về điều kiện, nghĩa vụ, thủ tục, đối tượng); hành vi vi phạm quy định về hoạt động của công ty chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài cần rà soát, sửa đổi hành vi, mức phạt phù hợp hơn với thực tiễn; hành vi vi phạm quy định về giao dịch của cổ đông nội bộ và người có liên quan điều chỉnh tương ứng với dự kiến điều chỉnh nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính nhiều lần...; một số quy định về mức xử phạt, hình thức xử phạt bổ sung qua thực tiễn cho thấy cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp với tính chất, mức độ của một số hành vi vi phạm hành chính, để đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa vi phạm, góp phần vào sự phát triển ổn định của thị trường chứng khoán.

Việc ban hành Nghị định 158/2020/NĐ-CP đã kịp thời có những điều chỉnh, bổ sung để xử lý một số vướng mắc trong hoạt động của thị trường chứng khoán phái sinh, đồng thời đã có những điều chỉnh phù hợp cho giai đoạn phát triển mới của thị trường, hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt động của thị trường chứng khoán phái sinh.

Để thực hiện Đề án 06, Luật Căn cước 2023, qua rà soát Nghị định số 158/2020/NĐ CP cho thấy trong hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh CKPS, hồ sơ nhân sự đang quy định nộp các loại giấy tờ tùy thân (chứng minh nhân dân, căn cước công dân, hộ chiếu) có thể không cần thiết nếu cá nhân có tài khoản định danh điện tử được xác thực và hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã kết nối, chia sẻ được dữ liệu với hệ thống thông tin của UBCKNN.

Từ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn đã nêu, Bộ Tài chính, UBCKNN cho rằng, việc xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 156/2020/NĐ-CP là hết sức cần thiết.