Theo số liệu của Tổng cục Thống kê mới công bố, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý III ước tính giảm 6,17% so với cùng kỳ năm ngoái, là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố GDP quý đến nay. Tính chung, GDP 9 tháng chỉ tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước.

Nhận định về kết quả tăng trưởng 9 tháng qua, TS. Nguyễn Đức Thành - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chiến lược Việt Nam - cho biết, nền kinh tế Việt Nam lỡ nhịp tăng trưởng của năm 2020, nguyên nhân là do Việt Nam chậm trong chiến lược tiêm vắc xin.

"Nếu như trong giai đoạn 2020, Việt Nam đang có lợi thế là chưa có nhiều người dương tính và chúng ta chuẩn bị được vắc xin tốt thì sẽ hạn chế được những tác động của dịch. Thực tế cho thấy, đến nay, khi các nước đang đi vào quỹ đạo tương đối ổn định thì Việt Nam vẫn còn đang loay hoay trong việc mở cửa nền kinh tế trở lại" - ông Thành nhận định.

Cũng theo ông Thành, sự bùng phát dịch lặp lại trong năm đã làm nền kinh tế bị đình trệ, đứt gãy chuỗi cung ứng, xáo trộn thị trường lao động, doanh nghiệp nội địa bị tổn thương rất nặng nề. Cùng với đó, các động thái địa chính trị và diễn biến kinh tế thế giới có thể tăng rủi ro cho yếu tố đầu vào của doanh nghiệp như giá nguyên liệu,... Điều này sẽ gây ảnh hưởng khi mở cửa nền kinh tế, tạo độ trễ đối với sự hồi phục kinh tế.

“Như vậy, từ thực tế cho thấy, kết quả tăng trưởng của 9 tháng năm 2021 chưa thực sự phản ánh hết những khó khăn của nền kinh tế, đặc biệt là đối với khu vực phi chính thức. Sức đề kháng của doanh nghiệp đang suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là tại khu vực phía Nam” - ông Thành bày tỏ.

Góp ý thêm, PGS.,TS. Phạm Thế Anh - Chuyên gia Kinh tế vĩ mô, Trưởng bộ môn Kinh tế vĩ mô, Trường đại học Kinh tế Quốc dân, Kinh tế trưởng VESS - cho hay, thời gian qua, do tác động của dịch bệnh nên sức cầu yếu, không lưu thông được hàng hóa, tuy vậy, nguy cơ lạm phát vẫn tương đối lớn. Trước sau gì, chi phí sản xuất cũng sẽ phản ánh vào giá đầu ra sản phẩm, từ xăng dầu, logistics, chi phí phòng chống dịch bệnh, doanh nghiệp đang gánh chịu rất lớn.

“Khi hoạt động xã hội trở lại, nhu cầu tiêu dùng tăng lên, những yếu tố đó sẽ tác động vào giá cả và sức ép lên lạm phát. Dự báo, giá thực phẩm lương thực cuối năm có thể sẽ tăng trở lại, do những khó khăn về tăng nguồn cung như tái đàn, mưa bão,… trong khi nhu cầu tăng về cuối năm”, ông Thế Anh nhận định.

Tại buổi trao đổi, các chuyên gia cũng cho rằng, triển vọng tăng trưởng kinh tế phụ thuộc lớn vào tốc độ và quy mô tiêm vắc xin; hiệu quả của các biện pháp phòng chống dịch bệnh; hiệu quả thực chất của các gói hỗ trợ, thúc đẩy tăng trưởng. Nợ xấu tiếp tục tích lũy và có thể tăng mạnh khi vượt ngưỡng chịu đựng của doanh nghiệp. Đây là nguyên nhân tiềm tàng gây ra rủi ro cho hệ thống tài chính trong thời gian sau dịch. Do vậy, cần chuẩn bị các tình huống cực đoan để chủ động đối phó, tránh rối loạn và bất nhất như thời gian qua.

Trước những khó khăn, thách thức đó, ông Thành đã đưa ra dự báo: Ở kịch bản cao, tăng trưởng năm 2021 phụ thuộc khi cả nước thống nhất được các biện pháp thích ứng với dịch bệnh và đảm bảo sản xuất lưu thông hoàng hóa, không bị đứt gãy từ quý IV năm nay, các hoạt động sản xuất tiêu dùng được phục hồi, tiêm chủng được mở rộng ra các tỉnh trong những tháng cuối năm… thì tăng trưởng GDP có thể đạt dưới 2%, khoảng 1,8%.

Ở kịch bản thấp, khi chính sách chưa có sự đồng bộ ở các địa phương, trung ương và bệnh dịch tái phát ở một số địa phương làm cho việc lưu thông khó khăn. Doanh nghiệp khó có kế hoạch sản xuất, các đơn hàng tiếp tục rời khỏi Việt Nam do đứt gãy cung ứng, thiếu hụt lao động, chi phí tăng cao đầu vào... thì tăng trưởng GDP có thể chỉ ở mức 0,2%. Theo ông Thành, dù không ở mức tăng trưởng âm, nhưng đây là mức rất thấp và chỉ vài tuần nữa, thông qua các diễn biến kinh tế, chống dịch, chúng ta sẽ nhìn thấy kịch bản nghiêng về bên nào.

Cũng tại buổi trao đổi, ông Thành đã đưa một số lưu ý về chính sách thúc đẩy quá trình hồi phục kinh tế trong quý cuối cùng của năm 2021 như Nhà nước cần đặt ưu tiên đẩy nhanh tiến độ và quy mô tiêm chủng về các địa phương; khai thông đi lại và lưu thông hàng hóa; thực hiện các gói tài khóa tập trung vào củng cố hạ tầng, trang thiết bị y tế, y bác sĩ, đồng thời hỗ trợ người lao động mất việc đặc biệt trong khu vực phi chính thức.

Đặc biệt, cần yêu cầu lãnh đạo tỉnh thực hiện đầy đủ nghĩa cụ tiếp nhận người lao động trở lại địa phương trên toàn quốc. Việc tiếp nhận trở lại địa phương là nghĩa vụ mà Việt Nam thực hiện rất tốt.

Với các chính sách tiền tệ, có thể đáp ứng nhu cầu tín dụng của nền kinh tế nhưng cần có biện pháp kiểm soát tăng trưởng cung tiền quanh mức 10%, đi kèm các biện pháp kiểm soát rủi ro ở mức vừa phải. Việc huy động nguồn lực xã hội cần thống nhất thực hiện thông qua công cụ lãi suất và các cơ chế đã có trên thị trường tài chính, mà đối tượng điều hành duy nhất là tiền đồng Việt Nam...